Với những ưu điểm trên, giun quế (trùn quế) có thể trở thành một thành phần tích cực trong chuỗi sản xuất nông nghiệp sạch, bền vững, thân thiện với môi trường. Hiện nay, mô hình nuôi giun quế đã được nhiều địa phương, HTX, tổ hợp tác (THT) triển khai thành công và hiệu quả.
Chuyển rác thành “vàng”
Sản xuất nông nghiệp luôn đi kèm với nguồn rác thải. Nếu không có biện pháp xử lý, rác thải sẽ trở thành gánh nặng cho nền nông nghiệp cũng như đời sống.
Tuy nhiên, nếu biết tận dụng, rác thải (phân trâu, bò, gà, lợn; phế phụ phẩm chăn nuôi; rác hữu cơ…) lại chính là mỏ vàng để phát triển kinh tế và phục vụ chính nền nông nghiệp, từ đó giúp giảm ô nhiễm môi trường.
Hiện nay, việc thu gom, phân loại hay xây dựng các cơ sở tái chế ở nhiều địa phương vẫn còn khó khăn. Việc tận dụng nguồn chất thải nông nghiệp và sinh hoạt để nuôi giun quế là một phương pháp hiệu quả, thân thiện môi trường.
HTX Giun quế Tây Đằng (Ba Vì, Hà Nội) tận dụng nguồn phân bò tại địa phương để nuôi giun quế theo phương thức công nghiệp để làm phân vi sinh. Đến nay, HTX có 2 cơ sở nuôi giun quế với tổng diện tích 1.000 m2. Trung bình mỗi tháng, HTX bán ra thị trường khoảng 15 tấn phân vi sinh, thu lãi khoảng 20 triệu đồng.
Mô hình của HTX đã giải quyết được tình trạng ô nhiễm môi trường, mất mỹ quan tại địa phương do trước đây, phân bò thải ra nhiều nhưng các hộ chăn nuôi thường không xử lý hoặc chỉ tận dụng một lượng nhỏ để phục vụ sản xuất, hiệu quả không cao.
Nhiều hộ còn dùng phân bò bón trực tiếp cho cây trồng, gây mùi hôi thối, phát sinh ruồi nhặng và làm mất vệ sinh an toàn thực phẩm, vì nhiều vi khuẩn có hại chưa được tiêu diệt.
Khi người dân sử dụng nguồn phân vi sinh làm từ giun quế, hạn chế tình trạng lạm dụng phân hóa học trong sản xuất, giúp cây trồng phát triển tốt, tăng khả năng chống sâu bệnh, đất đai thêm tơi xốp, màu mỡ.
Cũng sản xuất phân vi sinh, HTX Dịch vụ môi trường Tân Phong (Bình Xuyên, Vĩnh Phúc) đã thực hiện mô hình nuôi giun quế từ rác thải sinh hoạt trên diện tích 300 m2. Trung bình mỗi năm, HTX sản xuất 50 tấn phân phục vụ sản xuất.
Giám đốc Nguyễn Xuân Hùng và xưởng nuôi giun quế của HTX Hiệp Thư |
Phát triển nông nghiệp sạch
Để hoạt động hiệu quả, HTX đã nâng cao công tác phân loại rác thải tại nguồn. Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt tại khu vực nông thôn, giảm thiểu tình trạng quá tải của các bãi rác và tác động tiêu cực từ việc xử lý rác thải lên môi trường.
Nuôi giun quế không chỉ dùng làm phân vi sinh mà còn được nhiều HTX, THT sử dụng làm thức ăn cho gia cầm, thủy sản, như: HTX Nuôi trùn quế Thành Đạt (Ba Tri, Bến Tre) nuôi trùn quế làm thức ăn cho tôm; HTX Phát triển nông nghiệp Hiệp Thư (Gia Lâm, Hà Nội) nuôi giun quế làm thức ăn cho bò; THT Nuôi giun quế xã Hải Sơn (Hải Hậu, Nam Định) nuôi giun quế để phục vụ trồng trọt và chăn nuôi…
Không chỉ tăng sức đề kháng, khi sử dụng giun quế làm thức ăn, thịt của vật nuôi đều săn chắc, thơm ngon hơn so với sử dụng thức ăn công nghiệp, vì vậy đầu ra cũng thuận lợi hơn. Đây cũng là nền tảng để nhiều mô hình mở rộng sản xuất.
Nuôi giun quế được nhiều HTX, THT đánh giá là dễ làm, ít chi phí, diện tích. Quy trình nuôi cũng hết ít thời gian hơn so với quy trình ủ phân thông thường.
Giám đốc HTX Giun Quế Tây Đằng - ông Nguyễn Thế Hùng, cho biết nuôi giun quế 2 tháng sau khi thả giống là có thể thu hoạch theo chu kì hàng tháng, trong khi ủ phân thông thường phải 3 tháng trở lên mới đạt yêu cầu. Điều đặc biệt là nuôi giun quế, con giun sẽ tiết ra dịch chống ruồi nên chuồng trại nuôi giun quế không hề có mùi hôi thối và không có ruồi, bọ.
Nuôi giun quế sẽ mang lại hiệu quả cao nhất nếu được đặt trong một chuỗi sản xuất liên hoàn: Chăn nuôi - nuôi giun - trồng cây - nuôi thủy sản. Trong đó, giun quế vừa là tác nhân xử lý và tận dụng chất thải trong quá trình chăn nuôi, vừa là nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng cho vật nuôi và nguồn phân cho cây trồng.
Như Yến