Đây là thông tin được ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê đưa ra tại họp báo "Công bố Sách Trắng doanh nghiệp Việt Nam 2020".
Tỷ suất sinh lợi của doanh nghiệp tư nhân thấp hơn FDI
Theo Sách Trắng doanh nghiệp 2020 của Tổng cục Thống kê, tại thời điểm 31/12/2018, cả nước có 610.637 doanh nghiệp đang hoạt động có kết quả sản xuất kinh doanh, tăng 9,0% so với thời điểm 31/12/2017. Trong đó, có 269.169 doanh nghiệp kinh doanh có lãi, chiếm 44,1%; 45.737 doanh nghiệp kinh doanh hòa vốn, chiếm 7,5%; 295.731 doanh nghiệp kinh doanh lỗ, chiếm 48,4%.
Có thể chỉ đạt 900.000 doanh nghiệp trong năm 2020 (Ảnh: Tư liệu) |
Tổng doanh thu thuần của toàn bộ khu vực doanh nghiệp đang hoạt động có kết quả sản xuất kinh doanh năm 2018 đạt 23,64 triệu tỷ đồng, tăng 14,4% so với năm 2017. Khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước năm 2018 có tổng doanh thu thuần cao nhất với 13,41 triệu tỷ đồng, chiếm 56,7% doanh thu thuần của toàn bộ khu vực doanh nghiệp, tăng 14,3% so với năm 2017; khu vực doanh nghiệp FDI đạt 6,81 triệu tỷ đồng, chiếm 28,8%, tăng 17,5%; khu vực doanh nghiệp nhà nước đạt 3,41 triệu tỷ đồng, chiếm 14,4%, tăng 9,2%.
Hiệu suất sinh lợi trên tài sản (ROA) của toàn bộ khu vực doanh nghiệp năm 2018 đạt 2,4%. Khu vực doanh nghiệp nhà nước có ROA đạt 2,0%; khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước đạt 1,6% và khu vực doanh nghiệp FDI đạt cao nhất với 5,8%...
Hiệu suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu (ROE) của toàn bộ doanh nghiệp năm 2018 đạt 7,6%. Khu vực doanh nghiệp nhà nước có hiệu suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu đạt 8,9% (trong đó, khu vực 100% vốn nhà nước đạt 7,3%); khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước đạt 4,5% và khu vực doanh nghiệp FDI đạt 15,4%.
Điều này cho thấy, hiệu suất sinh lợi của khối doanh nghiệp ngoài nhà nước, phần lớn là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, thấp hơn đáng kể khối doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI.
Theo ông Phạm Đình Thuý, Vụ trưởng Vụ Thống kê Công nghiệp, số liệu đánh giá trong Sách Trắng cho thấy doanh nghiệp FDI đang phát triển và tăng trưởng rất tốt tại Việt Nam. Trong khi đó, doanh nghiệp ngoài nhà nước dù có bước phát triển vượt bậc, đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế tuy nhiên chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ, vừa, siêu nhỏ, điều kiện trang bị công nghệ lạc hậu, máy móc cũ kỹ, quy mô vốn nhỏ, trình độ năng lực quản lý điều hành hạn chế nên hiệu quả sinh lợi thấp hơn khối ngoại.
"Hy vọng trong bối cảnh Việt Nam mở cửa sâu rộng, ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA), doanh nghiệp Việt Nam sẽ ngày càng lớn mạnh cả về chất lượng và số lượng", ông Thúy nói.
Khó đạt 1 triệu doanh nghiệp trong năm nay
Đáng chú ý, trong bối cảnh dịch Covid-19 ảnh hưởng tới hoạt động của đa phần doanh nghiệp, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020 khó đạt được, thậm chí là không đạt.
Theo ông Lâm, số liệu Tổng cục Thống kê điều tra trong 4 tháng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid, số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới giảm, chỉ bằng 86,8% so với cùng kỳ năm 2019. Vốn đăng ký cũng chỉ bằng 82,1%, đăng ký về lao động chỉ đạt 70,3% so với cùng kỳ. Vốn đăng ký bình quân trên một doanh nghiệp cũng giảm, chỉ còn 94,3% so với cùng kỳ.
Tuy doanh nghiệp quay trở lại hoạt động tăng 2,1% nhưng theo ông Lâm, con số này vẫn thấp hơn rất nhiều so với năm trước. Doanh nghiệp tạm dừng kinh doanh có thời hạn vì một số lý do như ngừng để đầu tư mở rộng, hay thay đổi ngành nghề… tăng 33,6%. Số doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ giải thể, hoàn tất thủ tục giải thể tăng cao so với cùng kỳ.
Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê lo ngại, những con số trên cho thấy mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp đến năm 2020 là rất khó thực hiện. Năm nay, con số thành lập doanh nghiệp mới có đạt kỷ lục, vượt năm ngoái, tổng số doanh nghiệp chỉ đạt tới 900.000 doanh nghiệp.
Tuy nhiên, ông Lâm cho rằng số lượng doanh nghiệp chỉ là một khía cạnh trong bức tranh phát triển chung. Một trong các yếu tố quan trọng phải là doanh nghiệp thành lập ở khu vực kinh tế nào, ngành nghề kinh tế nào và đồng thời quy mô doanh nghiệp ra sao.
Trong bối cảnh kinh tế 4.0 và sự ảnh hưởng của dịch bệnh, Chính phủ đang có đề án đẩy mạnh kinh tế số, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng doanh nghiệp thành lập cần phù hợp với xu hướng phát triển của thời đại, tập trung vào chất lượng, ứng dụng khoa công nghệ sản xuất chứ không phải tập trung vào dịch vụ nhà hàng, khách sạn... Bởi ngành dịch vụ này cũng chỉ có ngưỡng giới hạn, dễ bị tổn thương.
Ông Lâm cho biết Tổng cục Thống kê đã điều tra trực tuyến online với hơn 126.000 doanh nghiệp để phản ánh về đánh giá của doanh nghiệp. Trong đó làm rõ 3 vấn đề: Đánh giá thực trạng tình hình doanh nghiệp bị ảnh hưởng do dịch Covid-19; doanh nghiệp cần hỗ trợ gì; hiệu quả tác động Chỉ thị 11 ban hành trong thời điểm dịch. Đây là tiền đề để Chính phủ đưa ra những chính sách hỗ trợ thiết thực nhất tới doanh nghiệp trong thời gian tới.
Doanh nghiệp "siêu khủng" 144.000 tỷ đồng không còn tồn tại Trả lời câu hỏi về "số phận" của doanh nghiệp "siêu khủng" với số vốn điều lệ lên tới 144.000 tỷ đồng, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết đơn vị này ngay sau khi làm số liệu thống kê đã có ghi chú trong báo cáo là nếu không kể doanh nghiệp trên, vốn đăng ký bình quân doanh nghiệp là bao nhiêu. Sau đó, Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KH&ĐT) đã rà soát, trao đổi với bộ phân đăng ký kinh doanh Hà Nội để kịp thời chấn chỉnh sự việc trên. Ông Lâm cho biết, hiện tại, doanh nghiệp "siêu khủng" 144.000 tỷ đồng đã không còn tồn tại do sau 90 ngày, các cổ đông của doanh nghiệp này không góp đủ vốn như đăng ký. Tuy nhiên, sau sự việc lần này, Tổng cục Thống kê thừa nhận: Cần phải rút kinh nghiệm, trong quá trình đăng ký thành lập doanh nghiệp, để loại trừ doanh nghiệp "ma", không có tham gia thực tế mà cứ đăng ký. Các sở đăng ký kinh doanh cần phải phát hiện và kịp thời trao đổi với Bộ KH&ĐT để kịp thời chấn chỉnh, xử lý. Trước đó, báo cáo tình hình đăng ký doanh nghiệp tháng 1/2020 của Bộ KH&ĐT, vốn đăng ký bình quân doanh nghiệp thành lập mới tháng 1/2020 đã tăng đột biến vì một doanh nghiệp mới lập với số vốn 144.000 tỷ đồng (tương đương gần 6,5 tỷ USD). Với quy mô vốn điều lệ như trên, doanh nghiệp này vượt qua nhiều doanh nghiệp “khủng" hiện nay như Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông Quân đội (121.520 tỷ đồng); Công ty TNHH Gang thép Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh (117.175 tỷ đồng)... |
Lê Thúy