Bắt đầu từ tư duy sản xuất
Dù có diện tích đất đai rộng lớn, màu mỡ phì nhiêu bởi vùng đất đỏ bazan, nhưng với tập quán của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên là sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, tư duy phát đốt, chọc trỉa nên rất kém hiệu quả. Trước thực trạng này, một số người dân trong xã có cùng chí hướng đứng ra thành lập HTX để liên kết, hỗ trợ nhau từ khâu sản xuất đến khâu thị trường. Tháng 9/2015, HTX Quyết Tiến chính thức được thành lập và đi vào hoạt động với 32 thành viên, trong đó hơn một nửa là người Ê Đê, M’Nông, Mường.
HTX chú trọng đi theo hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ bền vững và mở rộng ngành nghề kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho thành viên tiếp cận thị trường, thường xuyên cập nhật các tiến bộ khoa học - kỹ thuật để ứng dụng vào sản xuất, nâng cao hiệu quả. Nhờ đó, số thành viên tham gia HTX ngày một tăng, đến nay đã có 154 thành viên, với hơn 230 ha đất sản xuất, vốn điều lệ gần 600 triệu đồng…
Ông Trương Hoàng Trung (trái), Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Quyết Tiến đang kiểm tra hệ thống đường ống nước tưới của HTX. |
Với tâm lý mạnh ai nấy làm, làm trước xong nhanh nên bà con thường thu hái cà phê, hồ tiêu còn xanh nên chất lượng kém, năng suất thấp và thường bị thương lái ép giá. Kể từ khi thành lập và đi vào hoạt động, HTX đã đem lại nhiều lợi ích cho thành viên và người dân địa phương. Bởi ngoài hỗ trợ kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch đúng thời điểm, đúng kỹ thuật để đảm bảo chất lượng, năng suất, phổ biến kiến thức về phòng, điều trị bệnh dịch trên cây trồng, HTX còn cung cấp phân bón trả chậm, bao tiêu đầu ra cho thành viên và người dân địa phương. Nhờ có HTX, sản lượng, chất lượng các sản phẩm nông sản của người dân tăng lên hơn 30%, thu nhập cũng tăng lên đáng kể trên cùng diện tích.
Anh Bùi Văn Hùng, là người dân tộc Mường, từ tỉnh Yên Bái vào xây dựng vùng kinh tế mới ở thôn Hiệp Thắng chia sẻ, tham gia HTX từ ngày đầu thành lập đến nay, anh thấy có nhiều lợi ích, như biết trồng xen canh cây tiêu trong vườn cà phê để vừa tạo bóng mát, vừa tăng thu nhập trên cùng một đơn vị diện tích, lại được HTX thu mua sản phẩm sau thu hoạch nên không phải lo về đầu ra cho sản phẩm mà chỉ tập trung chăm sóc vườn cây cho tốt.
“Hằng năm, tôi còn được đi học tập kỹ thuật trồng, chăm sóc cây cà phê, tiêu theo hướng bền vững, sử dụng chế phẩm sinh học thay cho thuốc hóa học. Hiện tại, với 2 ha cà phê trồng xen canh 1.500 gốc tiêu, mỗi năm gia đình thu gần 500 triệu đồng sau khi đã trừ chi phí", anh Hùng nói.
Hỗ trợ sản xuất, ổn định giá thành
Những năm gần đây, giá cả các mặt hàng chủ lực như cà phê, tiêu diễn biến thất thường khiến đời sống người dân cũng như HTX gặp nhiều khó khăn. Đứng trước thực trạng đó, HTX tiến hành họp HĐQT để vận động cán bộ chủ chốt và thành viên góp vốn mua sắm máy móc rang xay, chế biến cà phê và cho ra đời dòng cà phê đặc sản với nhãn hiệu DIVUS. Chỉ sau một năm, sản phẩm được tỉnh Đắk Lắk cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao.
Năm 2019, HTX nhận được sự hỗ trợ từ Dự án VnSAT để đầu tư hệ thống tưới nước tiết kiệm cho 10 hộ với diện tích khoảng 20 ha. Qua kiểm tra đánh giá cho thấy, hệ thống này hoạt động khá hiệu quả, lượng nước tiết kiệm hơn 70% so với phương pháp tưới truyền thống và đồng đều cho từng gốc cây. Ngoài ra còn tiết kiệm điện năng, có thể đưa phân bón trực tiếp tới bộ rễ, nước thấm từ từ tạo môi trường mát mẻ cho cây trồng.
Thành viên HTX Quyết Tiến kiểm tra hệ thống tưới tiêu cho cây cà phê trước khi bước vào mùa khô. |
Ông Quách Đức Thường, thành viên HTX Quyết Tiến cho biết, vườn cà phê gia đình ông rất dốc, không được bằng phẳng như những vườn cà phê khác, ông lo lắp hệ thống tưới tiết kiệm tự động sẽ không đảm bảo được lượng nước đồng đều giữa các gốc cà phê. Tuy nhiên, sau khi lắp đặt xong đưa vào sử dụng, ông rất phấn khởi bởi lượng nước phun đều ở các gốc, gốc trên cao cũng như gốc dưới dốc đều nhận được một lưu lượng nước 50 lít/giờ. Hơn nữa, toàn bộ hệ thống ống chính dẫn nước đều được chôn ngầm dưới đất nên trên mặt vườn rất thoáng, thuận tiện khi thu hái, béc tưới là loại chống côn trùng xâm nhập, nên không còn nỗi lo tắc nghẽn.
Trong năm 2020, HTX được hỗ trợ vốn đầu tư nhà màng để triển khai việc chế biến cà phê ướt (honey). Cà phê sau khi hái về được đưa vào máy lựa chọn quả chín, sau đó tách bóc vỏ và đưa vào nhà màng phơi khô để chế biến, rang xay tạo thành cà phê đặc sản. Ưu điểm nổi trội của phương pháp chế biến ướt là giữ được trọn vẹn, đồng nhất hương vị cà phê, từ đó nâng cao giá trị, sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.
Đầu năm 2020, HTX tiến hành xây nhà kho, sân phơi và khu chế xuất rộng hơn 1.000 m2 với tổng số vốn trên 3,6 tỷ đồng. Công trình đưa vào sử dụng vào mùa thu hái cà phê 2020 - 2021 đã tạo điều kiện thuận lợi cho thành viên trong việc bảo quản và phơi khô sản phẩm sau thu hái.
Ông Trương Hoàng Trung, Chủ tịch HĐQT HTX Quyết Tiến cho biết, ban đầu các thành viên trong HTX cũng rất e ngại đầu tư vì không biết hiệu quả hoạt động như thế nào. Để người dân tin tưởng, các thành viên HĐQT HTX đã phải đi vận động nhiều hộ nông dân trong HTX và bản thân gia đình cũng là hộ tiên phong đầu tư. Bây giờ, các hộ đều rất mừng và yên tâm với quyết định của mình, bởi việc đầu tư đã và đang cho hiệu quả trông thấy.
“HTX cũng đã và đang liên kết với một số công ty tiêu thụ sản phẩm cho bà con, tìm kiếm và ký kết với các công ty cung ứng phân bón uy tín, bảo đảm chất lượng nhằm giảm bớt khâu trung gian, qua đó cung cấp sản phẩm với giá rẻ hơn so với thị trường; xây dựng các mô hình tái canh cà phê bằng giống TR4, TR9 với năng suất cao hơn, chất lượng tốt hơn; khuyến khích người dân trồng xen canh cây dổi vừa tạo bóng mát, vừa tăng thu nhập…”, ông Trung nói.
Phạm Duy
Bài 3: Người nặng lòng với nghề dệt thổ cẩm