Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, việc sử dụng rượu bia ở Việt Nam đang ở mức cao, có xu hướng gia tăng nhanh nên cần được kiểm soát để giảm mức tiêu thụ.
 |
|
Hôm nay (9/11), Quốc hội thảo luận cho ý kiến về Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia |
Gia tăng tình trạng uống rượu bia
Theo số liệu ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2016, bình quân mỗi người Việt Nam từ 15 tuổi trở lên tiêu thụ 8,3 lít cồn nguyên chất/năm, đứng vị trí 64/194 nước. Cùng với đó, Việt nam thuộc nhóm có tỷ lệ nam giới uống rượu bia cao và đang gia tăng ở cả nam giới và nữ giới...
Uống rượu bia không chỉ gây tác hại đối với sức khỏe, xã hội mà còn ảnh hưởng đến kinh tế.
Theo thống kê của WHO, phí tổn kinh tế do rượu bia chiếm từ 1,3% – 3,3% GDP của mỗi quốc gia. Tại Việt Nam ước tính thiệt hại đến 1,3% GDP, bằng khoảng 65 nghìn tỷ đồng.
Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, nhiều quốc gia đã ban hành chính sách pháp luật về phòng chống tác hại rượu bia và thực hiện hiệu quả.
Kinh nghiệm tại Thái Lan cho thấy, từ đất nước có tỷ lệ tai nạn giao thông hàng đầu thế giới, sau khi có luật kiểm soát rượu bia đã góp phần giảm 50% số vụ tai nạn giao thông và tiết kiệm được hơn 6 tỷ USD chi phí khắc phục hậu quả.
Đồng thời, theo ước tính của WHO, năm 2018, mỗi USD đầu tư thực thi các biện pháp phòng chống tác hại do sử dụng rượu, bia thì lợi ích thu được là 9,13 USD.
Cần thiết ban hành Luật
Báo cáo thẩm tra dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, Ủy ban cơ bản nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Luật và nhấn mạnh sự cần thiết thể chế hóa quan điểm chỉ đạo nhất quán của Đảng về “phòng bệnh hơn chữa bệnh".
Tuy nhiên, vẫn còn có một số ý kiến đề nghị cân nhắc thời điểm ban hành Luật và đề nghị Chính phủ đẩy nhanh tiến độ xây dựng dự án Luật Phòng bệnh và nâng cao sức khỏe, trong đó gồm cả nội dung phòng, chống tác hại của rượu, bia để điều chỉnh toàn diện lĩnh vực dự phòng.
Theo đó, Ủy ban đồng tình với chính sách “tăng thuế tiêu thụ đặc biệt theo lộ trình để giảm mức tiêu thụ rượu, bia” tại khoản 2 Điều 3 nhưng đề nghị cần quy định cụ thể, minh bạch nguyên tắc của lộ trình tăng thuế ngay trong Luật. Đồng thời, đề nghị bổ sung chính sách “ưu tiên thực hiện các biện pháp phòng, chống tác hại của rượu, bia đối với thanh niên, người chưa thành niên” và các quy định cụ thể hướng trực tiếp đến giới trẻ để ứng phó xu hướng trẻ hóa người sử dụng rượu bia, giảm thiểu những nguy cơ gây ra gánh nặng bệnh tật và hệ lụy xã hội do rượu, bia.
Ngoài ra, quy định “cấm quảng cáo rượu, bia từ 15 độ cồn trở lên dưới mọi hình thức” tại khoản 2 Điều 5 chưa phù hợp với quy định của Luật Quảng cáo (chỉ cấm quảng cáo rượu từ 30 độ cồn trở lên) và Luật Thương mại (chỉ cấm quảng cáo rượu có độ cồn từ 15 độ trở lên).
Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội đồng tình và cho rằng, quy định này là cần thiết vì theo các nghiên cứu, với cùng một lượng rượu hay bia và có cùng một độ cồn, khi dung nạp vào cơ thể người sẽ có tác hại như nhau mà không có sự phân biệt giữa rượu hay bia. Việc ban hành quy định này cũng không tạo ra xung đột pháp lý với Luật Quảng cáo và Luật Thương mại theo nguyên tắc áp dụng pháp luật tại khoản 3 Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Liên quan đến nội dung kiểm soát rượu bia, hiện có hai ý kiến khác nhau. Trong đó, ý kiến thứ nhất cho rằng, nên kiểm soát chặt chẽ việc quảng cáo như dự thảo Luật để hạn chế khả năng tiếp cận và tính sẵn có của rượu, bia. Ý kiến thứ hai thể hiện quan điểm, quy định kiểm soát chặt chẽ quảng cáo rượu, bia sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước, quyền được tiếp cận thông tin về rượu, bia.
Tuy nhiên, Ủy ban nhất trí với loại ý kiến thứ nhất. “Những tác động bất lợi đến thu ngân sách nhà nước theo loại ý kiến thứ hai không so sánh được với chi phí mà ngân sách nhà nước và người dân phải bỏ ra cho việc điều trị bệnh và xử lý những vấn đề xã hội có liên quan đến rượu, bia; đồng thời, đánh giá cao việc Chính phủ đã quy định linh hoạt mức độ kiểm soát quảng cáo khác nhau đối với những sản phẩm rượu, bia có nồng độ cồn khác nhau”, bà Thuý Anh nói.
Ủy ban cũng cho rằng, về cơ bản, hồ sơ dự án Luật đáp ứng yêu cầu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và nội dung dự án Luật bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị Chính phủ rà soát tổng thể dự án Luật để các quy định được rõ ràng, chính xác, minh bạch; không trùng lắp; không bỏ sót trường hợp, đối tượng có liên quan đến hoạt động phòng, chống tác hại của rượu, bia; giảm thiểu quy định ủy quyền quy định chi tiết và bảo đảm ngôn ngữ, kỹ thuật trình bày trong dự thảo Luật phù hợp với quy định của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Thanh Hoa
