Huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu có điều kiện tự nhiên ưu đãi, với diện tích rừng lớn, thảm thực vật phong phú – nơi lý tưởng để phát triển nghề nuôi ong lấy mật. Trước đây, bà con nơi đây chủ yếu vào rừng để khai thác mật ong tự nhiên. Tuy nhiên, cách làm này tiềm ẩn rủi ro cao và không mang lại thu nhập ổn định.
Hành trình đi tìm sinh kế từ mật ong
Nhận thấy tiềm năng từ nguồn lợi tự nhiên, cùng nhu cầu thị trường ngày càng tăng, huyện Nậm Nhùn đã từng bước chuyển đổi tư duy phát triển, biến nghề nuôi ong thành sinh kế bền vững cho người dân.
Mật ong Nậm Nhùn được đánh giá cao về chất lượng, hương vị đậm đà, giàu dinh dưỡng. Từ một sản phẩm thô sơ chỉ tiêu thụ nhỏ lẻ, đến nay, nhiều sản phẩm mật ong của huyện đã được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao, có mặt trên các sàn thương mại điện tử và chuỗi cửa hàng nông sản sạch, bước đầu khẳng định được thương hiệu trên thị trường.
 |
|
Sản phẩm mật ong của HTX tại Nậm Nhùn giúp bà con thoát nghèo bền vững. |
Tiêu biểu trong xu hướng đổi mới này là HTX Nông nghiệp, Xây dựng và Thương mại Nậm Nhùn (xã Nậm Hàng), đơn vị tiên phong trong việc chuyển từ sản xuất truyền thống sang mô hình nuôi ong bài bản, gắn với chuỗi giá trị và phát triển sản phẩm OCOP.
Năm 2020, HTX chính thức đầu tư vào lĩnh vực nuôi ong lấy mật, đồng thời liên kết với người dân bản địa để cùng phát triển nghề. HTX đã hỗ trợ các hộ dân tham gia mô hình từ 20 - 30 triệu đồng mỗi hộ để đầu tư thùng ong, giống ong và kỹ thuật nuôi. Bước đi này không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn tạo niềm tin cho người dân trong việc thay đổi cách làm cũ, mạnh dạn tiếp cận phương thức sản xuất hiện đại, thân thiện với môi trường.
Một trường hợp điển hình là ông Vàng A Trừ ở bản Huổi Nạng. Từ 12 thùng ong do HTX hỗ trợ ban đầu, ông đã chủ động học hỏi, nhân đàn lên 45 thùng, mang lại thu nhập đều đặn khoảng 50 triệu đồng/năm. Cùng với trồng lúa, ngô, gia đình ông Trừ không chỉ thoát nghèo mà còn có tích lũy để nâng cao đời sống.
Đến cuối năm 2024, HTX Nông nghiệp, Xây dựng và Thương mại Nậm Nhùn đã phát triển lên 650 thùng ong với 17 thành viên chính thức, liên kết với 60 hộ dân. Sản phẩm mật ong được xếp hạng OCOP 3 sao và đang được huyện định hướng phát triển để đạt OCOP 4 sao trong thời gian tới.
Đồng hành cùng người dân, HTX
Không chỉ dừng lại ở quy mô sản xuất, huyện Nậm Nhùn và các cơ quan chức năng đã có nhiều chính sách đồng hành cùng người dân. Theo Nghị quyết số 07/2021/NQ-HĐND của tỉnh Lai Châu, trong năm 2024, huyện đã được phân bổ hơn 874 triệu đồng để hỗ trợ 1.249 thùng nuôi ong cho 2 HTX và 18 hộ dân.
Các chính sách hỗ trợ về giống, kỹ thuật, bao bì, nhãn hiệu… đã giúp hình thành 3 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao, gồm: Mật ong nơi thượng nguồn sông Đà, Mật ong hoa mắc-ca Lê Lợi và Mật ong hoa rừng Lê Lợi. Thời gian tới, Nậm Nhùn tiếp tục cho ra mắt các sản phẩm mới như mật ong tinh bột nghệ và phấn ong – những sản phẩm có giá trị kinh tế cao, giúp gia tăng thu nhập và mở rộng thị trường.
Huyện cũng đặc biệt quan tâm tổ chức các lớp đào tạo nghề nuôi ong, nâng cao kỹ thuật cho người dân. Tại bản Huổi Pết, xã Nậm Hàng, hơn 40 học viên, trong đó có anh Mùa A Phừ, được “cầm tay chỉ việc”, nắm chắc kỹ thuật nuôi ong. Sau khóa học, anh và nhiều học viên đã tự đầu tư nuôi ong hoặc tham gia làm công nhân tại các HTX với mức thu nhập ổn định từ 5 - 6 triệu đồng/tháng.
 |
|
Học viên lớp dạy nghề nuôi ong lấy mật ở xã Nậm Hàng tham quan thực tế mô hình trên địa bàn xã. |
Song song với sản xuất, các HTX tại Nậm Nhùn cũng chú trọng công tác xây dựng thương hiệu cho mật ong. Các cơ quan chuyên môn đã tư vấn, hỗ trợ HTX và hộ dân đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, thiết kế bao bì, đầu tư thiết bị chế biến hiện đại, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhờ vậy, sản phẩm mật ong Nậm Nhùn ngày càng được thị trường tin tưởng, được giới thiệu rộng rãi tại các hội chợ, trung tâm OCOP, cửa hàng nông sản sạch và sàn thương mại điện tử như Tiktok Shop, Shopee, Facebook…
Đại diện lãnh đạo huyện khẳng định, xây dựng các sản phẩm OCOP từ mật ong là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Huyện sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ các HTX và hộ sản xuất nâng cao chất lượng, truy xuất nguồn gốc, gắn thương hiệu với địa phương, từ đó tạo sức bật cho sản phẩm mật ong Nậm Nhùn trên thị trường trong và ngoài nước.
"Chìa khóa" giảm nghèo bền vững
Với 11 dân tộc cùng sinh sống, trong đó hơn 95% là người dân tộc thiểu số, Nậm Nhùn vốn là huyện nghèo, điều kiện phát triển còn nhiều hạn chế. Tuy nhiên, nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và sự nỗ lực của chính quyền địa phương, bức tranh kinh tế - xã hội huyện đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Nghề nuôi ong đang là hướng đi hiệu quả trong công cuộc giảm nghèo tại địa phương. Nhưng không chỉ riêng nghề này, các mô hình HTX khác ở Nậm Nhùn đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Các HTX đã mạnh dạn đầu tư mở rộng sản xuất, tăng cường liên kết, nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả hoạt động, từng bước giúp thành viên thoát nghèo, ổn định cuộc sống.
Để các HTX phát triển ổn định, hỗ trợ người dân giảm nghèo, ngoài chính sách tổng thể, Liên minh HTX tỉnh Lai Châu phối hợp với các đơn vị thuộc Liên minh HTX Việt Nam đã tổ chức khảo sát, xây dựng và đề xuất 5 HTX tham gia dự án theo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững do Liên minh HTX Việt Nam triển khai.
Địa phương cũng triển khai các giải pháp đồng bộ như tuyên truyền Luật HTX, hỗ trợ tiếp cận vốn, tổ chức xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử và kết nối cung cầu hàng hóa.
Năm 2024, thu nhập bình quân đầu người tại Nậm Nhùn đạt 37 triệu đồng/năm, tổng thu ngân sách đạt hơn 43 tỷ đồng, sản lượng lương thực tăng hơn 360 tấn, tỷ lệ che phủ rừng tăng lên 58%. Huyện đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 nâng thu nhập bình quân lên 39 triệu đồng/người/năm, đưa điện lưới đến 96% hộ dân, và có 88% bản được cứng hóa đường ô tô.
Để đạt được mục tiêu này, huyện xác định phát triển nông – lâm nghiệp và xây dựng nông thôn mới là trọng tâm với cây quế, sơn tra, mắc-ca, các cây dược liệu như sâm Lai Châu, cà gai leo; ứng dụng công nghệ cao trong chăn nuôi gia súc nhằm giảm dịch bệnh và tăng giá trị sản phẩm. Đặc biệt, huyện tiếp tục khuyến khích người dân tham gia HTX, vay vốn phát triển sản xuất, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại. Từ đó, tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập và từng bước hoàn thành mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Minh Khôi
