Gia Lai hiện có gần 4.500 ha chanh dây, năng suất bình quân đạt khoảng 36,2 tấn/ha, sản lượng đạt khoảng 150 ngàn tấn/năm, tập trung ở các huyện: Ia Grai, Đak Đoa, Chư Prông, Chư Sê, Mang Yang, Kbang, Chư Păh, Chư Pưh. Trong đó, 2.472 ha được ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước; 2.495 ha sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP.
Liên kết để làm giàu
Tại xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh, HTX Sản xuất, thương mại, dịch vụ du lịch và nông nghiệp Ia Mơ Nông đã liên kết với hơn 300 hộ dân trên địa bàn các xã, thị trấn: Ia Ka, Ia Mơ Nông, Ia Nhin, Nghĩa Hòa, Hòa Phú, Ia Ly (huyện Chư Păh), Ia Yok, Ia Bă (huyện Ia Grai) canh tác khoảng 230 ha chanh dây.
Các hộ tham gia chuỗi liên kết được hỗ trợ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và thu mua sản phẩm với giá cao hơn thị trường. Năng suất chanh dây bình quân đạt trên 45 tấn/ha, được HTX thu mua với giá cao.
 |
|
Liên kết với HTX để thuận lợi trong khâu tiêu thụ sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường, giúp tăng thu nhập cho người nông dân. |
Ông Lê Văn Thanh, Giám đốc HTX cho biết: "Chúng tôi đang liên kết tiêu thụ chanh dây với Công ty TNHH Quicornac và Công ty cổ phần Nafoods Group. Để nâng cao giá trị sản phẩm, HTX đã xây dựng 2 mã vùng trồng chanh dây xuất khẩu sang Trung Quốc".
Đồng thời, để nâng cao giá trị sản phẩm, HTX đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục xin cấp 12 mã vùng trồng cho 300 ha chanh dây. Dự kiến sang năm 2024, HTX mở rộng diện tích liên kết lên 600-700 ha. HTX đang phấn đấu đến hết năm nay sẽ có mã vùng trồng để chính thức xuất khẩu chanh dây sang thị trường Trung Quốc theo đường chính ngạch.
Anh Hoàng Huy Hùng, thành viên HTX chia sẻ: "Chanh dây dễ trồng, khoảng 5 tháng là cho thu hoạch, kéo dài 4 - 5 đợt, vì vậy gia đình đã quyết định trồng 7 ha chanh dây. Trồng chanh dây nhanh cho thu hoạch, tuỳ thuộc vào thị trường tầm 7.000 - 8.000 đồng/kg là có lời, còn trồng theo kỹ thuật để xuất khẩu tầm 27.000 - 30.000 đồng/kg. Kinh phí đầu tư khoảng 200 - 300 triệu đồng/ha. Khi thu hoạch, chúng tôi được HTX thu mua sản phẩm bán hàng chất lượng cao để xuất khẩu. Nếu tính với giá bán 12.000 đồng/kg, trừ chi phí, gia đình thu lãi khoảng 300 triệu đồng/ha, cao hơn nhiều so với các loại cây trồng khác, nhờ thu nhập ổn định mà gia đình tôi đã thoát khỏi diện hộ nghèo ở địa phương”.
Khi HTX "bắt tay" với nông dân
Tương tự, HTX Nông nghiệp và dịch vụ Hùng Thơm Gia Lai, xã Đak Ta Ley, huyện Mang Yang cũng là một điển hình trong liên kết với nông dân để tiêu thụ sản vật địa phương. Những năm qua, HTX thu về hàng tỷ đồng nhờ xuất khẩu sản phẩm chanh dây tươi sang Pháp và Thụy Sĩ.
Đến nay, HTX đã xây dựng được 7 mã số vùng trồng chanh dây với diện tích 126,4 ha. Đồng thời, HTX cung cấp ra thị trường các sản phẩm gồm: chanh dây tươi xuất khẩu, ruột chanh dây đông lạnh, nước cốt chanh dây, chanh dây sấy dẻo, bột chanh dây, trà Detox chanh dây sấy giòn, tinh dầu chanh dây… Mỗi năm, HTX thu lợi nhuận hơn 1,5 tỷ đồng, đem lại thu nhập ổn định cho nông dân. Dự kiến hết năm 2023, HTX sẽ xuất khẩu gần 200 tấn chanh dây.
Giám đốc Đỗ Thị Mỹ Thơm chia sẻ, để nâng cao giá trị quả chanh dây Gia Lai, HTX đầu tư mở rộng các kênh bán hàng thương mại điện tử, đồng thời đăng ký cấp chứng nhận ISO 22000:2018, mở rộng vùng nguyên liệu phục vụ xuất khẩu, nâng cao thu nhập cho nông dân.
Anh Mùng Văn Hải, thành viên HTX cho biết, gia đình có gần 1ha đất nương đã nhiều năm trồng chuối tiêu để bán cho thương lái. Sau nhiều năm canh tác, đất đã bạc màu, năng suất và chất lượng kém dần khiến thu nhập của gia đình anh không ổn định. Đầu năm 2023, khi được HTX vận động chuyển đổi trồng chanh dây, gia đình anh đăng ký tham gia.
Nghĩ là làm, sau khi được cấp cây giống, anh Hải bắt tay đào hố trồng chanh dây theo đúng kỹ thuật được hướng dẫn.
 |
|
Gia Lai đang chú trọng khâu tổ chức kết nối giữa doanh nghiệp - HTX với nông dân từ khâu giống, tiêu thụ, chế biến và xuất khẩu. |
“Từ khi trồng giống cây này, tôi rất quan tâm học hỏi kiến thức từ cán bộ nông nghiệp và nhiều kênh thông tin, tôi cải tạo đất và vườn chanh dây nhà tôi đang cho quả với sản lượng và chất lượng khá tốt. Tôi tin với sự đồng hành của chính quyền, cùng mô hình liên kết bao tiêu sản phẩm của HTX thu mua, thì đầu ra cho quả chanh dây sẽ được giải quyết, chắc chắn thu nhập của gia đình tôi sẽ ổn định”, anh Hải nói.
Nông dân thu nhập cao và ổn định
Theo Sở NN&PTNT tỉnh Gia Lai, hiện chi phí đầu tư bình quân cho 1 ha chanh dây khoảng 160-170 triệu đồng. Sau khi trồng 8-9 tháng, chanh dây cho thu hoạch lứa quả đầu tiên, sau đó cho thu thêm 3 đợt, mỗi đợt cách nhau khoảng 3 tháng. Năng suất chanh dây đạt khoảng 40-45 tấn/ha và giá bán bình quân hiện nay khoảng 12.500 đồng/kg. Như vậy, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận thu được khoảng 360-370 triệu đồng/ha.
Hiện, toàn tỉnh có 3 chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chanh dây. Cụ thể, Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao liên kết canh tác 305 ha chanh dây tại huyện Ia Grai với 150 hộ dân tham gia; HTX Thành Đạt liên kết canh tác 50 ha tại huyện Chư Pưh với 170 hộ dân tham gia; Công ty TNHH một thành viên Xuất nhập khẩu rau quả DOVECO Gia Lai, Công ty cổ phần quốc tế Thông Đỏ liên kết với HTX Nông nghiệp và dịch vụ Hùng Thơm Gia Lai và 2 tổ hợp tác tại huyện Mang Yang trồng 109,5 ha/223 hộ dân tham gia.
Bà Nguyễn Thị Thanh Lịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai chia sẻ, là tỉnh thuần nông, diện tích đất nông nghiệp chủ yếu là đất nương đồi có địa hình dốc, đây là yếu tố quan trọng để lựa chọn giống cây trồng phù hợp và phát triển sản xuất nông sản theo hướng hàng hoá tập trung. Trong đó, chanh dây là giống cây được ưu tiên lựa chọn. Mô hình này đã giúp bà con nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số tăng thu nhập và thoát nghèo.
Hiện, tỉnh đang chú trọng khâu tổ chức kết nối giữa doanh nghiệp - HTX với nông dân từ khâu giống, tiêu thụ, chế biến và xuất khẩu. Đồng thời, giới thiệu, lựa chọn những HTX, tổ hợp tác có thể liên kết sản xuất, tiêu thụ chanh dây với các doanh nghiệp.
“Việc phát triển cây chanh dây sẽ là hướng đi mới trong phát triển kinh tế của các địa phương trong tỉnh, qua đó giúp người nông dân có những đổi mới về tư duy canh tác, biết tận dụng những diện tích đất dốc, đất dôi dư, kém hiệu quả để đầu tư phát triển các loại cây mang lại giá trị kinh tế cao, qua đó tăng thêm thu nhập và giảm nghèo bền vững”, bà Lịch cho hay.
Hoàng Hằng
