 |
|
Việc NLĐ đã có thời gian tham gia BHXH nhận trợ cấp BHXH một lần cũng đồng nghĩa với việc rời bỏ hệ thống BHXH, tự tước bỏ quyền được tham gia, thụ hưởng các chế độ BHXH |
Số liệu thống kê của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam cho thấy trong 5 năm vừa qua, cả nước đã có khoảng 2,5 triệu người lao động (NLĐ) lĩnh BHXH một lần. Hiện, bình quân mỗi năm có khoảng 700.000 lượt người hưởng chế độ này.
Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - ông Đào Việt Anh, cho rằng hiện tại NLĐ đang làm việc và tham gia BHXH để tích lũy cho cuộc sống khi về già. Do đó, không có lý do gì khi còn trẻ, còn sức lao động, còn cơ hội lao động để trang trải cuộc sống, lại nhận BHXH một lần - tiêu trước phần để dành cho lúc ốm đau, bệnh tật, không còn sức lao động khi về già của bản thân.
Việc NLĐ đã có thời gian tham gia BHXH nhận trợ cấp BHXH một lần cũng đồng nghĩa với việc rời bỏ hệ thống BHXH, tự tước bỏ quyền được tham gia, thụ hưởng các chế độ BHXH, đặc biệt là các chế độ dài hạn như hưu trí, tử tuất.
Nhiều quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Brazil, Canada, Argentina, Pháp, Nga và Đức… không cho hưởng BHXH một lần. Tuy nhiên, ở nước ta, vì nhiều lý do, chế độ BHXH một lần vẫn được thực hiện. Điều đáng lo ngại là dù không khuyến khích, nhưng trong những năm gần đây, số lao động hưởng BHXH một lần lại đang có xu hướng gia tăng.
Nhiều ý kiến cho rằng chỉ nên giải quyết cho NLĐ hưởng BHXH một lần trong một số trường hợp đặc biệt, như: Ra nước ngoài định cư, mắc bệnh hiểm nghèo; giảm mức hưởng xuống tương đương với mức mà bản thân NLĐ đã đóng (thay vì tính cả mức đóng của chủ sử dụng lao động)…
Trên thực tế, nhóm lao động tại các DN dệt may, da giày do điều kiện lao động khắc nghiệt nên chính những công nhân sau 35 tuổi không còn điều kiện sức khỏe để đáp ứng yêu cầu công việc đã tự động rút khỏi thị trường lao động.
Mặt khác, phần lớn DN sẽ chủ động đào thải lớp lao động ở độ tuổi này, nhằm giảm chi phí về lương, BHXH và đưa ra hình thức hỗ trợ, khuyến khích nhóm lao động này ra khỏi thị trường lao động.
Để hạn chế tình trạng này, Phó trưởng Ban Quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) - ông Lê Đình Quảng, khuyến nghị các cấp, ngành cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động, BHXH; đặc biệt, cần tăng cường công tác truyền thông để NLĐ biết được lợi ích ưu việt của việc tham gia BHXH để nhận lương hưu khi về già.
Ông Quảng cũng cho rằng các bộ ngành liên quan cần phải nghiên cứu, tăng cường đào tạo nghề, chuyển hướng nghề nghiệp cho nhóm NLĐ sau 35 tuổi có khả năng bị đào thải khỏi thị trường lao động này tiếp tục có cơ hội việc làm thích hợp.
Nghị quyết 28-NQ/ TW của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách BHXH mới được ban hành đã đặt yêu cầu, chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần. Nghị quyết nêu rõ: Có quy định phù hợp để giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí, giảm quyền lợi nếu hưởng BHXH một lần.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội - ông Bùi Sỹ Lợi, khuyến nghị: Chúng ta cần điều chỉnh Luật BHXH theo hướng NLĐ đóng BHXH ở mức 8% và DN cùng tham gia đóng BHXH với mức 14%. NLĐ muốn hưởng BHXH một lần chỉ được lấy 8% mà mình đã đóng, 14% của DN đóng cho NLĐ sẽ được giữ lại để tăng trưởng quỹ BHXH.
Ông Lợi cho rằng có không ít người đã hưởng BHXH một lần muốn xin nộp lại để hưởng lương hưu. Nhưng hiện luật của chúng ta chưa có quy định hồi tố cho việc này.
Trần Minh
