Theo các nghệ nhân điêu khắc trong làng, nghề điêu khắc gỗ và sơn mài ở Bảo Hà đã có từ cách đây gần 700 năm, bắt đầu từ tổ nghề Nguyễn Công Huệ. Trước đây, khắc gỗ chỉ là nghề phụ, làm từ tháng 8 - 11 trong năm (phục vụ đình chùa). Sản phẩm chủ yếu của làng nghề là: đồ thờ, tượng truyền thần, nhang án, tranh ảnh sơn mài…
Phát huy thế mạnh
Kể từ sau năm 2000, uy tín và thương hiệu của làng nghề ngày càng được nâng cao, nhu cầu của thị trường gia tăng, những đơn hàng từ khắp các nơi đổ về, làng nghề ngày càng phát triển mạnh. Các xưởng điêu khắc hình thành và phát triển ngày càng nhiều. Sản phẩm điêu khắc, sơn mài của Bảo Hà đến nay đã không gói gọn trong tỉnh, trong nước nữa mà đã được xuất khẩu đi nhiều nước như: Trung Quốc, Đức, Nga...
Ông Bùi Văn Nhâm - Chủ tịch UBND xã Đồng Minh, cho biết: “Làng Bảo Hà có khoảng 973 hộ, trong đó có tới gần 190 hộ đang làm nghề điêu khắc. Tổng giá trị kinh tế của làng nghề đạt trên 10 tỷ đồng/năm, cung cấp việc làm cho gần 300 lao động. Làng nghề hiện có gần 30 xưởng quy mô khá lớn, với thu nhập khoảng từ 40 - 50 triệu đồng/tháng”.
Có nghề điêu khắc gỗ đạt đến độ tinh xảo, mang hồn cốt rất riêng, nhiều nghệ nhân làng Bảo Hà đã phát triển thêm nghề làm con rối. “Các phường múa rối được mở ra, tiếng lành đồn xa, nhiều đoàn nghệ thuật tại nhiều địa phương đã tìm về đặt mua con rối. Hiện nay, đến Bảo Hà, khách du lịch có thể thưởng thức nghệ thuật rối nước vô cùng đặc sắc”, nghệ nhân Đào Minh Tân - Chủ nhiệm phường múa rối Bảo Hà, chia sẻ.
Mang trong mình hồn cốt của một làng nghề cổ với truyền thống gần 700 năm, tạo ra những tác phẩm điêu khắc có giá trị nghệ thuật cao, có vị trí địa lý đắc địa (nằm không xa Tp.Hải Phòng, có sân bay)… Bảo Hà đang hội tụ đủ các yếu tố “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để trở thành địa điểm du khảo đồng quê lý tưởng, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan.
|
Nghề điêu khắc gỗ, sơn mài với truyền thống hơn 700 năm ở Bảo Hà
Khắc phục điểm yếu
Chủ tịch xã Đồng Minh, ông Bùi Văn Nhâm, cho biết: “Bảo Hà đang có rất nhiều lợi thế để phát triển du lịch làng nghề. Địa phương cũng nhìn thấy và đặc biệt quan tâm đến vấn đề này. Được sự quan tâm của huyện và tỉnh, chúng tôi đang triển khai nhiều biện pháp để quảng bá, giới thiệu hình ảnh của làng nghề đến với du khách”.
Nhìn thấy những tiềm năng của làng nghề, tuy nhiên, ông Bùi Văn Nhâm cũng thừa nhận, dù đã rất cố gắng, nhưng do nhiều nguyên nhân (nhân lực, chi phí, con người…), việc phát huy những giá trị truyền thống, phát triển du lịch làng nghề vẫn chưa thực sự đạt được những kết quả như mong đợi.
Trong bối cảnh kinh tế thị trường, cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm điêu khắc gỗ, sơn mài Bảo Hà là yêu cầu cấp thiết. Chính quyền và người dân làng nghề Bảo Hà đang thể hiện quyết tâm để xây dựng thương hiệu làng nghề. Nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm truyền thống của Bảo Hà cũng đã được nộp đơn lên Cục Sở hữu trí tuệ đăng ký bảo hộ, tránh hàng giả, hàng nhái.
UBND xã Đồng Minh cũng đang phối hợp với Trung tâm khuyến nông Hải Phòng thực hiện các biện pháp động viên, khuyến khích các hộ làm nghề tham gia triển lãm hàng thủ công mỹ nghệ, quảng bá sản phẩm, để vừa tạo điều kiện cho hộ làm nghề tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ việc làm, vừa quảng bá mở rộng thương hiệu. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế vẫn chưa thực sự cao.
Bên cạnh đó, dù là làng nghề truyền thống với những nghệ nhân có tay nghề cao, tuy nhiên, cơ sở vật chất sản xuất của đa số người dân còn khá lạc hậu, lượng chất thải từ điêu khắc và sơn mài lớn, trong khi công tác xử lý thải chưa được quan tâm khiến tình trạng ô nhiễm chưa được kiểm soát tốt.
Theo UBND xã Đồng Minh, địa phương (với hỗ trợ của các cấp) đang quy hoạch khu sản xuất nghề tập trung tại xứ Đồng Kênh. Dự án này được UBND Tp.Hải Phòng phê duyệt quy hoạch xây dựng 3,8ha. Dự án đem lại nhiều hy vọng, bởi khi đi vào hoạt động tập trung sẽ giúp làng nghề giải quyết mối lo về môi trường, đồng thời, nếu hoạt động tốt, sức mạnh cạnh tranh của làng nghề Bảo Hà sẽ tăng lên đáng kể.
Văn Hiến
