Vào dịp cuối tháng 10 âm lịch hàng năm, khắp các phố phường tại Hải Phòng sẽ có vô số điểm bán táo muối Bàng La – loại quả được coi là đặc sản của vùng đất Đồ Sơn. Tuy nhiên, năm nay, do thiệt hại nặng nề sau bão Yagi nên tổng lượng táo muối tại các nhà vườn trong quận chỉ đạt khoảng 300 – 400 tấn (giảm 85% so với cùng kỳ năm ngoái).
Bão số 3 đã khiến 120/130 ha cây ăn quả trên địa bàn phường Bàng La, quận Đồ Sơn bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nếu không bị ảnh hưởng do bão thì trung bình hàng năm, số lượng táo thu hoạch đạt trên 2.000 tấn.
Nỗ lực phục hồi
Vào mùa thu hàng năm, cây táo sẽ nở hoa, và những chùm hoa ấy sẽ kết trái cho thu hoạch vào suốt mùa đông, đầu mùa xuân hàng năm. Nhưng năm nay thì khác, bão Yagi đã tàn phá 120 ha táo muối Bàng La (diện tích trải theo 7 tổ dân phố của phường).
Anh Nguyễn Trung Hiếu – Chủ tịch Hội Nông dân phường Bàng La nhớ lại: "Cả một cánh đồng táo xanh mướt mát đang trổ hoa và kết những quả nhỏ li ti bằng đầu que tăm, nhưng với sức gió mạnh chưa từng thấy, mái nhà còn bay chứ còn nói gì đến hoa quả. Sau bão, hầu hết các cây đều bị gió bão vặt cho trơ trụi hết lá, các cành bị gẫy, dập… Lực lượng trong phường và bà con nhân dân đã tìm mọi cách để cứu cây, dọn dẹp các cành cây bị hư hỏng và bơm thoát nước để giữ cây không bị hỏng do ngập úng".
 |
|
Ông Tuân (bên trái) và anh Hiếu (bên phải) chia sẻ về kinh nghiệm về chăm sóc táo muối. |
“Sau bão hơn 1 tháng, nhiều gốc táo của gia đình tôi đã trổ hoa lại, màu xanh đã phủ lên vườn. Đến nay, 160 gốc táo trong vườn đều trổ hoa lại dù lượng hoa ít hơn hẳn so với mọi năm, nhưng đó là tín hiệu rất vui với người trồng cây chúng tôi" - ông Nguyễn Đắc Tuân – Chủ nhiệm Tổ hợp tác trồng táo Bàng La nói.
Dù hoa táo đã nở nhưng do không đúng cữ, thời tiết nắng nóng kèm hanh khô kéo dài, nên số lượng đậu quả hoặc đậu xong rồi hỏng đang diễn ra phổ biến. Nhìn chung để có táo thu hoạch là rất gian nan, so với mọi năm thì năm nay mỗi cây chỉ đạt khoảng 10 kg quả, trong khi những năm mưa thuận gió hòa thường thu hoạch được khoảng 1 tạ/cây.
"Thời điểm này hằng năm là táo đã được thu hoạch, nhưng năm nay thì chắc muộn hơn khoảng 1 tháng", ông Tuân chia sẻ.
 |
|
Nhiều hoa tiếp tục bị rụng do thời tiết nắng hanh kéo dài. |
Từ đầu năm đến nay, Hội Nông dân phường đã phối hợp với các đơn vị chức năng tổ chức 10 cuộc tập huấn, hội thảo đầu bờ, hội thảo xúc tiến thương mại liên quan đến việc trồng và chăm sóc, tiêu thụ sản phẩm táo muối, thu hút khoảng 900 lượt người tham dự.
Sản xuất sạch để giữ chuẩn OCOP
Táo muối Bàng La có vị “ngọt như đường cát, mát như đường phèn”, mọng nước, giòn, thơm, kích thước quả thường to bằng ngón chân cái.
Dẫn phóng viên đi tham quan các vườn táo, anh Hiếu và ông Tuân kể về nguồn gốc của loại táo này: sở dĩ được gọi là táo muối vì trồng trên các chân ruộng trước đây là ruộng làm muối. Nguồn nước tưới cây là nước sạch, nước giếng khoan. Nghề trồng táo phát triển khoảng 10 năm trở lại đây. Do chất lượng ngon vượt trội so với các loại táo bán trên thị trường nên người sành ăn, thương lái luôn săn lùng táo Bàng La. Hàng năm, thương lái về tận vườn để nhận mua cả vườn.
 |
|
Theo ông Tuân - Chủ nhiệm Tổ hợp tác trồng táo phường Bàng La, đến nay nhiều cơ quan, chuyên gia cũng chưa lý giải được cụ thể hiện tượng táo Bàng La ngon như vậy cụ thể là do đâu. |
Khoảng năm 1980, trong một hội nghị do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức, bác My Khen - người địa phương sau khi tham dự hội nghị được cho 2 cây táo mang về trồng. Sau 2 năm trồng, cây táo cho thu hoạch quả, quả ăn ngon, ngọt đậm, giòn, chất lượng khác biệt hoàn toàn so với các giống táo đang được trồng lúc bấy giờ. Ngày đó, bà con tại Hải Phòng chỉ trồng 2 loại táo chính là táo tròn có vị ngọt nhẹ và táo chua quả hơi dài mục đích làm cây ăn quả của gia đình, không theo hướng canh tác tập trung như hiện nay.
Dân trong làng đến nhà bác My Khen ăn táo đều khen tấm tắc. Một vài người đã bảo nhau nhân giống bằng cách xin các mắt ở cây táo nhà bác My Khen đem về ghép vào gốc của cây táo nhà mình đang trồng.
Năm sau, khi cây táo ra quả thì quả ở cành được ghép ngon vượt trội, vì vậy người dân bảo nhau tăng cường đi xin mắt táo từ cây táo nhà bác My Khen về ghép, nhân rộng và dần cắt bỏ hết cành từ cây táo gốc đi, chỉ để lại các cành do mắt ghép phát triển và cho quả ngon.
 |
|
Sau mỗi vụ thu hoạch, người dân lại tiến hành cắt bỏ cành sát gốc để sang năm cây đâm chồi mới. |
Ông Tuân chia sẻ: "So với nghề làm ngư dân, làm muối hay đi biển trước đây thì việc trồng táo nhàn hơn, cho thu nhập ổn định và hiệu quả hơn, nên bà con đã chuyển đổi sang trồng táo ngày càng nhiều. Tổ hợp tác có 17 thành viên, chúng tôi đều trồng và chăm sóc táo theo tiêu chuẩn VietGAP nên chất lượng quả ngon, ngọt, được khách hàng ưa chuộng. Gia đình tôi hiện có 12 sào đất trồng táo với khoảng 160 gốc táo. Những năm mưa thuận, gió hòa, trừ chi phí đi sẽ thu về lãi khoảng 200 triệu đồng".
Năm nay, do sản lượng ít, thời tiết hanh khô nhiều nên chất lượng táo dự kiến sẽ càng ngon và giá bán sẽ cao hơn mọi năm. Thông thường, táo được thu mua tại vườn những năm trước có giá trung bình 40.000 đồng/kg, năm nay dự kiến sẽ là 60.000 đồng/kg, và đến dịp Tết Nguyên đán sẽ đắt hơn vì hàng khan hiếm.
 |
|
Táo muối Bàng La - đặc sản của TP Hải Phòng. |
Từ năm 2019, táo muối Bàng La được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao của thành phố. Loại cây trồng này đã góp phần nâng cao kinh tế hộ, đóng góp quan trọng vào việc phát triển kinh tế của địa phương, trở thành sản phẩm nông sản đặc trưng của quận Đồ Sơn nói riêng của của thành phố Hải Phòng nói chung.
Thanh Vân
