Khi giải quyết được việc làm cho lao động sau khi hồi hương sẽ có điều kiện nâng cao mức sống. Đây là điều kiện phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế ở vùng dân tộc, miền núi, là điều kiện quan trọng hình thành nguồn nhân lực có chất lượng cao cung cấp cho nền kinh tế của tỉnh.
Cho "cần câu" chứ không cho "con cá"
Đa phần thanh niên lao động ở miền Nam sau khi hồi hương về Thanh Hóa đều là những lao động ở nông thôn, vùng dân tộc miền núi. Hầu hết chưa qua đào tạo nghề mà chỉ làm việc dựa trên kinh nghiệm ở một nghề, một lĩnh vực nào đó. Khi trở về quê, họ còn hoang mang với công việc tại quê nhà.
Các lao động hồi hương đa số là người ở các vùng nông thôn, miền núi cần phải đào tạo lại nghề để họ thích nghi với cuộc sống mới. (Ảnh TL) |
Để giải quyết việc làm, tạo sinh kế cho những người hồi hương, cách tốt nhất, nhanh nhất vẫn là trao “cần câu” cho họ ngay tại quê nhà.
Là huyện miền núi phía Tây Nam của tỉnh Thanh Hóa, huyện Như Thanh là nơi có đông đồng bào các dân tộc sinh sống, trong đó chủ yếu là người Kinh, Mường và Thái. Đợt dịch thứ 4 bùng phát, toàn huyện có gần 5 nghìn người trở về quê hương, trong đó có hơn 3 nghìn lao động. Đến thời điểm này, huyện đã thống kê, khảo sát nhu cầu, khả năng của người lao động cụ thể, để đưa ra giải pháp phù hợp nhất đối với từng lao động.
Bà Lê Ngọc Hoa, Phó Chủ tịch UBND huyện Như Thanh chia sẻ, do địa phương có ít nhà máy, doanh nghiệp, nên chủ yếu bố trí việc làm cho người hồi hương tại chỗ. Địa phương sẽ tập trung vào chính sách cho vay vốn phát triển kinh tế gia đình, hỗ trợ cây, con giống cho bà con tăng gia sản xuất, hỗ trợ kinh phí đào tạo nghề. Bà con hồi hương rồi thì cũng coi là nguồn lực để thúc đẩy phát triển kinh tế của địa phương.
Ngoài ra, huyện cũng chỉ đạo chính quyền các xã, thị trấn vận động nguồn xã hội hóa, trích quỹ dự phòng để mua bò, lợn giống hỗ trợ người hồi hương có “cần câu” tạo việc làm, sớm ổn định cuộc sống.
Bên cạnh đó, Phòng Tài nguyên Môi trường huyện cũng xây dựng kế hoạch giao đất để người lao động hồi hương có tư liệu sản xuất, sẽ tạo ra nhiều mô hình kinh tế, giải quyết việc làm cho nhiều người.
“Hiện nay, huyện đã mở các lớp đào tạo nghề miễn phí như: Bảo dưỡng và sửa chữa xe máy; Bảo dưỡng và sửa chữa máy nổ; Sửa chữa máy may công nghiệp; Lắp đặt và sửa chữa máy lạnh; Xử lý nước thải và môi trường; Cơ khí cơ bản – Hàn, sản xuất mây, tre đan và các nghề về sản xuất nông nghiệp.
Đối tượng đào tạo là những người bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 trở về quê hương cần chuyển đổi nghề nghiệp. Chương trình đào tạo nghề miễn phí này sẽ ưu tiên nữ giới, người khuyết tật và người thuộc các dân tộc đồng bào thiểu số ít người. Thời gian đào tạo khoảng từ 20 - 30 ngày tùy theo ngành nghề. Kết thúc khóa học, học viên được nhận chứng nhận hoàn thành khóa học. Người học không mất bất cứ chi phí nào, ngược lại còn được hỗ trợ tiền ăn trưa, nước uống khi học” bà Hoa cho biết.
Phát huy vai trò HTX
Theo ông Cao Văn Cường, Giám đốc Sở NN&PTNT Thanh Hóa, trong tình hình dịch Covid-19 hiện nay, để giữ chân người nông dân tại quê hương sau khi họ hồi hương do dịch Covid-19, ngành nông nghiệp tỉnh đang tập trung hướng dẫn người dân tham gia lao động, sản xuất tại gia đình và thu hoạch nông sản theo nhóm từng hộ gia đình tại vườn, vùng sản xuất.
Nhiều HTX đã phải đào tạo lại để người lao động có thể bắt kịp với quy trình sản xuất của HTX. (Ảnh TL) |
Ngành nông nghiệp đang cùng các địa phương chủ động tổ chức lại sản xuất nông-lâm-ngư nghiệp vừa đảm bảo phòng chống dịch, vừa không để đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa thông dụng, thiết yếu, tạo công ăn việc làm, thu nhập thường xuyên cho nông dân.
Về hướng ổn định cuộc sống người dân nông thôn hồi hương, đây là bài toán lớn, khó nhưng phải tập trung tìm giải pháp rốt ráo. Trước mắt, phải làm sao tạo thêm cơ hội công ăn việc làm tại chỗ cho bà con, góp phần giảm thiểu làn sóng di cư.
Còn theo ông Nguyễn Đình Tuấn, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa, hiện nay, các HTX trong tỉnh đang là “cầu nối” để tạo việc làm cho lao động sau khi hồi hương. Một số HTX đã mở thêm ngành nghề phù hợp với lao động đã được đào tạo trước khi hồi hương.
Chị Lò Thị Thơm, lao động tại tỉnh Bình Dương được 4 năm cho biết, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 lần thứ 4, chị cùng gia đình quyết định trở về quê hương làm kinh tế. Sau khi được giới thiệu, chị đã xin vào HTX nông sản hữu cơ Trúc Phượng (xã Yên Thọ, huyện Như Thanh) để học nghề và thực hiện trồng nấm.
Tháng 8/2021 xin vào làm việc tại HTX, bây giờ chị đã nắm được các kỹ thuật sản xuất nấm và có mức thu nhập ổn định cho tháng đầu tiên.
Theo nhiều người lao động hồi hương khác thì trước khi vào làm việc cho HTX, họ đều là những lao động phổ thông tại các khu công nghiệp trong các tỉnh miền Nam, chưa có trình độ tay nghề. Thế nhưng, được HTX quan tâm, tạo điều kiện, trong quá trình vừa học vừa làm, họ đã trở thành những “hạt nhân” để duy trì sự phát triển của HTX.
Hiện tại, ngoài 17 thành viên, HTX đang tạo công việc cho 10 lao động sau khi hồi hương. Ngoài ra HTX còn đào tạo nghề trồng nấm cho lao động nếu có khả năng khởi nghiệp từ trồng nấm.
Ông Lê Đình Trúc, Giám đốc HTX Trúc Phượng, cho biết trồng nấm là công việc rất tỉ mỉ, cần độ chính xác cao. Ngoài ra, người trồng còn phải biết vận hành các loại máy móc như máy trộn nguyên liệu, máy đóng bịch nấm, máy phun sương… để bảo đảm chất lượng sản phẩm và hạn chế tai nạn trong quá trình làm việc.
Bởi vậy, công tác đào tạo nghề rất quan trọng trong quá trình sản xuất. Trong khi đó, người lao động sau khi hồi hương mỗi người thông thạo một việc khác nhau, HTX đã phải đào tạo lại để người lao động có thể bắt kịp với quy trình sản xuất của HTX.
Còn tại xã miền núi Ái Thượng, huyện Bá Thước, HTX nông sản Bá Thước đã mở từ 2 - 3 lớp đào tạo nghề cho người lao động với các nghề trồng gấc, trồng gừng, lúa năng suất cao, kỹ thuật sản xuất mạ khay, điều khiển máy cấy. Trong đó có 40 người lao động từ miền Nam trở về có nguyện vọng học nghề tại HTX.
Ngoài đào tạo nghề, HTX còn tạo việc làm thường xuyên cho hơn 120 lao động, trong đó có 30 lao động là từ các tỉnh miền Nam trở về, bình quân thu nhập từ 4 - 5 triệu đồng/người/tháng.
Có thể nói, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng rất lớn đến làn sóng di cư lao động. Số lao động từ các tỉnh phía Nam trở về địa phương ngày một gia tăng, sau thời gian hoàn thành cách ly thì vấn đề giải quyết việc làm, bảo đảm an sinh xã hội cho số lao động hồi hương này là việc hết sức cấp thiết Do đó, đảm bảo được công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho lao động ở xứ Thanh đã góp phần đáng kể kéo giảm tỷ lệ thất nghiệp, ổn định thu nhập, giảm nghèo bền vững, đảm bảo trật tự xã hội của địa phương.
Hoàng Hằng