Lãi suất vay mua nhà ở xã hội bao nhiêu cho vừa?

Trong văn bản vừa gửi tới Thủ tướng Chính phủ, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng, "lãi suất cho vay trong thời gian ưu đãi" là 8,2%/năm đối với người mua nhà ở xã hội mới đưa ra vẫn quá cao so với lãi suất vay ưu đãi 5%/năm đang áp dụng trong năm 2023.

Chuyện thấp, chuyện cao

Bên cạnh đó, theo HoREA, với quy định áp dụng mức lãi suất cho vay trong thời gian ưu đãi là 5 năm là quá ngắn. Sau khi hết thời gian ưu đãi, việc chịu lãi suất thông thường sẽ là “gánh nặng” với người vay vốn là đối tượng thu nhập thấp, công nhân lao động.

"Do đó, đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét để xây dựng hoàn thiện cơ chế cho vay hợp lý hơn", văn bản của HoREA nêu, đồng thời kiến nghị nghị Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, xây dựng hoàn thiện chính sách tín dụng về phát triển nhà ở xã hội.

Mức lãi suất 8,2% và thời hạn ưu đãi 5 năm vẫn đang khiến nhiều người mua nhà băn khoăn.

Quan điểm của HoREA cũng đang là suy nghĩ chung của đa số người mua nhà. Nếu tuần trước, chủ đề giá nhà ở xã hội ở Hà Nội lần đầu chạm ngưỡng xấp xỉ 20 triệu đồng/m2 gây nhiều tranh cãi, thì hiện tại quy định lãi suất ưu đãi 8,2% mới là chủ đề nóng, với những ý kiến trái chiều.

Trên một diễn đàn nhà đất, anh Trần Minh Tuấn (Hà Nam) chia sẻ, sau hơn 7 năm “lăn lộn” làm công nhân tại Hà Nội, gia đình anh tiết kiệm được gần 600 triệu đồng và có nhu cầu mua nhà ở xã hội. Với giá nhà hiện tại, khoản vay sẽ vào khoảng 700 - 800 triệu đồng.

“Với lãi suất 8,2%, bình quân mỗi tháng tôi sẽ phải trả trung bình 8 - 10 triệu đồng cả vốn lẫn lãi, chiếm gần 60% thu nhập. Trong bối cảnh vật giá leo thang, chi phí liên tục đội lên, đây sẽ là áp lực rất lớn. Chưa kể sau khi hết ưu đãi, sức ép sẽ càng nặng nề hơn”, anh Tuấn phân tích.

Thực tế, trước mỗi quyết sách lớn được đưa ra, tranh cãi là điều không thể tránh khỏi. Với mức lãi suất mới, dù có áp dụng 4 - 5% thì có thể sẽ vẫn có những ý kiến riêng. Tuy nhiên, 8,2% rõ ràng là con số khiến người mua nhà chưa thỏa mãn và không khỏi đưa ra sự so sánh.

Đầu tiên là so sánh với mức lãi suất ưu đãi của gói 30.000 tỷ đồng từng được áp dụng 10 năm trước, chỉ vào khoảng 5 - 6%. Sau đó là sự so sánh với chính sách ưu đãi của các nước trong khu vực hoặc lân cận, như Trung Quốc hay Singapore…

Điển hình, ở Trung Quốc, sau khi ngành địa ốc “vỡ bong bóng”, hệ thống ngân hàng Trung ương nước này đã buộc phải nới lỏng các biện pháp kiểm soát, liên tục bơm hàng tỷ USD vào thị trường để kích cầu, trong đó có chính sách ưu đãi lãi suất cho người vay mua căn hộ đầu tiên.

Bao nhiêu cho vừa?

Anh Hoàng Nam Hải, một nhà đầu tư từng kết nối nhiều thương vụ từ Việt Nam sang Mỹ, Trung Quốc, Singapore… cho biết: “Lãi suất cho vay mua nhà ở Trung Quốc hiện vào khoảng 4,2 - 4,5%/năm. Người mua căn hộ đầu tiên còn được hưởng thêm các chế độ đãi ngộ tốt hơn”.

Trong khi đó, tại Singapore, hơn 80% người dân đang ở trong những tòa nhà niên hạn 99 năm do cơ quan nhà nước xây dựng (một dạng nhà ở xã hội, còn gọi là khu HDB).

Người mua căn hộ HDB được Chính phủ Singapore hỗ trợ rất mạnh. Chẳng hạn, một gia đình trẻ, thu nhập dưới 14.000 SGD/tháng (khoảng 245 triệu đồng) sẽ được hỗ trợ mua căn hộ 2 phòng ngủ rộng 65 - 70m2, với giá 200.000 - 300.0000 SGD/căn (hơn 3,5 - 5,3 tỷ đồng).

Người mua có thể lựa chọn vay của ngân hàng hoặc vay với mức trần lên đến 85% tổng giá trị căn nhà (trước đây là 90%), trong vòng 25 năm từ Cơ quan Phát triển nhà ở, với lãi suất khoảng 2,6%/năm.

Cần nhấn mạnh, mọi so sánh đều là khập khiễng, nhưng những con số lãi suất ưu đãi vay mua nhà chỉ ở mức 2,6 - 4,5% tại các quốc gia trên rõ ràng sẽ khiến người vay mua nhà ở xã hội trong nước mức 8,2% cảm thấy băn khoăn.

Tất nhiên, cũng cần phải nói thêm, đa phần các sản phẩm nhà ở (có ưu đãi lãi suất) tại Trung Quốc và Singapore đều áp niên hạn. Trong đó, tại Trung Quốc thường là sở hữu 50 - 70 năm, còn tại Singapore, các căn hộ HDB có niên hạn 99 năm.

Rõ ràng, những người mua nhà và doanh nghiệp bất động sản luôn muốn được hưởng các chính sách ưu đãi tốt hơn. Nhưng ở góc nhìn ngược lại, không ít người cũng bày tỏ quan điểm cho rằng việc đòi hỏi có nhà riêng khi năng lực và thu nhập thấp là… vô lý.

Chính vì vậy, theo các chuyên gia, bên cạnh phát triển các sản phẩm nhà ở để bán, cần nhanh chóng có cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp xây nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân lao động thuê lâu dài với chi phí ưu đãi. Thậm chí, việc phát triển nhà cho thuê giá rẻ phải là một trong những định hướng được quan tâm hàng đầu trong thời gian tới.

Hưng Nguyên