Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú cho biết: Năm 2021, tình hình dịch COVID-19 đã tác động sâu rộng đến mọi mặt kinh tế - xã hội; trong đó, ảnh hưởng lớn đến điều hòa, điều chuyển, cung ứng tiền mặt ra lưu thông, an toàn kho quỹ.
Mặc dù vậy, ngành ngân hàng cung ứng đủ tiền mặt cho nền kinh tế, cơ cấu mệnh giá đồng tiền tương đối đáp ứng được nhu cầu thanh toán thực tế. Công tác an toàn kho quỹ được quan tâm, chỉ đạo sát sao, quyết liệt nhằm hạn chế thấp nhất các nguy cơ có thể xảy ra rủi ro.
Xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt tăng mạnh trong dịp cuối năm và Tết Nguyên đán 2022. |
Tuy nhiên, trên thực tế, đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong nền kinh tế nhanh hơn khi bộ phận lớn người tiêu dùng đang có xu hướng ưa thích thanh toán không tiền mặt.
Khảo sát về thái độ thanh toán của người tiêu dùng của Visa mới công bố cũng cho thấy, ít nhất 3 trong số 5 người tiêu dùng Việt mang ít tiền mặt hơn, chủ yếu nhờ sự phổ biến của hình thức thanh toán thẻ hoặc thanh toán không tiếp xúc. Ít nhất 65% người tiêu dùng cho biết lượng tiền mặt trong ví của họ đã giảm, thay vào đó họ sử dụng nhiều thẻ và các phương thức thanh toán không tiếp xúc hơn. 84% người tiêu dùng cho biết họ đã lên kế hoạch hạn chế dùng tiền mặt và sử dụng các phương thức thanh toán không tiền mặt thường xuyên hơn.
Theo ông Lưu Tuấn Nghĩa, Giám đốc phát triển kinh doanh, mảng chấp nhận thanh toán, Visa Việt Nam, hơn 1/3 người tiêu dùng đã kỳ vọng Việt Nam trở thành một xã hội không tiền mặt trong vòng từ 5 - 9 năm tới. Thanh toán hóa đơn, mua sắm siêu thị và du lịch quốc tế là những lĩnh vực được dự đoán sẽ dẫn đầu trong xu thế xã hội không tiền mặt.
Còn theo Theo Vụ Thanh toán (NHNN), trong 9 tháng đầu năm, tổng số lượng giao dịch qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng tăng 1,88% về số lượng và tăng tới 42,58% về giá trị so với cùng kỳ.
Thanh toán qua kênh Internet tăng tương ứng hơn 51% về số lượng và 29% về giá trị. Thanh toán qua kênh điện thoại di động tăng hơn 76% về số lượng và 88,3% về giá trị. Qua kênh QR code tăng 64% về số lượng và 128% về giá trị.
Đến cuối tháng 9, số lượng tài khoản thanh toán của cá nhân là 110,92 triệu tài khoản, tăng 15,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, từ tháng 3 đến hết tháng 9, có 20 ngân hàng báo cáo triển khai chính thức quy trình mở tài khoản thanh toán eKYC với hơn 1,8 triệu tài khoản thanh toán mở bằng phương thức điện tử. Số lượng giao dịch đạt hơn 4,6 triệu món.
Những diễn biến trên có thể thấy dịp cuối năm 2022, nhu cầu thanh toán của người dân sẽ được hệ thống các tổ chức tín dụng đảm bảo tốt hơn so với những năm trước. Áp lực rút tiền mặt từ máy ATM khi được san sẻ với tỷ trọng lớn cho các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, nhất là hoạt động thanh toán trực tuyến tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM ngày càng gia tăng thì hình ảnh chen lấn, xếp hàng tại các cây ATM để rút tiền sẽ không còn phổ biến và những sự việc, sự cố liên quan đến giao dịch tiền mặt tại ATM cũng sẽ được hạn chế, tạo sự an toàn và an ninh trong thanh toán của người dân dịp nghỉ Tết cổ truyền.
Mặc dù các chuyên gia dự báo xu hướng chuyển đổi hình thức thanh toán sang không dùng tiền mặt tiếp tục tăng mạnh trong dịp cuối năm và Tết Nguyên đán 2022, song NHNN cho biết, cần đảm bảo cung ứng đủ tiền mặt cho lưu thông, đảm bảo cơ cấu mệnh giá hợp lý và cần thiết; phấn đấu giảm thanh toán bằng tiền mặt bằng cách đẩy mạnh thực hiện các giải pháp phát triển thanh toán không dùng tiền mặt.
Liên quan đến công tác tiền mặt, tiền mới mệnh giá nhỏ dịp cuối năm, những năm trước, gần đến thời điểm Tết Nguyên đán, nhu cầu tiền mới mệnh giá nhỏ tăng cao, kéo theo hệ luỵ dịch vụ đổi tiền "chui" bùng nổ. Vì vậy, từ năm 2013 đến nay, NHNN đã hạn chế in tiền lẻ mới.
Đại diện NHNN cho biết, 9 năm qua, NHNN chủ trương không đưa tiền mới mệnh giá nhỏ vào lưu thông dịp Tết. Việc không phát hành tiền mới in vào dịp Tết giúp tiết kiệm cho ngân sách nhờ giảm chi phí in ấn, vận chuyển, bảo quản, đóng gói, phân loại, kiểm đếm… Vì vậy, những năm qua, ngân sách đã tiết kiệm được hàng tỷ đồng.
Phó Thống đốc Ðào Minh Tú nhìn nhận việc sử dụng tiền lẻ mới vào dịp Tết Nguyên đán hằng năm, đi lễ đền chùa chỉ là thói quen. "NHNN sẽ tích cực phối hợp các cơ quan, đơn vị chức năng để tuyên truyền cho người dân hiểu đúng về vai trò của tiền mệnh giá nhỏ. Mặt khác, chúng tôi vẫn hạn chế in thêm tiền mới mệnh giá nhỏ để tiết kiệm ngân sách, song vẫn bảo đảm đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng tiền mặt trong lưu thông", ông Tú cho biết.
Thanh Hoa