Vào tháng 6/2023, UBND huyện Ia H'Drai đã quyết định phê duyệt “Thực hiện dự án mô hình giảm nghèo hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng (hỗ trợ chăn nuôi lợn thịt)” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2023 trên địa bàn thôn 4, 5, 6, 7, 8, Ia Der, Chư Hem thuộc xã Ia Đal.
Thúc đẩy các mô hình chăn nuôi
Tham gia dự án có 30 hộ thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo. Mỗi hộ dân được hỗ trợ lợn giống nuôi lấy thịt, liên kết sản xuất được tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn làm chuồng nuôi…
 |
|
Hoạt động nuôi gà dược liệu của HTX Hợp Tiến tại xã Ia Đal. |
Dự án này được kỳ vọng sẽ giúp tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện nâng cao đời sống cho hộ dân vươn lên thoát nghèo. Về phía chính quyền địa phương sẽ liên kết giữa doanh nghiệp hoặc HTX với hộ chăn nuôi để tiêu thụ sản phẩm.
Việc thực hiện các dự án về hỗ trợ chăn nuôi được cho là sẽ tạo bước đi vững chắc trong giảm nghèo ở xã Ia Đal. Nhất là với khí hậu khắc nghiệt ở vùng biên giới, để tìm ra hướng đi phù hợp trong chăn nuôi là trăn trở của người dân bấy lâu.
Đơn cử như cách đây 3 năm, ở xã Ia Đal đã triển khai mô hình nuôi gà dược liệu với sự tham gia của 30 hộ dân, vừa phòng, chống được dịch bệnh, vừa mang hiệu quả kinh tế cao, tạo ra sinh kế phù hợp cho người dân địa phương.
Trong đó, phải kể đến vai trò của HTX Hợp Tiến (thôn 3) với quy mô chuồng trại 5.000 con. Nuôi gà dược liệu ở HTX phát triển nhanh, gà mạnh khỏe, đến khi xuất chuồng mỗi con có trọng lượng từ 3-3,5kg, giá bán khoảng 120.000 đồng/kg.
Ông Lê Văn Hào, Giám đốc HTX Hợp Tiến, cho biết dược liệu sau khi thu hoạch sẽ được lấy lá, thân (tùy theo từng loại dược liệu) xay nhuyễn như cám và trộn hỗn hợp với nhau làm thức ăn cho gà. Theo mô hình này, toàn bộ diện tích cây trồng dược liệu không chỉ để làm thức ăn nuôi gà dược liệu mà còn giúp người dân có thêm một khoản thu nhập từ việc bán thân, củ dược liệu.
Như với cây sả, ngoài làm thức ăn cho gà, lá, thân sả còn được nấu thành tinh dầu, pha trộn với nước cho gà uống để tăng sức đề kháng. Mỗi tháng, HTX xuất ra thị trường từ 25-30 lít tinh dầu sả. Mỗi héc ta sả cho thu hoạch khoảng 30 tấn thân sả.
Còn cây nghệ, ngoài việc lấy thân, lá làm thức ăn cho gà, các thành viên trong HTX còn lấy củ chế biến thành tinh bột nghệ xuất ra thị trường. Bình quân mỗi héc ta nghệ cho khoảng 30 tấn củ.
Các loại dược liệu khác cũng tương tự, ngoài chế biến thức ăn cho gà còn chế biến các sản phẩm phụ, tùy theo từng loại mà có quy trình chế biến khác nhau.
Cung cách làm ăn phải thay đổi
Có thể nói, việc phát triển các dự án, mô hình chăn nuôi với sự tham gia của HTX là rất cần thiết cho việc giảm nghèo ở địa phương. Tính đến cuối năm 2022, thu nhập bình quân đầu người của xã Ia Đal đạt 35,2 triệu đồng/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn hơn 21%. Trên địa bàn xã hiện có 4 HTX và 2 tổ hợp tác đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp có hiệu quả, góp phần vào công tác giảm nghèo.
 |
|
Một buổi giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Kon Tum về tình hình hoạt động của các HTX, tổ hợp tác tại huyện Ia H'Drai. |
Bên cạnh xã Ia Đal, nhắc đến “bà đỡ” HTX cho giảm nghèo ở huyện Ia H'Drai phải kể thêm đến HTX Sê San đã quy tụ 25 hộ dân ở thôn 7, xã Ia Tơi làm thành viên.
Với điều kiện có diện tích lòng hồ thủy điện Sê San rộng và nguồn thủy sản dồi dào, HTX này tổ chức cho các thành viên khai thác, nuôi trồng thủy sản nước ngọt; chế biến, bảo quản thủy sản và các sản phẩm từ thủy sản; dịch vụ hỗ trợ liên quan đến tour du lịch…
Trước khi có HTX, mặc dù lòng hồ thủy điện Sê San có tiềm năng về du lịch, về đánh bắt, nuôi trồng thủy sản, nhưng do mạnh ai nấy làm, thiếu tổ chức, thiếu định hướng nên đời sống ở người dân làng chài nơi đây khá bấp bênh.
Còn từ khi tham gia HTX, các thành viên (đa phần là dân làng chài) không còn làm ăn riêng lẻ như trước và có tương lai sáng hơn. Đời sống ổn định, trên bờ có nhà kiên cố, dưới sông có nhà bè, cung cách làm ăn cũng phải thay đổi.
Các thành viên được ưu tiên làm việc cho HTX, được trả công lao động, cung ứng sản phẩm, dịch vụ và hưởng phúc lợi, phân phối thu nhập theo quy định, nên họ rất phấn khởi, tin tưởng.
Cùng việc những mô hình như nêu trên, Ia H’Drai - từ một huyện biên giới thuần nông của tỉnh Kon Tum, chỉ có 3 xã là Ia Đal, Ia Dom và Ia Tơi, chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống, đã triển khai nhiều giải pháp khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, quyết tâm phát triển toàn diện, bền vững.
Thời gian qua, người dân huyện Ia H'Drai đã mạnh dạn đưa các loại con giống có giá trị kinh tế để nuôi như nuôi bò, dê, cá chình bông, cá lăng. Hoặc là trồng các loại cây như sầu riêng, chuối, cà phê, mít, bưởi, cam và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị của sản phẩm.
Kỳ vọng vai trò lớn của HTX
Nhờ vậy, từ một vùng độc canh cây cao su với hơn 24.000ha, đời sống nhân dân ở vùng biên cương Ia H'Drai gần như phụ thuộc hoàn toàn vào cây cao su, nay đã có nhiều thay đổi. Nếu như giá trị sản xuất nông - lâm - thủy sản năm 2015 chỉ đạt hơn 400 tỷ đồng, thì đến năm 2022, sản xuất nông - lâm nghiệp - thủy sản của huyện phát triển theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả, đạt hơn 9.000 tỷ đồng, tăng hơn 220% so với năm 2015.
 |
|
Các HTX, tổ hợp tác ở huyện Ia H'Drai cần phát triển thực chất, hiệu quả hơn để đóng vai trò lớn trong xóa đói giảm nghèo bền vững tại địa phương. |
Trong phát triển kinh tế tập thể, toàn huyện hiện có 14 HTX và 4 tổ hợp tác đang hoạt động kinh doanh đa ngành nghề. Theo đánh giá của huyện Ia H'Drai, các mô hình HTX kiểu mới bước đầu đã phát huy hiệu quả chủ yếu trên lĩnh vực nông nghiệp, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện.
Tuy vậy, trong quá trình hoạt động, các HTX trên địa bàn huyện còn gặp một số khó khăn như năng lực quản lý, điều hành còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu trong tình hình mới. Còn nhiều HTX chưa được tiếp cận với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, đặc biệt là chính sách về hỗ trợ tín dụng và chính sách giao đất, cho thuê đất; quy mô HTX còn nhỏ, thiếu vốn kinh doanh, chưa có sự gắn kết trong hoạt động sản xuất, kinh doanh…
Cho nên, để có thể đóng vai trò lớn trong công cuộc xóa đói giảm nghèo ở Ia H'Drai đang đòi hỏi các HTX, tổ hợp tác ở đây cần phát triển theo hướng thực chất, hợp tác liên kết hỗ trợ sản xuất lẫn nhau. Nhất là cần khắc phục các HTX hoạt động mang tính hình thức, danh nghĩa, trá hình, chạy theo chỉ tiêu về nông thôn mới.
Hơn thế nữa, huyện Ia H'Drai cần tạo điều kiện để các HTX tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn, đặc biệt là 3 chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Đặc biệt là cần xây dựng và nhân rộng mô hình các HTX điển hình tiên tiến. Huyện Ia H'Drai cũng nên lựa chọn một số HTX có quy mô phù hợp để hỗ trợ xây dựng mô hình liên kết chuỗi với doanh nghiệp để bao tiêu sản phẩm. Mặt khác, cần quan tâm, tổ chức kết nối với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh để tạo đầu ra cho các sản phẩm của HTX
Thanh Loan
