Tại phiên thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia sáng nay (23/5), đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (Đoàn Phú Yên) cho rằng dự thảo Luật đã gần như mất đi sự tỉnh táo, cứng rắn so với dự thảo cũ, dường như không phục vụ cho mục tiêu phòng chống tác hại của rượu, bia.
 |
|
Đại biểu Quốc hội Phạm Thị Minh Hiền |
Mở đầu bài phát biểu của mình, đại biểu Hiền bày tỏ chỉ có thể giảm tác hại rượu bia thông qua việc giảm sử dụng.
"Nếu đặt mình vào từng gia cảnh, thân phận con người đang đối mặt với mất mát đau thương, kể cả những người vì rượu bia vướng vào vòng lao lý... thì sẽ hiểu được nỗi đau và bản án lương tâm mà họ phải gánh chịu", bà Hiền nói.
Theo vị đại biểu đồng thời là Phó giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Phú Yên, nếu dùng rượu bia mà không thể kiểm soát tác hại của nó thì bất kỳ ai cũng có nguy cơ trở thành nạn nhân, thậm chí là tội phạm.
Thậm chí, đại biểu Hiền kỳ công thực hiện một cuộc khảo sát, thảo luận nhóm và phỏng vấn sâu với trẻ em về tình trạng uống rượu bia hiện nay trên địa bàn tỉnh Phú Yên trước kỳ họp.
Cung cấp trước Quốc hội, bà Hiền cho biết: "Khi tôi khảo sát nhóm trẻ em từ 12 – 16 tuổi về các loại thức uống các em dùng thì có 83% ý kiến liệt kê nhiều đồ uống có cồn. 87,6% ý kiến không nhận biết được đồ uống có cồn từ 4,5% trở lên. Hỏi về cảm giác sau khi uống, các em đều trả lời rằng “con uống có cảm giác lâng lâng”, "con chóng mặt"... Tuy nhiên, gần 80% trẻ lựa chọn có thể tiếp tục sử dụng".
Băn khoăn về các nhóm giải pháp có tính ngăn ngừa trong Dự thảo luật mới nhất, đại biểu Hiền đặt câu hỏi: Liệu đã đủ tạo nên rào cản vững chắc để giải quyết vấn đề ưu tiên thực hiện các biện pháp phòng, chống tác hại của rượu, bia đối với trẻ em, thanh niên như đã nêu trong Điều 3 hay chưa?
Đại biểu Hiền phân tích: Thứ nhất, với quy định quảng cáo, nếu xác định kiểm soát quảng cáo để hạn chế tác động... thì cần chú trọng 2 vấn đề: hạn chế thấp nhất trẻ em tiếp xúc với quảng cáo rượu bia và nước uống có cồn. Thứ hai, kiểm soát nội dung quảng cáo, làm sao để các em không bị lầm tưởng rượu bia là tốt, khuyến khích sử dụng.
Đối với quy định về quảng cáo, đại biểu Hiền cho rằng, nếu không muốn nói quảng cáo đã tự do đánh tráo khái niệm thì điều này đã trái với việc nghiêm cấm thông tin không chính xác, sai sự thật về ảnh hưởng của rượu bia, sức khỏe nêu trong Dự thảo.
Mặt khác, lý do đồ uống có cồn không được đưa vào Dự thảo Luật chỉ vì đây là từ chưa được sử dụng rộng rãi trong xã hội như báo cáo giải trình thì đó là căn cứ khá yếu về mặt pháp lý. "Tôi rất ngạc nhiên về tính dự báo của Dự thảo Luật so với xu thế chung, dường như đi ngược lại với tính chất nguy hiểm với đời sống con người, vô tình xem nhẹ sức khỏe con người, nhưng có vẻ bắt kịp rất nhanh, mạnh của nền công nghiệp rượu bia", đại biểu nêu ý kiến.
Trên thực tế, các loại bia chiếm áp đảo thị trường trong nước đa số có nồng độ cồn từ 4,2 – 5%. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nêu rõ, bia là đồ uống phổ biến của Việt Nam, là sự lựa chọn chính khi trẻ làm quen với thức uống có cồn. Vì vậy đề nghị quy định độ cồn từ 4% trở lên thay cho mốc 5,5%, khung giờ quảng cáo cần phải điều chỉnh lại từ 18 – 21 giờ ở điều 12 thay cho những quy định hiện tại.
"Ai cũng biết, 19 – 20 giờ là thời gian của chương trình thời sự, gần như không có quảng cáo. Đó chỉ là khung giờ vàng theo quan điểm của người lớn, không có ý nghĩa ưu tiên giảm tiếp xúc với quảng cáo rượu bia và đồ uống có cồn", đại biểu nói và cho rằng, Dự thảo này không phục vụ cho mục tiêu phòng chống tác hại rượu bia, lấy lợi ích của người dân làm cốt lõi, cho các nhóm quyền của trẻ em liên quan tới dự luật này.
Thứ hai, với biện pháp kiểm soát trẻ em mua rượu bia, đại biểu Hiền thấy bất ngờ vì Dự thảo không còn quy định cấm bán rượu bia trên 15% độ cồn trên Internet vì nội dung này thực tế đã được quy định tại Nghị định 105/2017 của Chính phủ. Đây là biện pháp nhằm hạn chế tính sẵn có của rượu bia.
Cho rằng không thể bỏ qua việc đánh giá tác hại của rượu bia với trẻ em thuộc ngành hàng bảo vệ trẻ em, bà Hiền đề nghị cần bổ sung cấm bán.
Trên thực tế, các nước phát triển về mạng lưới bán lẻ hiện đại vẫn còn nhiều lúng túng trong việc kiểm soát việc gian lận độ tuổi khi mua hàng trong khi rượu bia không phải hàng hóa bình thường mà là hàng có nguy cơ gây nghiện, cần hạn chế tiêu dùng. Vì vậy cần tạo ra các rào cản mạnh mẽ, không nên tạo thêm cơ hội cho người tiêu dùng nói chung và trẻ em nói riêng.
Từ đó, đại biểu Hiền cho rằng, Luật phải có sự minh định rõ rằng, phải tính tới yếu tố khả thi khi áp dụng chứ không thể thiếu sự mạch lạc. Ít nhất là các điều khoản có yếu tố tác động trực tiếp đối với trẻ em và vị thành niên. Không thể hồn nhiên loại bỏ nhiều yếu tố quan trọng nhưng lại hăm hở đi vào nhiều điều cấm.
"Tôi không nghĩ Dự thảo luật mới nhất lại sơ suất bỏ qua yếu tố kỹ thuật cần thiết, chương nọ xọ chương kia tựa như một dáng đi xiêu vẹo, không còn vững vàng khung pháp lý khi được xem như xương sống, trục lái của một bộ luật", bà Hiền nêu quan điểm.
Thanh Hoa
