Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khuyến cáo rằng đặc khu kinh tế không phải là “liều thuốc tiên” giải quyết được mọi vấn đề và không phải đặc khu kinh tế nào lập ra cũng đem lại “hoa thơm trái ngọt”.
Sẵn sàng cạnh tranh với thế giới
Ba đặc khu kinh tế đầu tiên mà Mexico lựa chọn, sẽ là Lazaro Cardenas và Puerto Chiapas ở bang Chiapas (địa đầu phía Nam của Mexico), cùng với Isthmus of Tehuantepec - eo biển kết nối cảng Coatzacoalcos ở vùng Vịnh với cảng Salina Cruz bên bờ Thái Bình Dương.
Điểm chung của ba khu vực này, là tiềm năng lao động nhiều, lợi thế logistics lớn, nhưng hầu như chưa được khai thác. Ngoài ra, một đặc khu kinh tế khác ở giữa hai bang Tabasco và Campeche, cũng nằm trong kế hoạch của năm 2017.
Ông Pena Nieto cho biết, chính phủ sẽ bắt tay vào xây dựng văn bản hướng dẫn ngay trong tháng 6 này và đặt mục tiêu, chậm nhất đến năm 2018, mỗi đặc khu kinh tế sẽ tìm được một nhà đầu tư chủ chốt để tăng sức hút.
Trong các đặc khu kinh tế mới của Mexico, nhà đầu tư sẽ được hưởng ưu đãi thuế, được tạo điều kiện thuận lợi về thương mại và hải quan, cũng như đơn giản quy trình thủ tục. Ông Pena Nieto hứa hẹn chính sách thuế sẽ đủ hấp dẫn để có thể cạnh tranh với các đặc khu kinh tế khác trên thế giới. Bên cạnh đó, đầu tư cơ sở hạ tầng như năng lượng, viễn thông cũng được đẩy mạnh.
Ngân hàng Thế giới (WB), tổ chức đã hỗ trợ quá trình quy hoạch xây dựng đặc khu kinh tế của Mexico, đánh giá đây là một giải pháp phù hợp để thúc đẩy công nghiệp hóa, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, tạo việc làm và tăng nguồn thu từ hoạt động xuất khẩu.
Tuy nhiên, Giám đốc WB phụ trách các nước Colombia, Mexico, Mỹ Latinh và Caribê - ông Gerardo Corrochano - vẫn thận trọng nhắc nhở rằng đặc khu kinh tế không phải là “liều thuốc tiên” giải quyết được mọi khó khăn và không phải đặc khu kinh tế nào lập ra cũng thành công. Chìa khóa vấn đề nằm ở vai trò của nhà đầu tư tư nhân và khả năng kết nối của đặc khu kinh tế với khu vực, tránh trường hợp tự biến mình thành ốc đảo.
Trong một báo cáo nghiên cứu hồi tháng 2/2016 về đặc khu kinh tế, WB đã chỉ ra bài học kinh nghiệm của Trung Quốc mà các nước đi sau cần tránh, đó là sự mất cân đối giữa phát triển công nghiệp và tiện ích xã hội.
Báo cáo có đoạn: “Cho dù các đặc khu kinh tế đã đạt được nhiều thành công lớn về kinh tế, nhưng không ít trong số đó không thể cung cấp các dịch vụ xã hội một cách tương xứng, đặc biệt là ở vùng sâu vùng xa hoặc vùng kém phát triển… Những đặc khu kinh tế đó gặp vấn đề trong việc thu hút đầu tư chất lượng cao và lao động giỏi, đồng thời phải đối mặt với thách thức lớn trong việc duy trì tốc độ tăng trưởng hoặc cải thiện cơ cấu”.
|
Puerto Chiapas sẽ trở thành 1 trong 3 đặc khu kinh tế của Mexico
Tia hy vọng cho miền Nam
Sự mất cân bằng nghiêm trọng về trình độ phát triển giữa các khu vực là bài toán đau đầu của chính phủ Mexico hiện nay, đặc biệt là sự vượt trội của các bang miền Bắc và miền Trung so với miền Nam.
Trong khi tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đầu người từ khu vực miền Trung Mexico trở ra Bắc đạt 47% trong vòng 3 thập kỷ qua, thì miền Nam chỉ là 7%.
Bình quân cứ 3 người dân Mexico có điều kiện sống cực kỳ nghèo khổ thì tới 2 người ở miền Nam và Đông Nam. 10% dân số Mexico tập trung chủ yếu ở 3 bang khó khăn nhất là Chiapas, Oaxaca và Guerrero, nhưng những địa phương này chỉ nhận được 1/36 giá trị đầu tư trực tiếp nước ngoài của cả nước và kim ngạch xuất khẩu chỉ khoảng 2% của 6 bang biên giới giáp với Mỹ.
Theo một nghiên cứu năm 2014 của chính phủ Mexico, 5 bang được hưởng lợi trực tiếp từ các đặc khu kinh tế mới, bao gồm Michoacán, Guerrero, Oaxaca, Chiapas và Veracruz, nằm trong số những địa phương có tỷ lệ nghèo đói cao nhất cả nước.
Lazaro Cardenas, nơi sẽ trở thành đặc khu kinh tế trong tương lai, có ngành công nghiệp thép phát triển và một trong những cảng biển quan trọng nhất của Mexico, thì nằm dọc địa phận Michoacán và Guerrero - hai bang bị hành hạ bởi ma túy, tội phạm và xung đột giữa các băng đảng côn đồ những năm gần đây.
Người dân ở các bang miền Nam Mexico từ lâu đã phải trông cậy vào các chương trình xóa đói giảm nghèo của chính phủ để duy trì cuộc sống và họ phải chờ đến tận bây giờ mới lần đầu tiên nhìn thấy một chính sách thực sự khác biệt.
Hải Châu
