Vẫn còn nhiều trở ngại
Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh Điện Biên, huyện Mường Chà hiện có 9 HTX, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp. Các HTX đang thể hiện vai trò tích cực trong phát triển kinh tế xã hội, tạo việc làm cho người dân trên địa bàn. Tất cả đều có người dân tộc làm lãnh đạo HTX hoặc có thành viên, người lao động là người dân tộc.
Có thể kể đến những điển hình như HTX nông nghiệp Quang Trung, HTX Na Sang, HTX dong riềng Pa Ham, HTX dứa Mường Chà… Trong số các HTX hoạt động hiệu quả cũng phải kể đến HTX nông nghiệp Quang Trung, bản Nậm Nèn 1, xã Nậm Nèn, tuy nhiên quy mô của HTX còn khá nhỏ và chưa mang tính bền vững.
Thành lập 2014, hoạt động chính của HTX Quang Trung là mua bán sản xuất thức ăn chăn nuôi, thu mua chế biến nông, lâm sản. HTX có 7 thành viên với vốn điều lệ 1,4 tỷ đồng. Nhờ thích ứng tốt với thị trường, doanh thu của HTX những năm qua khá ổn định, bình quân 1 - 2 tỷ đồng/năm. HTX đang tạo việc làm thường xuyên cho hơn 10 lao động, thu nhập bình quân 3 - 5 triệu đồng/người/tháng.
Cùng với sự vào cuộc của các cấp chính quyền, các HTX trên địa bàn huyện Mường Chà cũng góp phần tích cực trong tạo việc làm, nâng cao thu nhập, góp phần đưa huyện Mường Chà từng bước thay đổi tích cực. |
Ngoài HTX Quang Trung, một số HTX khác của huyện Mường Chà như: HTX Tiềm Lực, HTX chăn nuôi đại gia súc bản Mường Mươn 1, HTX chăn nuôi đại gia súc Púng Giắt 1 hoạt động trong lĩnh vực trồng trọt, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Tuy nhiên, so với các HTX khu vực đồng bằng thì các HTX ở huyện miền núi Mường Chà hoạt động với quy mô vẫn nhỏ lẻ, chưa thực sự có sự hợp tác, hỗ trợ nhau nên chưa phát huy được hết tiềm năng, thế mạnh và hiệu quả của kinh tế HTX.
Ông Lò Văn Toản, Giám đốc HTX Tiềm Lực cho biết, HĐQT, Ban giám đốc cũng nắm được chủ trương là phải liên kết, tập hợp các hộ dân để vào làm thành viên, thành viên liên kết nhưng đang gặp khó khăn vì tư duy nuôi trồng cá thể của các hộ gia đình trong vùng đồng bào dân tộc là rất cao, cái tôi cá nhân lớn, khoa học kỹ thuật còn hạn chế, trình độ không đồng đều…
“Muốn lôi kéo, thu hút họ cần có thời gian và cần có sự hỗ trợ tích cực của các cấp chính quyền. Đặc biệt là hỗ trợ về quỹ đất để triển khai mô hình chăn nuôi tập trung, quan trọng hơn là hỗ trợ về kinh phí để đầu tư vào các mô hình. Đồng thời, các cơ quan chức năng phải hỗ trợ hướng dẫn về khoa học kỹ thuật, bao tiêu đầu ra để người dân thực sự tin tưởng vào khu vực kinh tế HTX và các chính sách hỗ trợ của Nhà nước”, ông Toản nói.
Chung tay hỗ trợ HTX
Ông Phí Văn Dương, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Điện Biên cho biết, các HTX trên địa bàn huyện Mường Chà đều là thành viên của Liên minh HTX tỉnh. Khi là thành viên của Liên minh, các thành viên được đảm bảo quyền lợi hợp pháp, được tư vấn, hỗ trợ các dịch vụ cần thiết cho sự hình thành và phát triển. Các HTX cũng được tham gia đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho cán bộ chủ chốt. Tuy nhiên, hơn một năm qua, tình hình dịch bệnh Covid-19 đã và đang ảnh hưởng chung đến các hoạt động kinh tế xã hội nói chung, khu vực HTX trên địa bàn nói riêng, nên việc triển khai hỗ trợ của các cấp, ngành đến các HTX còn hạn chế.
Bên cạnh đó, các HTX hoạt động còn kém hiệu quả. Nguyên nhân chủ yếu là do quy mô nhỏ, chưa xây dựng được phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả; giá cả thị trường không ổn định, biến đổi khí hậu, dịch bệnh diễn biến phức tạp làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, nhất là vấn đề tiêu thụ sản phẩm…
Ông Phí Văn Dương, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Điện Biên: Để các HTX trên địa bàn huyện Mường Chà phát triển, rất cần sự chung tay hỗ trợ của các cấp chính quyền và Liên minh HTX Việt Nam. |
Theo ông Đinh Xuân Tiến, Phó Chủ tịch UBND huyện Mường Chà, mô hình HTX trên địa bàn chưa phát triển được như kỳ vọng của chính quyền địa phương và người dân cũng như của Liên minh HTX tỉnh là do quỹ đất hạn hẹp, nhận thức của người dân về HTX còn hạn chế; cây, con giống vẫn do Nhà nước hỗ trợ. Các phòng, ban chức năng huyện, ngoài thông tin đăng ký hoạt động, thì hàng năm đều không nhận được báo cáo hoạt động, nên không nắm được các HTX trên có hoạt động hoặc hoạt động có hiệu quả hay không.
Ngoài ra, vấn đề đầu ra cho sản phẩm của HTX rất quan trọng, song việc liên kết để tiêu thụ còn rất hạn chế. Đa số các thành viên HTX vẫn phải “tự làm, tự bán” là chính, hay phổ biến hơn là liên hệ hợp tác với tiểu thương, để giúp đầu ra cho các sản phẩm nông sản.
“Để nâng cao hoạt động của các HTX, ngoài chính sách hỗ trợ kịp thời của Nhà nước, mỗi thành viên HTX phải tự khắc phục những hạn chế của cách làm kinh tế tập thể theo tư duy cũ; đẩy mạnh tuyên truyền đến đông đảo cán bộ, nhân dân, người lao động về kinh tế tập thể, về tổ chức của HTX. Đặc biệt, cần có báo cáo hoạt động và những kiến nghị, đề xuất với Liên minh và chính quyền địa phương để được tư vấn, hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, định hướng nâng cao hiệu quả hoạt động”, ông Dương nói.
Thời gian tới, huyện Mường Chà tiếp tục đổi mới, phát triển kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp. Chương trình này được xem là hướng mở trong xây dựng và phát triển các mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa nông nghiệp có quy mô. Qua đó, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan trong tư vấn, hỗ trợ nguồn lực, đề án, dự án cho HTX ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật - công nghệ mới; xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm, như: chế biến sản phẩm, quảng bá thương hiệu; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX...
“Huyện cũng chú trọng lồng ghép hiệu quả nguồn vốn các chương trình, dự án xóa đói giảm nghèo với các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn, để xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hóa, nâng mức thu nhập cho hộ nghèo”, ông Tiến thông tin.
Phạm Duy