Đó là khẳng định của ông Cao Đức Phát, Phó trưởng Ban kinh tế Trung Ương, tại phiên Hiến kế về nông nghiệp, tạo lập và phát triển bền vững các chuỗi giá trị nông, lâm, thủy sản hội nhập quốc tế trong Diễn đàn Kinh tế Tư nhân Việt Nam 2019.
 |
|
Phiên Hiến kế về nông nghiệp, tạo lập và phát triển bền vững các chuỗi giá trị nông, lâm, thủy sản hội nhập quốc tế trong Diễn đàn Kinh tế Tư nhân Việt Nam 2019. |
Phát triển chuỗi liên kết
Ông Cao Đức Phát nhấn mạnh muốn phát triển nền nông nghiệp vững mạnh có khả năng cạnh tranh cao trong giai đoạn mới thì không chỉ phát huy vai trò kinh tế hộ như đã làm thời gian qua, mà cần phát triển vai trò hạt nhân là các doanh nghiệp, chủ yếu là doanh nghiệp tư nhân.
Về phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Ngọc Dân, Chủ tịch Công ty TNHH Nông nghiệp United đề xuất đào tạo công nhân nông nghiệp vì thực tế có những kỹ sư nông nghiệp thiếu lăn lộn. "Chúng ta có thể mở các lớp trung cấp nông nghiệp, chính quyền hỗ trợ người dân đi học chuyên về một loại cây, được cấp bằng lý thuyết, trực tiếp xuống đồng ruộng để thực hành, nếu đạt thì cấp bằng".
Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh khâu tuyên truyền cho bà con hiểu rõ hơn về tấm quan trọng của sản xuất theo chuỗi liên kết.
Hiện nay chỉ có 11-14% sản lượng nông nghiệp thông qua liên kết. Con số này là quá nhỏ so với mức 60% trong khu vực. Bên cạnh đó, trong chuỗi liên kết quan trọng nhất là thực hiện theo quy trình an toàn như Vietgap còn khá thấp (3 - 5%).
Dưới góc độ của một doanh nghiệp đầu tiên sản xuất theo mô hình "cánh đồng mẫu lớn", ông Huỳnh Văn Thòn - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Lộc Trời cho rằng, dù những năm gần đây ngành nông nghiệp đạt được nhiều thành tựu nhưng vẫn bộc lộ những hạn chế như năng suất lao động thấp, chất lượng sản phẩm chưa cao, không có thương hiệu...
Bên cạnh đó, theo ông Thòn, vấn đề giải cứu một số sản phẩm nông nghiệp gần đây hay câu chuyện được mùa mất giá cho thấy nút nghẽn chặn đường ra của sản phẩm.
Ông Thòn nêu, việc xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi bền vững giúp giảm giá thành sản phẩm, khép kín được chuỗi sản xuất, nhưng khi chưa có thương hiệu thì bản chất vẫn chỉ là chuyển cái khó của nông dân sang doanh nghiệp.
“Doanh nghiệp Lộc Trời từ chỗ sử dụng chuỗi sản xuất khép kín với 105.000 ha đất nhưng hiện chỉ còn hơn 30.000 do những khó khăn này”, ông Thòn cho biết.
Từ đó, vị Chủ tịch này đề xuất, cần phân vai giữa ba nhà là ba đỉnh tam giác "nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân", trong đó Nhà nước chỉ nên làm vai trò trọng tài, tạo lập cuộc chơi để tạo được liên kết bền vững.
Ngoài ra, cần xây dựng đội ngũ nhân lực nông nghiệp gắn với thực tiễn, đó phải là những người "nghe được hơi thở của đồng ruộng, thấu hiểu tâm tư của nông dân", ông Thòn ví von.
Sửa Luật đất đai để gỡ nút thắt về tích tụ ruộng đất
Đưa ra những giải pháp hiến kế phát triển nông nghiệp bền vững, các chuyên gia cũng cho rằng, cần phải đẩy mạnh phát triển mô hình hợp tác xã (HTX) kiểu mới. Tuy nhiên, cần phải gỡ nút thắt về cơ chế để mô hình này phát triển bền vững.
 |
|
Ông Nguyễn Văn Thịnh - Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phát biểu tại phiên Hiến kế về nông nghiệp, tạo lập và phát triển bền vững các chuỗi giá trị nông, lâm, thủy sản hội nhập quốc tế trong Diễn đàn Kinh tế Tư nhân Việt Nam 2019. |
Số liệu cho thấy, trong năm 2018, cả nước có hơn 9.000 doanh nghiệp tư nhân sản xuất nông nghiệp theo chuỗi với hơn 35.000 trang trại, 14.000 HTX. Số lượng HTX hoạt động hiệu quả đã tăng từ 20 - 30% cách đây 15 năm lên trên 50% như hiện nay.
Đại diện cho Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Phó chủ tịch - Nguyễn Văn Thịnh cho biết, số lượng hợp tác xã hoạt động hiệu quả cách đây 15 năm là khoảng 20% thì đến nay đã trên 50%.
Hiện việc liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm hàng hoá, dịch vụ nông lâm thủy sản là xu thế tất yếu và nhu cầu không thể thiếu của các hộ dân, cá thể. HTX là phương thức sản xuất tốt nhất để thực hiện vai trò liên kết giữa các nhà.
Phó Chủ tich Nguyễn Văn Thịnh cho biết: “thực tế, nhiều mô hình HTX đã làm tốt vai trò này. Thông qua liên kết, hiệu quả đem lại rõ rệt, chi phí đầu vào giảm 10%, doanh thu tăng 20%, lợi nhuận bình quân tăng 15-20%”.
Tuy nhiên, đại diện Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cũng cho biết, vẫn còn nhiều HTX chưa phát huy được vai trò liên kết trong sản xuất, nguyên nhân do trong đó có việc quy mô hoạt động của các HTX đa số là vừa và nhỏ; khả năng thích ứng với cơ chế thị trường còn hạn chế; năng lực quản trị của cán bộ HTX còn yếu... Ngoài ra, cơ chế chính sách khu vực HTX còn yếu.
Phó Chủ tich Nguyễn Văn Thịnh cho rằng để làm tốt vai trò liên kết của HTX, việc đầu tiên là đẩy mạnh tuyên truyền vì hiện người dân chưa nhận thức được vai trò của HTX kiểu mới, tâm lý HTX kiểu cũ để lại vẫn nặng nề. Cùng với đó, Nhà nước cần sớm sửa đổi Luật HTX vì sau 7 năm thực hiện đã bộc lộ nhiều điểm không phù hợp, cản trở phát triển; sửa Luật đất đai để tháo gỡ nút thắt về tích tụ ruộng đất; sớm ban hành nghị định riêng về HTX nông nghiệp.
Hoàng Hà
