Điển hình như HTX nông nghiệp Mường Bú ở tiểu khu 2, xã Mường Bú đã bước đầu xây dựng thành công thương hiệu, cung cấp cho thị trường những nông sản sạch, chất lượng, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Thay đổi tư duy sản xuất
Ông Vũ Đăng Kế, Giám đốc HTX Mường Bú cho biết, nhận thấy nhu cầu ngày càng cao của người dân về thực phẩm sạch, từ những chủ trương, chính sách của tỉnh về thành lập HTX kiểu mới, tháng 8/2019, ông cùng một số người dân địa phương có kinh nghiệm nhiều năm trong sản xuất, trồng trọt góp vốn thành lập HTX, canh tác trên diện tích hơn 60ha. Trong đó, dành 15ha trồng rau, củ các loại, còn lại trồng cây ăn quả an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP.
Thành viên HTX nông nghiệp Mường Bú kiểm tra vường cam chuẩn bị thu hoạch. |
Việc tham gia HTX bước đầu đã thay đổi tập quán sản xuất lạc hậu của các hộ đồng bào dân tộc ở địa phương. Đặc biệt, hoạt động ứng dụng chuyển giao tiến bộ khoa học, công nghệ đã giúp người dân tiếp cận kỹ thuật canh tác mới.
Để đảm bảo nguồn nước tưới cho cây, HTX đã áp dụng công nghệ tự tưới ẩm; chăm sóc, phun thuốc, thu hoạch đúng khoa học, kỹ thuật đảm bảo sản phẩm sạch đến với người tiêu dùng. Toàn bộ diện tích cây ăn quả của HTX đã được ghép, cải tạo, năng suất, chất lượng hơn hẳn giống địa phương trước đây. Kể từ khi tham gia HTX, các thành viên không những có điều kiện chia sẻ kinh nghiệm trong trồng trọt mà còn mua được cây giống tốt với giá thành thấp do không phải thông qua trung gian.
Với 12 thành viên tham gia, chủ yếu là dân tộc Thái, ngay từ những ngày đầu mới thành lập, HTX đã tuyên truyền, vận động các thành viên thay đổi tư duy, mở rộng quy mô sản xuất theo hướng hàng hóa. Đồng thời, xây dựng vùng sản xuất tập trung, ứng dụng khoa học kỹ thuật mới trong các khâu, công đoạn sản xuất; chuyển đổi giống cây trồng.
HTX cũng chủ động liên hệ với Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật, Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản, Phòng NN&PTNT huyện để được tư vấn lựa chọn địa điểm sản xuất phù hợp; hướng dẫn quy trình chăm sóc, thu hái, bảo quản sản phẩm theo tiêu chuẩn VietGAP; xây dựng và thiết kế bao bì, nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm cây ăn quả; tổ chức cách thức tiếp cận thị trường tham gia sản xuất theo chuỗi giá trị...
Để đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra, HTX luôn hướng dẫn và giám sát chặt chẽ các khâu trong quy trình sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP. Từ khi bắt đầu xuống giống đến kỳ thu hoạch, các thành viên theo dõi, ghi chép sổ nhật ký, bảo đảm áp dụng đúng các bước theo quy trình VietGAP; tăng cường phòng trừ sâu bệnh bằng phương pháp sinh học; sử dụng phân hữu cơ ủ hoai mục để bón cho các loại cây trồng. Đặc biệt, mỗi đợt thu hoạch, sản phẩm được lấy mẫu kiểm định, phân tích, bảo đảm không còn tồn đọng dư lượng những chất gây nguy hại đến sức khỏe người tiêu dùng.
Ngoài diện tích đất của các thành viên, HTX thuê đất của người dân trong vùng trồng các loại cây ăn quả như: cam, bưởi, nhãn, xoài, táo... Để triển khai sản xuất hiệu quả, HTX phối hợp với các ngành chức năng thường xuyên tổ chức tập huấn cho các thành viên kỹ thuật trồng trọt, quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP từ cách chăm bón đến cách thu hái, sơ chế, bảo quản sản phẩm; thường xuyên kiểm tra việc sản xuất của các hộ thành viên, đặc biệt là kiểm soát việc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng”.
Nhờ áp dụng biện pháp sản xuất an toàn, các sản phẩm nông sản của HTX nông nghiệp Mường Bú bước đầu tiếp cận tốt thị trường và được người tiêu dùng lựa chọn. Với việc đổi mới hình thức tổ chức sản xuất, chuyển đổi từ quy mô hộ gia đình sang liên kết các hộ sản xuất tập trung, cung ứng, tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị đã góp phần nâng cao thu nhập cho các thành viên HTX, tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 20 lao động là người dân tộc với mức thu nhập 4 triệu đồng/người/tháng.
Vừa qua, Trung tâm chất lượng nông lâm thủy sản vùng 1 đã cấp giấy chứng nhận VietGAP cho HTX với diện tích 12ha cây xoài và vải, là một trong 3 đơn vị sản xuất đạt tiêu chuẩn và được cấp chứng nhận VietGAP trên địa bàn huyện Mường La. Đây là một bước phát triển đột phá, thể hiện hướng đi và cách làm đúng đắn trong sản xuất, góp phần nâng cao chất lượng, giá trị của quả xoài, vải trên địa bàn xã Mường Bú, là tiền đề để sản phẩm nông sản HTX thâm nhập vào thị trường nội địa và nước ngoài, đảm bảo đầu ra sản phẩm và thu nhập ổn định cho các thành viên của HTX.
Hỗ trợ để các HTX phát triển
Phát triển nông nghiệp sạch theo chuỗi giá trị là đích đến của chính quyền cũng như các HTX trên địa bàn huyện Mường La |
Báo cáo của UBND huyện Mường La cho thấy, thực hiện chủ trương của tỉnh Sơn La về trồng cây ăn quả trên đất dốc, giai đoạn 2016-2020, UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, địa phương trong huyện tích cực vào cuộc, hướng dẫn người dân trồng, chăm sóc, cải tạo vườn tạp và ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, trong đó chú trọng sản xuất theo quy trình VietGAP, sản xuất an toàn. Huyện cũng tổ chức cho các hộ dân đi tham quan học hỏi kinh nghiệm trồng cây ăn quả của các mô hình điển hình trong huyện, trong tỉnh để được “mắt thấy, tai nghe”, từ đó tin tưởng và áp dụng vào thực tế sản xuất của gia đình.
Ông Chu Thành Vương, Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Mường La cho biết, giai đoạn 2016-2020, huyện đã hỗ trợ hơn 28 tỷ đồng để trồng mới 1.512 ha cây ăn quả các loại; hỗ trợ gần 900 triệu đồng cho 3.594 hộ cải tạo vườn tạp và hỗ trợ 391 triệu đồng cho các HTX mua bao bì đóng gói sản phẩm, tem truy xuất nguồn gốc phục vụ xuất khẩu. Nhờ vậy đến nay, huyện Mường La có 5.079 ha cây ăn quả các loại, chủ yếu là xoài, chuối, nhãn, mận hậu…
Bên cạnh đó, các xã vùng cao của huyện còn có 2.229 ha cây sơn tra, sản lượng đạt 8.500 tấn quả/năm, giá trị thu nhập hàng chục tỷ đồng. Đặc biệt, nhiều diện tích cây ăn quả ở Mường La đã và đang được áp dụng quy trình VietGAP và sản xuất theo hướng an toàn. Việc này đã được gắn với công tác tổ chức liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị. Dù là kỹ thuật mới, công nghệ cao, nhưng đã được các HTX, hộ dân đón nhận và áp dụng vào thực tế sản xuất.
Đây cũng là một trong những điều kiện quan trọng quyết định tính bền vững trong sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện. Đến thời điểm hiện tại, Mường La đã có 8 HTX được cấp giấy chứng nhận VietGAP; 1 HTX được cấp giấy chứng nhận sản xuất hữu cơ, với 216 ha được cấp mã số vùng trồng. Cùng với đó, hình thành 7 chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm, gồm 2 chuỗi cây sơn tra, 2 chuỗi cây mận, 3 chuỗi cây xoài.
Với chất lượng đạt cao, sản phẩm quả tươi của huyện Mường La đã được thị trường trong nước chấp nhận và được bán tại các chuỗi siêu thị: BigC; Vincom; VinMart… Năm 2020, huyện đã xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc 1.188 tấn xoài và 2.000 tấn chuối.
Mục tiêu đến năm 2025, huyện Mường La sẽ trồng mới 2.060 ha cây xoài, dứa, chuối, mận hậu, chanh leo, nhằm tạo vùng sản xuất nguyên liệu hàng hóa tập trung cung ứng cho Trung tâm Chế biến rau quả DOVECO Sơn La, Nhà máy chế biến hoa quả tươi và thảo dược Vân Hồ.
“Huyện cũng định hướng phát triển thành 2 vùng trồng cây ăn quả ôn đới và nhiệt đới. Trong đó, vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới là các xã: Mường Bú, Mường Chùm, Pi Toong, Tạ Bú, Chiềng San, Chiềng Lao, Mường Trai, Nặm Păm và thị trấn Ít Ong. Tùy theo điều kiện ở mỗi xã, từ các nguồn kinh phí của Trung ương, của tỉnh và các chương trình, dự án, huyện tiếp tục hỗ trợ giống, kỹ thuật thâm canh và các điều kiện khác cho các hộ dân trồng cây ăn quả trên địa bàn”, ông Vương thông tin.
Phạm Duy
Bài cuối: OCOP nâng tầm thương hiệu sản phẩm