Miến đao Giới Phiên được người dân trong tỉnh Yên Bái và cả nước biết đến như một đặc sản. Sản phẩm có đặc điểm dai, giòn, đun nấu nhiều lần mà không bị nhũn nát. Người đầu tiên có công mang nghề làm miến đao về xã Giới Phiên là các ông Tô Văn Trắc, Nguyễn Văn Minh từ làng nghề miến xã Dương Liễu, huyện Hoài Đức (Hà Nội).
Sản xuất bảo đảm an toàn lao động
Nghề làm miến đao của làng Ngòi Đong, xã Giới Phiên đã tạo việc làm ổn định cho lao động địa phương, cải thiện đời sống thu nhập của bà con và góp sức vào phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn TP Yên Bái. Vì thế, ngày 25/6/2012, tại Quyết định số 674/QĐ-UBND, UBND tỉnh Yên Bái đã công nhận Làng nghề sản xuất miến đao Ngòi Đong.
Thành viên HTX luôn đặt ATLĐ và tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm lên hàng đầu (Ảnh: Tư liệu) |
Dù đã được công nhận là làng nghề nhưng việc phát triển sản xuất vẫn còn mang tính tự phát, chất lượng sản phẩm chưa đồng đều, các hộ chưa làm tốt công tác an toàn lao động (ATLĐ), an toàn vệ sinh thực phẩm, chưa xây dựng được thương hiệu, chưa có bao bì, nhãn mác, tiêu thụ chủ yếu qua các thương lái nên giá trị lợi nhuận không cao.
Để duy trì, phát triển nghề sản xuất miến đao, TP Yên Bái đã xây dựng “Đề án phát triển nghề và mở rộng làng nghề sản xuất miến đao xã Giới Phiên, Phúc Lộc”, nhằm thu hút các nguồn lực đầu tư mở rộng sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm miến đao của TP.
Năm 2015, HTX Giới Phiên được thành lập gồm 9 thành viên với mục tiêu nâng cao giá trị sản phẩm miến đao, tạo chỗ đứng ổn định trên thị trường, tiến tới hội nhập sâu rộng vào thị trường trong nước và xuất khẩu, mang lại thu nhập cao cho các hộ thành viên.
Những hộ tham gia làm nghề được TP và tỉnh hỗ trợ máy ép miến bán tự động sử dụng điện lưới (trị giá 30 triệu đồng/máy), hiện vẫn đang hoạt động tốt. Việc đưa máy ép miến, máy khuấy bột sử dụng điện lưới đã thực hiện cơ giới hóa một phần lớn công đoạn sản xuất, bảo đảm ATLĐ, giảm công sức, tăng năng suất, chất lượng miến đao.
Ông Nguyễn Văn Chiến (thôn 6) cho biết: "Từ khi được hỗ trợ máy ép miến, năng suất tăng lên gấp 3 lần, sản xuất nhàn hơn nhiều so với ép thủ công. Ngoài ra, máy ép còn có ưu điểm là gọn nhẹ, có bánh xe để dễ di chuyển và sử dụng; có rơ le tự ngắt mỗi khi hết nguyên liệu, giữ được ATLĐ cho người sử dụng và độ bền của máy; được chạy bằng bánh răng không dùng đến dầu mỡ, nên chất lượng sản phẩm bảo đảm an toàn; có băng tải chuyển miến ra… nên chỉ cần 2 lao động là có thể sản xuất được hơn tạ miến mỗi ngày.
Giữ vững thương hiệu
Năm 2016, HTX đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) cấp chứng nhận bảo hộ độc quyền nhãn hiệu tập thể "Miến đao Giới Phiên”. Từ đó đến nay, HTX đã ký hợp đồng với các chuỗi siêu thị lớn, các nhà phân phối ở các tỉnh, không những tăng thu nhập cho người dân mà còn khẳng định chất lượng, thương hiệu miến đao Giới Phiên trước những thị trường khó tính.
Miến đao Giới Phiên có đặc điểm dai, giòn, đun nấu nhiều lần mà không bị nhũn nát (Ảnh: TL) |
Anh Nguyễn Văn Toàn - Giám đốc HTX cho biết từ khi xây dựng được thương hiệu, trung bình mỗi năm HTX xuất bán gần 100 tấn miến đao ra thị trường, trong đó có những thị trường "khó tính" như hệ thống siêu thị Big C ở miền Bắc trên 20 tấn/năm, ngoài ra là các nhà phân phối ở các khắp các tỉnh: Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Phú Thọ, Vĩnh Phúc…
Xây dựng thương hiệu là cần thiết, song giữ vững thương hiệu mới là điều quan trọng. Tư tưởng ấy đã thấm nhuần từ nhà quản lý đến người sản xuất của HTX để rồi họ luôn đặt chất lượng sản phẩm lên hàng đầu.
Là thành viên HTX, gia đình anh Trần Ngọc Tuấn ở thôn Ngòi Đong đã hình thành tư duy sản xuất an toàn, trong đó ATLĐ và tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm luôn được đặt lên hàng đầu. Anh cho biết bột đao dong riềng nguyên chất không pha trộn các loại bột khác, không sử dụng hóa chất trong quá trình sản xuất; kéo sợi nhỏ; miến chỉ phơi một nắng trên các phên tre đặt cách mặt đất từ 1 - 1,2m; phơi ở những nơi cách đường ô tô từ 100m trở lên để không bị bám bụi bẩn.
Đặc biệt, mỡ lau phên phải là mỡ mông tự rán. Miến từ phên thứ 4 trở đi mới được sử dụng đóng gói. Miến của những phên trước đó do dính mỡ sẽ có mùi hôi đặc trưng nên chỉ được bán trôi nổi không tem nhãn.
Trung bình mỗi năm, gia đình anh Tuấn sản xuất được khoảng 8 tấn miến, toàn bộ xuất bán cho HTX với giá cao hơn thị trường từ 3.000 - 4.000 đồng/kg. Giá bán cao hơn và thu mua ổn định sẽ đòi hỏi quy trình sản xuất nghiêm ngặt với những tiêu chuẩn riêng. Hiểu được điều này, các thành viên trong HTX đã tự mình thay đổi tập quán sản xuất, giữ vững thương hiệu miến đao Giới Phiên trên thị trường.
Thu Huyền