Nhiều biệt thự bỏ hoang gây lãng phí nguồn lực đất đai, mất mỹ quan đô thị (Ảnh: TL) |
Mới đây, TP Hà Nội đã đề xuất đánh thuế biệt thự bỏ hoang nhằm ngăn chặn tình trạng đầu cơ. Nhiều chuyên gia có ý kiến đồng tình, nhưng dư luận vẫn còn hoài nghi liệu có khả thi?
Đề xuất mới... không mới
Dạo qua một vòng khu vực đường vành đai 3,5, đường 70 và Quốc lộ 32 có thể thấy hàng chục dự án hoang tàn, cỏ mọc um tùm. Đơn cử trên mặt đường Lê Trọng Tấn kéo dài (xã An Khánh, Hoài Đức), cách Đại lộ Thăng Long chỉ vài trăm mét, khu đô thị Thiên Đường Bảo Sơn tồn tại hàng trăm căn biệt thự to nhỏ bỏ hoang.
Bên cạnh đó là khu đô thị Nam An Khánh có quy mô 288,8 ha, do CTCP Đầu tư phát triển đô thị & KCN Sông Đà (Sudico) làm chủ đầu tư. Khu biệt thự thấp tầng được xây thô xong từ lâu nhưng đến nay mới chỉ có lác đác gần chục căn được chủ nhân hoàn thiện để vào ở.
Ở một số khu vực khác như khu đô thị Vân Canh (huyện Hoài Đức), khu đô thị Xuân Phương (quận Nam Từ Liêm), khu đô thị Ledico (ở Trạm Trôi, huyện Hoài Đức) cũng đang có "kịch bản" tương tự, bởi hàng loạt căn biệt thự, nhà liền kề bỏ hoang cả chục năm nay mà không ai về ở…
Trước tình trạng này, TP. Hà Nội đã đề xuất Bộ Tài chính phương án đánh thuế đối với biệt thự bỏ hoang, không đưa vào sử dụng.
Theo đề xuất, biệt thự bỏ hoang 3 tháng có thể áp thuế khoảng 5% trên giá trị hợp đồng, còn sau một năm biệt thự vẫn bỏ hoang sẽ bị tính thuế 10% trên tổng giá trị.
Bên cạnh đó, Hà Nội còn đề xuất xử phạt hành chính chủ sở hữu biệt thự, với mức phạt 10 - 20 triệu đồng/căn, đồng thời kiến nghị Chính phủ áp dụng thu thuế cao lũy tiến đối với người mua từ ngôi nhà thứ hai trở lên.
Đề xuất này được đưa ra khi tình trạng các khu đô thị bỏ hoang xuất hiện ngày càng nhiều, gây lãng phí nguồn tài nguyên đất, mất mỹ quan đô thị. Trong khi đó, đất dành cho xây dựng nhà ở thương mại giá rẻ và nhà ở xã hội thì khan hiếm.
Một số chuyên gia cho rằng, thực chất đây không phải là vấn đề mới. Trước đó, năm 2011, Bộ Tài chính từng xây dựng và hoàn thiện biểu thuế áp dụng đối với các trường hợp biệt thự bỏ hoang để lấy ý kiến với đề xuất áp dụng thu thuế theo thời gian bỏ hoang. Mức đề xuất tương tự như Hà Nội vừa kiến nghị với Bộ Tài chính.
Cũng trong năm 2011, UBND TP. Hà Nội đã có văn bản gửi hàng loạt các chủ đầu tư dự án nhà ở trên địa bàn, yêu cầu hoàn thiện nhà bỏ hoang với những căn hộ đã có chủ đến hết quý II/2011. Nếu chủ nhân không hoàn thiện sẽ phải bán lại cho chủ đầu tư theo giá bán tại thời điểm ký hợp đồng giữa hai bên. Tuy nhiên, sự việc này chỉ dừng ở mức “hô hào” rồi rơi vào quên lãng.
Đến năm 2019, Bộ Xây dựng tiếp tục nhắc lại câu chuyện này với mục đích đề xuất bổ sung chính sách thuế góp phần bình ổn thị trường, chống đầu cơ bất động sản. Tuy nhiên, nhiều năm trôi qua, tình trạng biệt thự bỏ hoang tiếp tục diễn ra.
Cần căn cứ pháp lý
GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN&MT cho rằng, hơn 10 năm nay, đề xuất của Bộ Tài chính vẫn chưa thể triển khai trong thực tiễn, bởi cơ quan quản lý đang vướng ở chỗ không tìm ra cách nào chứng minh biệt thự nào bỏ hoang, biệt thự nào có người ở. Nếu xác định bằng cảm tính hay quan sát chủ quan từ bên ngoài thì chắc chắn chủ sở hữu sẽ phản đối. Ông Võ kỳ vọng, đề xuất lần này của Hà Nội đưa ra các dẫn chứng cụ thể để các nhà đầu tư “tâm phục, khẩu phục”.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Đính, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cũng khẳng định, tại Hà Nội, không ít dự án không có người sử dụng, chứ không chỉ một vài căn. Biệt thự bỏ hoang không chỉ mất mỹ quan đô thị, mà lãng phí nhất chính là đất bỏ hoang, bị găm giữ. “Vì vậy nên đánh thuế cao để tránh lãng phí tài nguyên đất”, ông Đính nói.
Tuy nhiên, ở một góc độ khác, đại diện Công ty Bất động sản EZ Việt Nam cho rằng, đề xuất đánh thuế biệt thự bỏ hoang là mơ hồ. Bởi lẽ, xét về khung pháp lý để thực hiện điều này cần phải dựa trên các luật, nghị định liên quan chứ không phải tự nhiên đưa ra được yêu cầu. Cưỡng chế đánh thuế với nhà bỏ hoang là vi phạm quyền sở hữu của Luật Dân sự.
Theo đại diện Công ty Bất động sản EZ Việt Nam, người dân có quyền được sở hữu tài sản của mình và chỉ bị xử phạt trong trường hợp họ vi phạm quy định quản lý của khu đô thị, hay trật tự xây dựng...
“Việc nhà bỏ không có thể là tài sản tích lũy của người dân, chứ không hoàn toàn là hệ quả của việc đầu cơ. Trong khi đó, với các dự án bị bỏ hoang, đây lại thuộc vấn đề quản lý hoạt động xây dựng, đầu tư dự án”, vị đại diện này nói.
Minh Phạm