Theo bà Hương Trần Kiều Dung, Phó Chủ tịch thường trực Tập đoàn FLC, thái độ ứng xử, tương tác giữa chính quyền địa phương với doanh nghiệp là yếu tố đầu tiên để doanh nghiệp xem xét quyết định đầu tư. Doanh nghiệp nếu nhận được sự chào đón chân thành của chính quyền thì sẽ cảm thấy có thiện cảm và yên tâm khi đầu tư.
Doanh nghiệp nội vẫn chưa được xem trọng
Tuy nhiên, đại diện FLC dẫn ra một thực tế, khi thu hút đầu tư FDI, các địa phương cam kết giải phóng mặt bằng, sẵn sàng chịu phạt nếu không hoàn thành kịp tiến độ vì nhà đầu tư nước ngoài đưa ra yêu cầu rất cao. Thế nhưng, với doanh nghiệp trong nước thậm chí quy mô lớn hơn công ty nước ngoài, lại sự không có sự cam kết đó.
 |
|
Trong khi các dự án nước ngoài tại nhiều địa phương được đánh giá cao, việc thu hút doanh nghiệp nội vẫn được ví như "Bụt chùa nhà không thiêng". |
"Doanh nghiệp quan tâm cả quá trình đầu tư sẽ được địa phương ứng xử ra sao. Điều đó lại phụ thuộc vào môi trường chính trị, sự xuyên suốt trong chỉ đạo của mỗi tỉnh", bà Dung nói.
Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) khẳng định, tương lai của đất nước phụ thuộc vào các doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, trên thực tế, trong khi các dự án nước ngoài tại nhiều địa phương được đánh giá cao thì việc thu hút doanh nghiệp nội vẫn bị ví như "Bụt chùa nhà không thiêng" dù mang lại giá trị, công ăn việc làm.
Trong khi đó, ông Phạm Đình Đoàn, Chủ tịch Tập đoàn Phú Thái phản ánh, tỷ lệ doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam nhiều nhưng thiếu các doanh nghiệp đầu tàu. Nếu phát triển, Nhà nước cần phải quy hoạch để thu hút sự tham gia đồng đều của các doanh nghiệp, trong đó khối tư nhân và quốc doanh song song phát triển.
Chủ tịch Tập đoàn Phú Thái cũng nêu bật vấn đề dẫn đến sự thiếu các doanh nghiệp "đại bàng" là do nhiều đơn vị chưa thể minh bạch, chia sẻ về hoạt động kinh doanh, khó có thể đồng hành, liên kết phát triển. Doanh nghiệp không thể nghĩ "riêng lẻ khoẻ ăn", tự cạnh tranh lẫn nhau, làm suy yếu lẫn nhau. Ngoài ra, hệ sinh thái phát triển còn thiếu, các doanh nghiệp hầu như tự lực tự cường và tự cạnh tranh nội địa.
Thiếu môi trường để doanh nghiệp 'lớn'
Ông Đoàn cho rằng, Nhà nước cần phải có hoạch định mạch lạc để doanh nghiệp phát triển mạnh trong thời gian tới. Đặc biệt, Chính phủ có thể hạn định số lượng đơn vị tham gia vào một số ngành nghề để tránh lãng phí nguồn lực. Chủ tịch Tập đoàn Phú Thái nhấn mạnh vai trò quy hoạch của Chính phủ, ví dụ không nên để tỉnh nào cũng làm du lịch, công nghiệp, không nên phát triển tràn lan, chồng chéo.
Ở góc độ là một doanh nghiệp công nghệ, ông Vũ Thanh Thắng, Phó Chủ tịch Tập đoàn Bkav cho biết, ông đã tìm hiểu tại Hàn Quốc và nhận ra rằng, những tập đoàn lớn của nước này chiếm khoảng 50 - 60% GDP. Nếu Việt Nam có thể xây dựng được những doanh nghiệp tương tự thì có thể dẫn dắt nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, bởi các doanh nghiệp mũi nhọn là "cánh chim đầu đàn" để Việt Nam cất cánh.
Đại diện Bkav cũng đưa ra một số đề xuất để xây dựng doanh nghiệp mũi nhọn: Chính phủ chọn các doanh nghiệp vượt trội, có "sức khoẻ", sức mạnh cạnh tranh về công nghệ; cần tạo ra môi trường để các doanh nghiệp phát triển bùng nổ, trong đó vốn, nhân lực, thị trường, chính sách đặc biệt quan trọng. Khi đã có sản phẩm có tỷ lệ nội địa hoá cao, Chính phủ cần tạo bàn đạp để sản phẩm được phổ biến, phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam trước khi vươn ra toàn cầu.
Với các doanh nghiệp khoa học công nghệ, ông Thắng cho hay, việc đầu tư rất tốn kém, doanh nghiệp khó tiếp cận với nguồn vốn. Tài sản trí tuệ rất khó định lượng, vì vậy cần có cơ chể để các công ty khởi nghiệp thuận lợi nhận dòng tiền. Ngoài ra, nguồn lực công nghệ cao cũng rất cần thiết, do đó cần tạo điều kiện để các sinh viên tiếp cận với công việc trước khi tốt nghiệp.
"Việt Nam cần phải xây dựng chính sách phát triển hạ tầng cho các doanh nghiệp mũi nhọn, tạo điều kiện cho "đại bàng" có thể tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Trong đó, hạ tầng đặc biệt quan trọng để "đại bàng" làm tổ bao gồm: công nghệ, vốn, nhân lực, thị trường", đại diện Bkav nhấn mạnh.
Theo Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc, chúng ta có lực lượng kinh tế tư nhân đông đảo, không phải chỉ có 800.000 doanh nghiệp, mà là trên 6 triệu, bao gồm các hộ kinh doanh. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có nhiều doanh nghiệp lớn và mạnh. Định hướng chính sách không phải tăng số lượng, mà nâng cấp chất lượng, quy mô doanh nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp lớn, cỡ vừa.
"Hỗ trợ doanh nghiệp lớn không phải theo kiểu cầm tay chỉ việc hay tiền bạc, đặc biệt trong bối cảnh dịch COVID-19, mà quan trọng là thể chế, môi trường kinh doanh an toàn, bình đẳng, thuận lợi. Trong đó, an toàn là yêu cầu hàng đầu", Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.
Nhật Linh
