Chạy đua công nghệ đọc khẩu vị khách hàng

Theo nhận định, thị trường bán lẻ Việt Nam đến nay đã hội tụ nhiều nhà phân phối lớn trong và ngoài nước, song sự phát triển cũng chỉ mới là giai đoạn đầu, cơ hội còn rất nhiều cho các nhà đầu tư đến sau, nhất là các nhà bán lẻ có thương hiệu, có sự khác biệt và ứng dụng các công nghệ quản lý bán hàng đang phát triển nhanh.

Cuộc đua công nghệ mới

Ông Vũ Vinh Phú, nguyên Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội, đánh giá thời gian tới với sự phát triển của công nghệ thông tin được áp dụng rộng rãi sẽ đem lại năng suất lao động cao cho các nhà bán lẻ, đồng thời thay đổi những hành vi mua sắm của người tiêu dùng xã hội. Các nhà bán lẻ cần sớm nhận biết vấn đề này để sử dụng những công nghệ tiên tiến vào quản lý kinh doanh của mình.

Giai đoạn tới là giai đoạn của bán hàng đa kênh cả trực tiếp và bán hàng online, mô hình bán lẻ kiểu liên doanh và bách hóa tổng hợp không còn phù hợp, thay vào đó là mô hình shopping mall, vừa bán hàng vừa có các dịch vụ tổng hợp như vui chơi, ăn uống, làm đẹp…

Theo bà Đặng Thúy Hà, Giám đốc Khu vực Miền Bắc, Nielsen Việt Nam, việc ứng dụng các robot tự động trong bán lẻ sẽ là xu thế nổi trội thay thế nhân lực và nâng cao hiệu quả bán hàng. Ví dụ như dịch vụ robot vận chuyển tự lái của Amazon.

5 xu hướng chính được bà Hà dự báo sẽ trở thành chủ đạo trong lĩnh vực bán lẻ của Việt Nam tới đây là bán lẻ đa kênh, chuỗi cửa hàng tiện lợi, nhu cầu tiện lợi, cuộc cách mạng sức khỏe và đổi mới cải tiến từ ứng dụng công nghệ, trong đó sự thay đổi công nghệ là yếu tố hàng đầu chi phối năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp (DN).

Nắm bắt xu hướng này, các DN bán lẻ đang bước vào cuộc đua công nghệ mới. Trong tháng 3/2019, CTCP Dịch vụ Thương mại Tổng hợp VinCommerce và CTCP VinID chính thức ra mắt tính năng VinMart Scan&Go tích hợp rất nhiều chức năng mang tính đổi mới và phục vụ các mục đích khác nhau, tiết kiệm thời gian chờ đợi cho người tiêu dùng.

Trong khi đó, CTCP Đầu tư Thế Giới Di Động phát triển chuỗi bán lẻ nhờ ứng dụng công nghệ nền tảng Tech Base và chiến lược lấy khách hàng làm trung tâm.

Hay Lotte Mart triển khai ứng dụng mua sắm Speed Lotte, người tiêu dùng có thể mua sắm bất cứ đâu, bao gồm cả thực phẩm tươi sống, nhãn hàng nhập khẩu từ Hàn Quốc…

Theo bà Lưu Bảo Vân, Giám đốc điều hành dự án Intage Việt Nam (hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu thị trường), ngành bán lẻ đang thay đổi và tăng trưởng không ngừng với trung bình 10%/năm.

Câu chuyện của bán lẻ ngày hôm nay không chỉ dừng lại ở việc khách hàng mua mặt hàng nào, số lượng bao nhiêu, mà là cách họ đang mua như thế nào, điều gì của kênh bán hàng đó, nhà bán lẻ đó thực sự thu hút họ.

Công nghệ sẽ là yếu tố sống còn của mỗi DN bán lẻ

Bán lẻ nội có hụt hơi?

Hơn ai hết, nhà đầu tư bán lẻ hiểu mình phải thay đổi, phải linh hoạt trong việc đáp ứng nguyện vọng của người tiêu dùng và có cách tiếp cận năng động để làm mới cơ cấu hoạt động và chăm sóc khách hàng lẫn nhóm người chưa phải là khách hàng. Có thể thấy, DN nào làm chủ công nghệ, đáp ứng được nhu cầu khách hàng, DN đó sẽ chiến thắng.

Theo bà Vân, việc khai thác các dữ liệu lớn (Big Data) hay thông tin từ trí tuệ nhân tạo (AI)… nếu được ứng dụng và khai thác đúng cách sẽ không những giúp nhà bán lẻ cập nhật được hơi thở thị trường, mà còn tối ưu hoá đầu tư dựa vào các quyết định đúng đắn từ cơ sở số.

Ví dụ hiện nay, nhiều hãng bán lẻ nước ngoài tại Việt Nam đã sử dụng thiết bị AI gắn ở cửa ra vào, thông qua thiết bị này có thể đếm lưu lượng khách hàng ra vào, biết được mật độ khách hàng từng thời điểm tới siêu thị mỗi ngày, khách hàng thuộc giới tính nào, bao nhiêu tuổi…

Tuy nhiên, khi nói về khả năng tiếp cận công nghệ 4.0 của nhà bán lẻ Việt Nam, bà Vân cho hay, ngoài một số DN bán lẻ lớn đã bắt đầu ứng dụng công nghệ, đa phần dường như vẫn chưa mặn mà sử dụng công nghệ do chưa thấy được tầm quan trọng, một phần vì tiềm lực tài chính hạn hẹp nên không có đủ khả năng. Trong khi đó, các nhà bán lẻ nước ngoài tại Việt Nam khá quen thuộc với các loại công nghệ 4.0 như Big Data, AI…

Ông Trần Trọng Tuyến, Tổng thư ký Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, cho rằng nếu DN đánh giá sai xu hướng thay đổi công nghệ thì sẽ phải trả giá rất đắt trong lĩnh vực bán lẻ. Yếu tố công nghệ tăng quyền lực của người mua hàng nên các nhà bán lẻ dù ở bất kỳ quy mô nào cũng cần ứng dụng công nghệ đủ nhanh, nếu không muốn bị loại ra khỏi cuộc chơi.

Theo ông Tuyến, DN nhỏ cũng có thể ứng dụng công nghệ bằng suy nghĩ "nghĩ lớn, hành động nhỏ". Nghĩ lớn là nhận thức được vai trò cực kỳ quan trọng của công nghệ tới DN mình, sau đó ứng dụng công nghệ bằng những hành động nhỏ trước tiên, phù hợp với tiềm lực của DN.

Chẳng hạn như một hành động rất đơn giản trong Ngày Quốc tế phụ nữ 8/3 là tại sao siêu thị, cửa hàng bán lẻ không xem DN mình có bao nhiêu khách hàng là nữ, sau đó gửi thiệp chúc mừng tới các khách hàng, điều này sẽ giúp khách hàng nhớ tới thương hiệu của mình, thậm chí ngay trong buổi chiều có thể tới siêu thị để trải nghiệm mua sắm.

"Một chuyện nhỏ như vậy nhưng thử hỏi bao nhiêu DN bán lẻ của Việt Nam đã làm được điều này, chưa nói tới ứng dụng công nghệ 4.0 như Big Data hay AI?", ông Tuyến chia sẻ.

Ông Vũ Vinh Phú cho rằng dân số trên 90 triệu người, trung bình một người có 24h kết nối mạng trong mỗi tuần, với việc phổ biến, sử dụng điện thoại thông minh, máy tính bảng và các thiết bị khác là điều kiện để các nhà bán lẻ áp dụng những công nghệ bán hàng tiên tiến.

Các nhà bán lẻ Việt Nam cần đi nhanh hơn, đi cùng nhau để có một sức mạnh tổng hợp, nhất là trong điều kiện đa số DN Việt còn nhỏ bé trên thị trường.

Lê Thúy