Hà Giang là một tỉnh miền núi ở cực Bắc của Tổ quốc, có 19 dân tộc anh em sinh sống, trong đó số hộ nghèo có trên 42%. Tuy nhiên cảnh đẹp tự nhiên đang là lực đẩy không nhỏ giúp các địa phương phát triển du lịch.
Liên kết làm du lịch
Để giúp người dân có được thu nhập từ du lịch, Hà Giang đã không ngừng hỗ trợ người dân liên kết hình thành các mô hình HTX đồng thời phát triển các sản phẩm bản địa để đa dạng dịch vụ du lịch và thu hút khách.
Điểm đáng chú ý là tỉnh đã đẩy mạnh mở rộng diện tích trồng cây hoa tam giác mạch. Việc phát triển và mở rộng diện tích cây tam giác mạch giúp hàng nghìn hộ nông dân tại tại các huyện vùng cao nguyên như Quản Bạ, Mèo Vạc, Đồng Văn… có nguồn thu nhập cao trong các mùa lễ hội.
Ngay như huyện Mèo Vạc quy hoạch hàng trăm ha đất để phục vụ trồng tam giác mạch. Diện tích trồng hoa tạo điểm nhấn du lịch tập trung tại các xã, thị trấn, như: Pải Lủng, Pả Vi, Mèo Vạc, Lũng Pù, Khâu Vai…
Đặc biệt, huyện đã thành lập được 2 HTX đứng ra thu mua hạt tam giác mạch cho người dân. Bà Hoàng Thị Hiên, đại diện HTX Dịch vụ Nông nghiệp và Thương mại Pả Vi (xã Pả Vi), cho biết: Với hệ thống máy móc hiện có, HTX tiêu thụ sản lượng hạt của khoảng 200 ha tam giác mạch. Nhưng hiện nay, xã Pả Vi mới quy hoạch trồng khoảng 30 ha, do vậy, HTX phải liên kết thu mua từ các địa phương khác trong khu vực. Giá thu mua dao động từ 30 – 50 nghìn đồng/kg hạt khô. Với nguyên liệu từ hoa và hạt tam giác mạch, HTX còn chế biến thành bột, bánh, trà tam giác mạch để bán cho du khách và các điểm bán nông sản. Ngoài ra, HTX đang tiến hành các thủ tục để tham gia chương trình OCOP…
Những đồi hoa tam giác mạch là điểm nhấn du lịch ở Hà Giang. |
Từ tháng 10 đến tháng 12 hàng năm, các gia đình ở xã Pả Vi đã có nguồn thu nhập cao từ hoạt động cho thuê vườn hoa tam giác mạch để chụp ảnh và bán các sản phẩm từ hoa tam giác mạch. Theo tính toán của người dân, nếu vào ngày cao điểm, mỗi vườn hoa tam giác mạch thu về từ 1,5 - 2 triệu đồng.
Đặc biệt mới đây, hạt tam giác mạch của Hà Giang bắt đầu được xuất khẩu sang Nhật Bản để sử dụng sản xuất mỳ soba. Dự kiến trong năm 2023 và các năm tiếp theo, Hà Giang sẽ xuất khẩu từ 300-600 tấn tam giác mạch một năm. Điều này sẽ tạo điều kiện để tỉnh tiếp tục mở rộng diện tích hoa tam giác mạch nhằm phát triển kinh tế, đồng thời tạo tiền đề vững chắc để thu hút khách du lịch.
Bên cạnh trồng hoa tam giác mạch, các hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại các huyện vùng cao của Hà Giang còn đẩy mạnh phát triển dịch vụ homestay phục vụ khách du lịch (nhất là khách nước ngoài).
Tiêu biểu như HTX du lịch Nậm Hồng (Hoàng Su Phì) đã đón trên 1.000 lượt khách trong nước và quốc tế/năm, chủ yếu là khách từ Châu Âu, với nguồn thu gần 700 triệu đồng. Chi phí dịch vụ hợp lý từ 300.000 - 1.200.000 đồng/khách/ngày đêm, bao gồm cả dịch vụ ăn uống đã đem lại sự hài lòng cho du khách.
Không chỉ HTX Nậm Hồng mà hiện nay, hình thức du lịch homestay đã mang lại nguồn thu nhập cao cho đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần quan trọng trong xóa đói giảm nghèo bền vững. Ngoài ra, hình thức du lịch homestay còn góp phần giúp đồng bào các dân tộc thiểu số của Hà Giang nâng cao dân trí, tiếp cận với các kiến thức khoa học kỹ thuật để cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Hỗ trợ giảm nghèo
Từ những thành công nhất định trong phát triển du lịch, UBND tỉnh Hà Giang đã đề ra các chính sách nhằm khuyến khích người dân phát triển dịch vụ nhà nghỉ homestay và các nghề truyền thống như: Hỗ trợ lãi suất cho vay để người dân, HTX phát triển mở rộng dịch vụ; chỉ đạo các cơ quan chức năng hướng dẫn các chủ nhà nghỉ, các HTX về phương pháp giao tiếp đối với khách du lịch, nhất là với khách du lịch nước ngoài.
Trong những năm gần đây, hình thức du lịch homestay trên địa bàn tỉnh đã mang lại hiệu quả thiết thực. Không chỉ giúp địa phương giảm được mức độ quá tải về nhà nghỉ trong các mùa lễ hội mà hình thức du lịch này đang mở ra một hướng mới làm tăng độ hấp dẫn và ưa thích trải nghiệm của du khách. Đặc biệt, du lịch còn góp phần giúp người dân nâng cao thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo một cách hiệu quả và bền vững.
Chỉ tính riêng năm 2021, toàn tỉnh Hà Giang đã giảm 6.628 hộ nghèo (giảm 3,75% tỷ lệ hộ nghèo), tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo áp dụng cho giai đoạn 2016-2020 và được tổng kết vào cuối năm 2021 cho thấy đã giảm từ 22,29% xuống còn 18,54%.
Cùng với đẩy mạnh phát triển du lịch, tỉnh Hà Giang cũng khuyến khích phát triển các nghề và làng nghề truyền thống như: nghề rèn, nghề dệt, nghề nuôi ong lấy mật, chế biến thịt bò khô… nhằm tạo ra các sản phẩm đặc thù phục vụ cho khách du lịch.
Bên cạnh đó, huyện cũng hình thành và phát triển các HTX đặc thù để phát triển các ngành nghề như: HTX trồng hồng không hạt, nuôi gà xương đen, nuôi bò, dệt vải lanh… Từ đó, đã tạo điều kiện cho các làng nghề mở rộng quy mô sản xuất, đa dạng mẫu mã các sản phẩm và giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương.
Có thể thấy, phát triển kinh tế dựa trên sản phẩm đặc trưng, kết hợp với du lịch đang là hướng đi đúng và thực chất giúp bà con các dân tộc ở tỉnh Hà Giang từng bước xóa đói, giảm nghèo bền vững.
Minh Nhương