Ts. Nguyễn Xuân Thành (Đại học Fulbright) nhận định nếu việc mở cửa trở lại không bền vững thì thách thức lớn cho hoạt động xuất khẩu (XK) trong quý 4/2021 chính là việc các tập đoàn đa quốc gia sẽ buộc phải chuyển đơn hàng sản xuất cho dịp lễ cuối năm từ Việt Nam sang các nền kinh tế khác.
Vẫn ám ảnh chuyển đơn hàng
Theo ông Thành, thực ra họ cũng đã chuyển đơn hàng rồi. Trong khi đó, thời điểm này đang có cơ hội cao để phục vụ nhu cầu gia tăng mạnh trong dịp lễ cuối năm ở các thị trường Bắc Mỹ và EU.
 |
|
3 tháng cuối năm nay là khoảng thời gian đầy thử thách để giữ đà tăng trưởng cho xuất khẩu da giày và dệt may. |
“Bây giờ là lúc để thực hiện các đơn hàng đó. Vừa qua các tập đoàn đa quốc gia rất lo ngại nên họ buộc phải chuyển các đơn hàng. Để “gỡ” thì chúng ta mở cửa lại kịp thời trong thời gian tới để có thể còn giữ lại được các đơn hàng phục vụ cho nhu cầu dịp lễ cuối năm nay ở các thị trường lớn”, ông Thành nói.
Vị chuyên gia này cho biết, XK của Việt Nam thời gian tới sẽ phụ thuộc vào sức mạnh của nền kinh tế toàn cầu. Nhất là động lực phục hồi tăng trưởng toàn cầu nằm ở các gói kích thích kinh tế và nới lỏng giãn cách xã hội sau khi tiêm vắc xin ngừa Covid-19.
Về đơn đặt hàng XK mới, trong báo cáo mới đây từ Tổng cục Thống kê cho thấy các doanh nghiệp (DN) dự báo số lượng đơn hàng XK mới quý 4/2021 khả quan hơn với 77,6% DN dự báo tăng và giữ nguyên so với quý 3/2021, trong khi chỉ có 22,4% DN dự báo giảm.
Trước vấn đề đơn hàng của một số nhãn hàng lớn chuyển sang các nền kinh tế khác, như chia sẻ của ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), thực tế là họ đã chuyển đi và đang còn tiếp tục chuyển đi nếu như việc khôi phục sản xuất ở trong nước chậm trễ. Bởi vì đang vào mùa chuẩn bị cho lễ hội Noel và dịp Tết - mùa mua sắm nhiều ở các nền kinh tế lớn.
Ông Lộc lưu ý nếu các nhà XK ở Việt Nam không cung cấp được cho nhu cầu đó thì đương nhiên các nhãn hàng sẽ chuyển đơn hàng đi để chuẩn bị hàng hóa cho cuối năm nay và cho cả đầu năm tới. Và trên thực tế thì nhiều cơ hội về XK cũng đã vuột mất.
Không những vậy, trong 3 tháng cuối năm nay cũng là thời điểm để các nhà XK của Việt tính đến kế hoạch sản xuất kinh doanh cho năm 2022, nhất là phải ký những đơn hàng mới. Thế nhưng, nếu Việt Nam chưa ra khỏi dịch bệnh, chưa hoàn toàn mở cửa lại nền kinh tế thì sẽ khó cho DN trong việc tiếp nhận những đơn hàng mới.
Kỳ vọng giữ đà tăng trưởng
Những thách thức lớn cho hoạt động XK trong 3 tháng cuối năm nay có thể nhìn thấy rõ từ hai mảng XK chủ lực là dệt may và da giày.
Như với dệt may, theo dự báo 3 tháng cuối năm nay là sẽ là khoảng thời gian cực kỳ khó khăn để có thể đạt mục tiêu XK cho năm 2021 là 39 tỷ USD. Thay vào đó, giá trị kim ngạch XK dệt may cho năm nay có thể ở mức 33,5 - 36,5 tỷ USD.
Theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), hiện tại đơn hàng dệt may đã rút khỏi thị trường Việt Nam khoảng 30-34%, tỷ lệ đơn hàng các DN phía Bắc hỗ trợ DN phía Nam chỉ đạt khoảng 10%. Để khôi phục lại cũng mất từ 6 tháng đến 1 năm.
Còn với mảng da giày, tỷ lệ đơn hàng rút khỏi Việt Nam hồi tháng 8/2021 vào khoảng 20%. Đến tháng 9/2021 đã tăng lên 40-50%. Giới chuyên gia cho biết nhiều nhãn hàng nổi tiếng đã rời khỏi Việt Nam để sang Trung Quốc, Indonesia…
Cần biết thêm, đơn hàng của ngành da giày từ lúc đàm phán đến lúc ký kết khoảng 6 tháng, như vậy, ít nhất 6 tháng nữa, các đơn hàng này mới có thể quay trở lại Việt Nam.
Ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 trong các tháng gần đây đã làm tụt mạnh kim ngạch XK da giày ở một số địa phương vốn có thế mạnh về mảng này.
Như tại Đồng Nai, trong tháng 9/2021, kim ngạch XK giày dép ước đạt 46,8 triệu USD, giảm đến 86,5% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức sụt giảm nghiêm trọng nhất trong nhiều năm nay do ảnh hưởng của dịch bệnh
Còn tính chung cả nước, trong quý 3/2021, XK giày dép đã sụt giảm đến 26,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, nếu tính cho cả 9 tháng đầu năm nay thì vẫn đang ở mức tăng 9,8% so cùng kỳ năm 2020.
Chính vì vậy, các DN sản xuất da giày đang mong khôi phục sản xuất từng ngày để hoạt động XK trong 3 tháng cuối năm có thể bù đắp những tổn thất trong quý 3/2021, cũng như mong mỏi có thể duy trì được đà tăng trưởng XK da giày cho cả năm nay.
Ngoài những thách thức đối với XK dệt may, da giày, giới chuyên gia cho rằng trước nỗi ám ảnh đơn hàng chuyển đi ở một số lĩnh vực XK, điều cần làm trong lúc này là nên có những điều chỉnh về mặt chính sách phù hợp hơn cho việc mở cửa trở lại thì hy vọng sẽ đảo chiều trong chuyện này.
Cần ghi nhận, dù XK trong 3 tháng gần đây nhất đã “trầy da, tróc vảy” do dịch bệnh Covid-19 nhưng tốc độ tăng trưởng, kim ngạch XK của cả nước vẫn đang ở mức cao (tính chung 9 tháng đầu năm 2021 là 18,8%, trong khi cùng kỳ năm 2020 chỉ tăng trưởng ở mức 7 - 10%). Đó chính là động lực để hoạt động XK tăng thêm “sức rướn” nhằm giữ đà tăng trưởng trong 3 tháng cuối năm nay.
Thế Vinh
Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết số 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ.
