Ông Phan Văn Triệu, Tổ trưởng Tổ hợp tác lúa - tôm ấp An Bình cho hay, trước đây, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, hạn mặn khiến đa phần diện tích cánh đồng ở An Nhơn chỉ canh tác được một vụ, mùa khô ruộng bỏ hoang vì thiếu nước, trong khi đời sống của người dân còn rất nhiều khó khăn.
Đổi đời với cây lúa, con tôm
Mọi chuyện chỉ dần thay đổi khi người dân bắt đầu chuyển đổi mô hình thuần lúa sang kết hợp lúa - tôm. Các khu ruộng được cải tạo, đào đất xung quanh để làm bờ ao, nguồn nước dự trữ vừa đảm bảo cung cấp nước cho cây lúa, vừa để nuôi tôm, cá, cua đồng.
Năm 2022, bình quân mỗi hộ thành viên trong Tổ hợp tác lúa - tôm ấp An Bình thu về 50 – 120 triệu. Nửa đầu năm 2023, gia đình nào cũng thu được 20 – 40 triệu đồng từ tôm, cua theo con nước. Nhiều hộ dân trong ấp đang xin vào Tổ hợp tác.
 |
|
Mô hình lúa tôm mang lại giá trị cao về kinh tế, thích ứng biến đổi khí hậu (Ảnh: BĐK). |
“Năm 2023, Tổ hợp tác dự kiến kết nạp thêm 10 hộ để tăng số lượng thành viên lên con số 30. Để nâng cao hiệu quả hoạt động, Tổ hợp tác cũng sẽ đẩy mạnh kết nối, ký hợp đồng mua tôm giống, bao tiêu sản phẩm lúa với doanh nghiệp, từ đó nâng cao thu nhập cho nông dân”, ông Phan Văn Triệu chia sẻ.
Với hiệu quả vượt trội cả về kinh tế và thích ứng biến đổi khí hậu, mô hình lúa - tôm đang lan rộng rất nhanh trên địa bàn xã An Nhơn. Theo thống kê, đến nay toàn xã có trên 1.783 ha sản xuất theo mô hình “con tôm ôm cây lúa”, với khoảng 819 ha sản xuất lúa sạch.
Đại diện UBND xã An Nhơn đánh giá mô hình lúa - tôm đang trở thành hướng đi mới cho người nông dân vùng biển, giúp nông dân tăng thêm thu nhập. Mô hình này là sáng tạo tuyệt vời thích ứng biến đổi khí hậu, không những không tác động xấu tới môi trường do không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, mà còn tạo ra sản phẩm lúa an toàn, con tôm sạch, giúp người nông dân phát triển kinh tế bền vững hơn.
Để phát huy thế mạnh, chính quyền địa phương đang hỗ trợ các HTX, tổ hợp tác đầu tư xây dựng kho chứa, nhà máy sấy, xay xát, đóng gói lấy tên “Gạo sạch Thạnh Phú” bán ra thị trường nhằm giúp thành viên đạt lợi nhuận cao nhất. Địa phương đang làm thủ tục để được chứng nhận sản phẩm OCOP đạt 3 sao.
Thích ứng biến đổi khí hậu
Tương tự như ở An Nhơn, tại các địa phương khác của huyện Thạnh Phú như: Mỹ An, An Quy, An Thuận… cũng đang dành nhiều nguồn lực để thúc đẩy mô hình lúa – tôm, tạo đòn bẩy giúp nhiều nông dân vươn lên thoát nghèo, làm giàu bền vững.
Theo UBND huyện Thạnh Phú, mô hình lúa tôm có diện tích hơn 6.000 ha, tập trung tại các xã An Nhơn, Mỹ An, An Điền, Giao Thạnh,… với các giống lúa sản xuất chính như: OM 5451, OM 3536, OM 4900, OM 6162, OM 6976, OM 5451, OM 9915, OM 9921, OC10, Nàng hoa 9, Đài thơm 8, RVT và một số giống lúa mùa địa phương: Nàng keo, Tép trắng…
 |
|
Bến Tre dự kiến tiếp tục đẩy mạnh mô hình "con tôm ôm cây lúa" để xóa đói giảm nghèo, làm giàu cho người dân. |
Đáng chú ý, nhờ sản xuất khoa học, ứng dụng hiệu quả khoa học kỹ thuật, năng suất lúa trung bình tại các vùng sản xuất lúa - tôm đạt trên 4,2 tấn/ha. Tổng quan, mô hình lúa - tôm cho lợi nhuận bình quân 70-80 triệu đồng/ha/năm, đồng thời cho thấy sự thích nghi tuyệt vời với biến đổi khí hậu hiện nay.
Những năm qua, cùng với việc đăng ký thương hiệu “Lúa sạch Thạnh Phú”, huyện đang tập trung quảng bá thương hiệu, xây dựng mô hình lúa hữu cơ nhằm nâng cao giá trị hơn nữa cho cây lúa. Bên cạnh đó, huyện khuyến khích mở rộng phát triển du lịch theo hình thức tham quan mô hình lúa – tôm nhằm tiêu thụ sản phẩm do chính nông dân, thành viên tổ hợp tác, HTX làm ra như gạo hữu cơ, tôm sinh thái, giúp nông dân phát triển bền vững hơn.
Có thể thấy, mô hình “con tôm ôm cây lúa” đang cho giá trị cao, mở ra hướng giảm nghèo, làm giàu bền vững cho hàng trăm hộ dân trên địa bàn huyện Thạnh Phú. Với nền tảng đang có, huyện dự kiến tiếp tục nhân rộng mô hình, hướng đến hình thành chuỗi giá trị sản phẩm, tạo nên những giá trị bền vững.
Thúc đẩy hình thành chuỗi giá trị
Một trong những bước đi quan trong trong mục tiêu hình thành chuỗi giá trị lúa tôm trên địa bàn huyện là sự hình thành của các HTX. Điển hình như vào năm 2017, HTX lúa - tôm Thạnh Phú được thành lập với mục tiêu tạo điểm tựa cho nông dân, đồng thời kết nối với doanh nghiệp để nâng tầm sản xuất, thúc đẩy thương hiệu lúa - tôm Thạnh Phú, hướng tới chinh phục những thị trường lớn cả ở trong và ngoài nước.
Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX lúa - tôm Thạnh Phú Hồ Văn Cương cho biết, HTX hiện có 110 thành viên chuyên sản xuất theo mô hình lúa-tôm với diện tích khoảng 80ha tại xã An Nhơn. Cả tôm và lúa đều được hợp đồng cung ứng giống, bao tiêu sản phẩm.
Hiện, HTX đã ký hợp đồng với các doanh nghiệp chuyên kinh doanh lúa gạo xuất khẩu để bao tiêu sản phẩm lúa ST 25 sản xuất theo quy trình hữu cơ. Đáng chú ý, không ít thành viên của HTX đang sản xuất theo mô hình lúa sạch với các giống như: Đài Thơm 8, OM 4900, OM 6162, Nàng Keo, Tép Trắng bán giá cao hơn thị trường 500 đồng/kg…
Xét về những đóng góp chung, theo lãnh đạo UBND huyện, các HTX, tổ hợp tác trên địa bàn huyện đã và đang phát huy tốt vai trò liên kết với các doanh nghiệp để cung ứng lúa sạch, lúa đạt chuẩn hữu cơ xuất khẩu.
Với hiệu quả vượt trội, mô hình lúa tôm không chỉ được chú trọng ở Thạnh Phú, mà trên phạm vi toàn tỉnh Bến Tre cũng đang chú trọng nghiên cứu, ứng dụng các bài học kinh nghiệm từ thực tiễn để từng bước hình thành, phát triển các mô hình sản xuất điểm thích ứng với biến đổi khí hậu.
Lệ Chi
