Trong báo cáo "Rủi ro lạm phát lớn tới đâu" đánh giá tình hình lạm phát tại Việt Nam và các nước khác trong khu vực ASEAN mới phát hành, Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC đánh giá, khác với nhiều khu vực trên thế giới, lạm phát chưa phải vấn đề đáng lo ngại với châu Á trong vòng một năm qua, tuy nhiên, tình hình đang thay đổi khá nhanh. Ở các nước thuộc khối ASEAN, rủi ro lạm phát đã có chiều hướng tăng từ đầu năm 2022 khiến cả lạm phát cơ bản lẫn toàn phần đều tăng cao hơn so với mức trước đại dịch, nguyên nhân đến từ giá năng lượng và thực phẩm.
Việt Nam đang tự chủ được tiêu dùng trong nước nên đã góp phần kiểm soát lạm phát. |
Dù vậy, so với các nước như Singapore, Thái Lan, Philippines thì Việt Nam vẫn nằm trong nhóm được đánh giá trong tầm kiểm soát.
Nhận định này tương tự với đánh giá của các tổ chức quốc tế khác về lạm phát ở Việt Nam. Đơn cử, World Bank trong báo cáo cập nhật kinh tế vĩ mô tháng 6/2022 cho biết, lạm phát tại Việt Nam tuy nhích lên vẫn thấp hơn đáng kể so với mục tiêu 4% của Chính phủ. Hay IMF cho rằng dự báo lạm phát sẽ tăng sát ngưỡng mục tiêu, đạt 3,9% về cuối năm.
Báo cáo của HSBC chỉ rõ, ở Việt Nam lạm phát năng lượng cũng đã kéo dài được một thời gian. Trong đó, giá vận tải tăng cao kỷ lục, vượt qua lạm phát thực phẩm để trở thành động lực chính thúc đẩy lạm phát toàn phần.
Bên cạnh giá dầu thế giới tăng, nguồn cung xăng dầu trong nước thiếu hụt càng khiến tình trạng khan hiếm năng lượng của Việt Nam nghiêm trọng hơn.
Điều này cũng được Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc đề cập đến trong phiên trả lời chất vấn hôm 8/6. Ông cho rằng, cần đẩy mạnh sản xuất trong nước. Hiện nay nước ta sử dụng 21 triệu tấn xăng dầu mỗi năm; trong đó sản xuất trong nước là 11 triệu tấn, nhập khẩu 10 triệu tấn. Nhà máy Bình Sơn công suất đảm bảo nhưng nhà máy Nghi Sơn sản lượng thấp, có giai đoạn dừng sản xuất nên thời gian tới phải có biện pháp đẩy mạnh sản xuất trong nước.
Với áp lực thứ hai đến từ nhóm thực phẩm, HSBC cho biết, tương tự các nước, Việt Nam cũng trải qua tình trạng tăng giá. Dù vậy, nếu so sánh, tình hình ở Việt Nam lại tốt hơn trong bối cảnh sản xuất thực phẩm chính yếu trong nước tương đối ổn định ở thời điểm hiện tại.
Cũng theo Bộ Trưởng Hồ Đức Phớc, Việt Nam tự chủ được lương thực thực phẩm - nhóm vốn chiếm 40% rổ hàng hóa, nên áp lực lạm phát ít hơn các nước. Các nước lạm phát cao nhưng Việt Nam có độ trễ và tự chủ được tiêu dùng trong nước. "Lạm phát thực phẩm ở mức vừa phải, vốn chiếm tỷ trọng lớn hơn trong rổ CPI đã giúp kiểm soát mức tăng chung của lạm phát toàn phần tính tới thời điểm này", báo cáo của HSBC nêu.
Xem xét cả hai vấn đề lạm phát và tăng trưởng, HSBC cũng điều chỉnh dự báo lãi suất điều hành của Việt Nam trong năm 2022.
"Trong khi lạm phát hiện tại vẫn ở dưới mục tiêu 4%, chúng tôi dự báo tình trạng giá năng lượng cao còn kéo dài sẽ tiếp tục đẩy giá cả nói chung lên. Nhiều khả năng lạm phát sẽ có lúc vượt qua trần 4% của Ngân hàng Nhà nước trong nửa sau của năm 2022 nhưng chỉ là tạm thời. Tình hình đó có thể sẽ khiến Ngân hàng Nhà nước phải điều chỉnh lãi suất thêm 50 điểm cơ bản trong quý III/2022 trước khi tăng lãi suất 3 lần, mỗi lần 25 điểm cơ bản trong năm 2023", báo cáo của HSBC nhận định.
"Sau khi xem xét mọi khía cạnh, chúng tôi đã có một vài thay đổi trong dự báo lạm phát, nâng mức dự báo năm 2022 với Thái Lan, Singapore, Indonesia và Philippines. Chúng tôi giảm nhẹ mức dự báo năm 2022 với Việt Nam về mức 3,5%, thay vì mức 3,7% trong dự báo trước đó, do giá thực phẩm trong nước ổn định, nhiều khả năng sẽ giúp kiềm chế lạm phát toàn phần", HSBC dự báo.
Thanh Hoa