Theo Ban giám đốc HTX, khi mới đi vào sản xuất (năm 2016) tuy rau mầm không còn là sản phẩm xa lạ nhưng lượng tiêu thụ chưa nhiều. Để đi đến quyết định sản xuất theo quy mô hàng hóa, các thành viên đã phải tính toán kỹ lưỡng nhằm bảo đảm quy trình và đầu ra.
Rau mầm "4 không, 4 sạch"
Ban đầu, trên diện tích 500m2, HTX đầu tư hệ thống nhà lưới, khu sơ chế rau, khu xử lý rác thải. Tất cả các khâu lắp đặt đều được các thành viên tự tay làm vì trong 7 thành viên của HTX thì có đến 6 thành viên có chuyên môn về nông nghiệp. HTX chỉ nhờ Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ nông nghiệp (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) hỗ trợ, hướng dẫn thêm về kỹ thuật canh tác đạt chuẩn theo quy trình VietGAP.
Theo các thành viên, việc trồng rau mầm ở ngoài trời tuy không mất nhiều tiền đầu tư nhưng rủi ro cao vì khi gặp mưa thì hạt giống trôi đi hoặc khi rau đang phát triển cũng bị dập nát. Việc che bằng nilon tuy hạn chế được phần nào nhưng phải đầu tư nhiều lần, trong khi nguồn nilon bị hỏng không thể tái sử dụng mà lại gây ô nhiễm môi trường. Nhờ có nhà lưới, HTX có thể sản xuất liên tục, không phụ thuộc thời tiết, lại bảo đảm chất lượng sản phẩm.
![]() |
Một phần khu vực nhà lưới sản xuất rau mầm của HTX. |
Không sử dụng toàn bộ đất làm “nguồn sống” cho cây, HTX tận dụng nguồn xơ dừa sau đó xử lý bằng chế phẩm sinh học làm giá thể trồng rau mầm. Phương pháp này vừa tiết kiệm được chi phí, nhân công vừa bảo vệ môi trường vì không lo thiếu đất hay nguồn đất trồng không bảo đảm chất lượng.
Hạt giống được chọn mua từ những cơ sở có uy tín, được đưa đi kiểm định nhằm đảm bảo độ nảy mầm cũng như kiểm soát các chất bảo quản tẩm ướp trước khi gieo. Chính vì vậy mà tỷ lệ nảy mầm đạt đến 95%.
Trong quá trình sản xuất, nhiệt độ phù hợp nhất cho rau phát triển là khoảng 25-27 độ C. Khi thời tiết cao, HTX bật hệ thống phun sương và quạt thông gió để điều tiết nhiệt độ và độ ẩm. Việc này cũng giúp hạn chế các bệnh về nấm.
Rau mầm không cần phải sử dụng phân, thuốc mà chỉ cần bổ sung nước sạch và sau 5-7 ngày là có thể thu hoạch. Nhờ chú trọng từng bước nên HTX đã bảo đảm được tiêu chí “4 không, 4 sạch” theo quy trình VietGAP.
"4 không" là: không sử dụng đất thật, không sử dụng phân bón hóa học, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và không sử dụng thuốc tăng trưởng. "4 sạch" là: giá thể sạch do được sản xuất từ xơ dừa và sử dụng chế phẩm sinh học chuyển hóa, nguyên liệu sạch, hạt giống sạch và bảo quản sạch. Đây là hướng sản xuất bền vững, góp phần xây dựng thương hiệu cho chính HTX và giải quyết được bài toán ô nhiễm môi trường.
Khẳng định giá trị, thương hiệu
Thời gian đầu, đầu ra cho sản phẩm rau của HTX cũng khá long đong. Sau một thời gian hoàn thiện nhãn mác, sản phẩm của HTX đã thu hút được khách hàng.
Sản phẩm đa dạng từ các loại rau cải, rau muống, đậu xanh, đậu Hà Lan. Đặc biệt, rau mầm là loại thực phẩm sạch, giàu chất dinh dưỡng, có thể coi là thực phẩm cao cấp trên thị trường nên được xác định là hướng đi tiềm năng của HTX. Mỗi ngày, HTX cung ứng trung bình khoảng 60 - 80 kg rau mầm nhưng vẫn không đáp ứng đủ khối lượng mà các siêu thị, nhà hàng mong muốn.
![]() |
Sản phẩm rau mầm của HTX Tân Đức trước khi xuất ra thị trường. |
HTX Tân Đức không chỉ là đơn vị đáp ứng nhu cầu sử dụng nông sản sạch trên thị trường mà còn là đầu mối cung ứng giống, chuyển giao khoa học kỹ thuật, liên kết với các HTX, các hộ gia đình trồng rau trong nhà lưới ở các tỉnh, thành phố. Hiện tại, HTX đã chuyển giao kỹ thuật cho 9 cơ sở cả trong và ngoài tỉnh.
Bên cạnh rau mầm, HTX mở rộng sang trồng các loại rau ăn lá. Tổng diện tích HTX đang sản xuất là 15.000m2 và đều thực hiện trồng trong nhà lưới. HTX cũng đầu tư xây dựng khu vực nuôi trùn quế rộng 100m2 để chủ động nguồn dinh dưỡng cung cấp cho rau màu. Ngoài ra còn có nhà lưu trú cho lao động vì khi vực sản xuất nằm xa khu dân cư.
Theo đánh giá của lãnh đạo phương, mô hình sản xuất của HTX Tân Đức hầu như không phát sinh rác thải nông nghiệp vì quy trình khép kín, từ đó bảo bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và môi trường. Hiện, địa phương đang tích cực hỗ trợ HTX trong khâu đầu ra, đồng thời xây dựng thêm khu vực sơ chế. Với cách làm này, người dân chưa vào HTX vẫn có thể liên kết sản xuất để mở rộng quy mô nhưng chỉ cần đáp ứng các tiêu chuẩn của quy trình VietGAP.
Như Yến