Ngay từ khi thành lập HTX, anh Nguyễn Đắc Quang, Giám đốc HTX Quang Vân đã có ý tưởng đăng ký các sản phẩm dược liệu của mình vào chương trình OCOP của tỉnh Quảng Ninh. Đáng chú ý, sau khi được gắn sao OCOP (chương trình mỗi xã một sản phẩm), các sản phẩm sachi của HTX đã được phân phối rộng rãi trên thị trường trong nước như: Hà Nội, Thái Nguyên, Nghệ An,... qua đó gia tăng giá trị sản phẩm và tăng thu nhập cho các thành viên.
Cơ hội từ cây “siêu thực phẩm" mới
Nhiều người tiếp xúc với Nguyễn Đắc Quang sẽ có một cái nhìn rất khác về sức trẻ thời đại 4.0 khi biết anh bắt tay lập nghiệp và trở thành Giám đốc HTX ở tuổi 22. Không hề được đào tạo bài bản về nông nghiệp, ngành dược, cũng chẳng có nhiều vốn liếng kinh doanh, chỉ có sự quyết tâm, táo bạo và tâm huyết đã giúp anh Quang gặt hái được thành công.
 |
|
4 sản phẩm chính trà thảo mộc sachi, hạt sachi rang sấy, dầu sachi, rau sachi của HTX Quang Vân đã được công nhận OCOP 3 sao. |
Anh Quang kể về cơ duyên đến với sachi: “Qua tìm hiểu từ mạng internet, sách báo, tôi thấy sachi là loại cây có giá trị kinh tế, chỉ đầu tư trồng một lần nhưng cho thu hoạch nhiều năm. Nếu áp dụng khoa học kỹ thuật trồng và chăm sóc đúng cách, cây phát triển tốt, không bị sâu bệnh mà năng suất cao”.
Sachi là cây trồng đa tác dụng: cây lâm nghiệp, nông nghiệp, cây dược liệu. Trên thế giới, sản phẩm chế biến từ sachi rất đa dạng: hạt có thể ép làm tinh dầu dùng để sản xuất dầu ăn, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm; xay làm bánh hoặc ăn trực tiếp. Lá sachi được dùng làm trà, ngọn làm rau, quả non có thể ăn sống…
Có lẽ không cần phải nói nhiều về những công dụng đó, bởi trước khi về Việt Nam, loại cây này được ví là “siêu thực phẩm" mới hay “vua của các loại hạt”. Nhưng có một điểm ít người biết, hiện nay, sachi đã được anh Quang khai thác triệt để mọi thành phần.
Với kinh nghiệm thực tế và vốn kiến thức tích lũy được, đầu năm 2018, anh Quang đã xây dựng phương án sản xuất sản phẩm từ sachi, thành lập HTX nông dược Quang Vân với 7 thành viên.
Trên mô hình thử nghiệm 1ha ban đầu, HTX thu về 3 tạ hạt, 2.000 gói trà thảo mộc và hàng trăm chai dầu sachi. Tuy nhiên, sản lượng này vẫn còn khiêm tốn so với nhu cầu thị trường, hợp đồng ký kết với các đơn vị trong những năm tiếp theo.
Không dừng lại ở mô hình sản xuất nhỏ lẻ, HTX cùng các cộng sự xây dựng dự án liên kết chuỗi giá trị sản xuất, tiêu thụ nông dược TP Hạ Long giai đoạn 2018-2030 và ký hợp đồng với Tập đoàn Tâm Hoàng Việt tiêu thụ sản phẩm trong 20 năm, giải quyết đầu ra ổn định...
Theo đánh giá của Ban giám đốc HTX, về năng suất, dự kiến năm đầu cho thu hoạch, sachi đạt khoảng 7 tạ/ha, nhưng từ năm thứ 3 trở đi có thể đạt 5-7 tấn/ha tùy theo mật độ trồng cây. Với giá bán quả khô dao động từ 70.000-150.000 đồng/kg, mang lại lợi nhuận cho người trồng khoảng 150 triệu đồng/ha.
Chuẩn bị tiêu chí "nâng cấp sao"
Nhờ có định hướng tốt, đến nay, HTX đã phối hợp với các viện nghiên cứu chuyển giao công nghệ trồng, chăm sóc và chế biến, nâng cao giá trị sachi. Đồng thời, xây dựng xưởng sơ chế biến dược liệu với dây chuyền chưng cất chiết xuất tinh dầu, máy ép đóng gói sản phẩm...
 |
|
HTX Quang Vân liên kết với doanh nghiệp, HTX, và bà con nông dân mở rộng diện tích cây sachi, sản xuất các sản phẩm OCOP. |
Theo Ban quản trị HTX, sachi sau khi thu hoạch được chế biến hoàn chỉnh thành sản phẩm ngay tại xưởng. Các quy trình sản xuất đều được khép kín, kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Hiện, HTX cung cấp ra thị trường 4 sản phẩm chính từ cây sachi là trà thảo mộc sachi, hạt sachi rang sấy, dầu sachi, rau sachi.
Năm 2019, sau một thời gian xét nghiệm mẫu, các sản phẩm từ sachi của HTX đều đạt tiêu chuẩn, ở ngưỡng an toàn. Nhờ vậy, HTX Quang Vân đã đạt danh hiệu OCOP 3 sao cấp tỉnh.
“Tham gia OCOP, ban đầu chúng tôi thấy rất khó khăn, bởi phải chuẩn bị hồ sơ nhiều hạng mục, chứng minh cho sản phẩm - một điều mà những nông dân như chúng tôi chưa bao giờ làm. Rất may nhờ có sự quan tâm, tư vấn của Tổ tư vấn giúp việc Chương trình OCOP, đơn vị đã có 4 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao”, anh Quang cho biết.
Đặc biệt, từ khi được gắn sao, sản phẩm của HTX có dịp xuất hiện tại nhiều hội chợ triển lãm trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, sản lượng tiêu thụ tăng vọt, từ chỗ chỉ đạt trung bình 25 tấn/năm, đến thời điểm này đã đạt khoảng 30 tấn/năm.
Hơn nữa, việc chủ động nguồn nguyên liệu đầu vào giúp cho HTX kiểm soát tốt chất lượng sản phẩm. Thời gian qua, HTX đã liên kết thu mua nguyên liệu tại HTX Hữu cơ An Lộc (TP Móng Cái), HTX Nông dược Kỳ Thượng (TP Hạ Long), mở rộng diện tích trồng cây sachi trên địa xã Thống Nhất hơn 5ha.
Tháng 4/2020, gia đình anh Trần Đắc Dũng, thôn Đình tham gia trồng hơn 1ha cây sachi và được HTX ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với giá cao hơn từ 1.000-1.500 đồng/kg tùy theo chất lượng sản phẩm.
Theo anh Dũng, để có được kết quả như trên là nhờ HTX thường xuyên hướng dẫn quy trình sản xuất an toàn, sử dụng chế phẩm sinh học thay thuốc hóa học và phân bón... Từ đó, thay đổi lối canh tác truyền thống, nâng cao giá trị nông dược, cuộc sống gia đình cũng dần khấm khá lên.
Năm 2021, HTX tiếp tục đăng ký 4 sản phẩm từ sachi nâng hạng lên 4 sao trong Chương trình OCOP. Nếu được xếp hạng lên mức cao hơn sẽ là cơ hội để sản phẩm đứng vững trên thị trường, mở ra nhiều cơ hội trong hoạt động kinh doanh, phát triển.
Ông Vũ Duy Văn, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ninh cho biết: “Mô hình sản xuất sachi của HTX Quang Vân được đánh giá là hệ thống sản phẩm OCOP tiêu biểu của ngành nông nghiệp tỉnh. Việc được công nhận sản phẩm OCOP sẽ góp phần nâng cao niềm tin của người tiêu dùng, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng hơn cho thương hiệu sachi của HTX”.
Mai Ngọc
