Hiện nay, mô hình nuôi heo đen bản địa gắn với liên kết cùng HTX Phát triển nông nghiệp Thịnh Vượng ở xã Trà Giang không chỉ giúp đồng bào dân tộc thiểu số nâng cao thu nhập, mà còn góp phần hiệu quả vào chương trình xóa đói giảm nghèo tại địa phương.
Nuôi heo đen cùng HTX
Theo đó, người nuôi chỉ cho heo đen ăn các loại phụ phẩm nông nghiệp, rau, lá khoai, lá môn, cây chuối… chứ không cho ăn cám công nghiệp nên giảm được chi phí thức ăn chăn nuôi. Thịt heo đen rắn chắc, ít mỡ. Ngoài ra, là giống heo bản địa, vì thế heo đen rất dễ thích ứng với thời tiết, khí hậu tại Trà Giang, lại có sức đề kháng cao nên chống chọi với dịch bệnh rất tốt.
 |
|
Liên kết nuôi heo đen bản địa của HTX Phát triển nông nghiệp Thịnh Vượng giúp nâng cao thu nhập cho người dân địa phương. |
Là một hộ dân tham gia vào mô hình liên kết với HTX Phát triển nông nghiệp Thịnh Vượng, ông Lê Văn Tá (thôn 2, xã Trà Giang) cho biết đang nuôi 60 con heo đen bản địa. Con giống do HTX cung cấp chất lượng tốt, sức đề kháng mạnh cộng với kỹ thuật nuôi phù hợp nên miễn dịch với các loại bệnh thông thường, phát triển tốt.
Heo giống của HTX cung cấp có trọng lượng gần 10kg/con, sau 3 tháng nuôi đạt khoảng 30kg/con, HTX thu mua theo giá thị trường. Heo đen bản địa thích ứng với điều kiện tự nhiên của địa phương, ăn chủ yếu là các cây trồng trong vườn, không ăn cám công nghiệp, thịt heo thơm ngon đặc trưng.
Ra đời cách đây vài năm, không chỉ liên kết trong việc nuôi heo đen bản địa, HTX Phát triển nông nghiệp Thịnh Vượng còn sản xuất, kinh doanh các loại giống cây trồng, vật nuôi và cung ứng vật tư nông nghiệp.
HTX hoạt động theo phương thức liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm: Cung cấp con giống, vật tư nông nghiệp, hướng dẫn quy trình kỹ thuật cho nông dân và thu mua sau thu hoạch để chế biến thành phẩm cung ứng ra thị trường. Trong đó, thịt heo đen gác bếp và thịt dê cỏ xông khói là sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng, tạo được thương hiệu trên thị trường.
Ông Trần Phước Thanh, Giám đốc HTX, cho biết xã miền núi Trà Giang có rất nhiều tiềm năng phát triển các sản phẩm bản địa. HTX linh hoạt lựa chọn sản phẩm phù hợp đón đầu thị trường, từng bước khẳng định vị thế để vừa đem lại giá trị kinh tế cao cho HTX và vừa gắn liền với ổn định thu nhập của người dân, đồng bào dân tộc thiểu số ở Trà Giang.
Tạo chuỗi giá trị cây quế
Ngoài nuôi heo đen, tại Trà Giang cũng đang liên kết phát triển cây quế bản địa vai trò dẫn dắt của HTX Quế Trà My - Minh Phúc trong việc liên kết trồng và tiêu thụ, đầu tư cơ sở hạ tầng, đẩy mạnh sơ chế, chế biến các sản phẩm từ cây quế.
 |
|
Sản phẩm chế biến từ cây quế của HTX Quế Trà My Minh Phúc thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng. |
Cây quế ở địa phương có ưu điểm là lượng tinh dầu nhiều nên thuận tiện cho việc chiết xuất, chế biến, đầu tư thành các sản phẩm có giá trị kinh tế cao, đa dạng sản phẩm, đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng.
Thời gian qua, HTX này đã liên kết với 26 hộ dân địa phương để xây dựng vùng nguyên liệu có diện tích 56ha đạt tiêu chuẩn GACP để phục vụ chế biến. HTX còn đầu tư hệ thống chiết tách tinh dầu với tổng trị giá hơn 1 tỷ đồng.
Ngoài bán quế cạo vỏ, HTX Quế Trà My - Minh Phúc còn xuất khẩu được tinh dầu, đưa sản phẩm tinh dầu tham gia chương trình OCOP và đạt chứng nhận 4 sao. Các thành viên cũng đầu tư máy móc để chế biến bột quế, dầu xoa, dung dịch sát khuẩn, dung dịch xịt phòng, vỏ quế, xà phòng quế…
Từ việc liên kết khai thác giá trị cây quế bản địa như trên đã giúp cho người dân, bà con dân tộc thiểu số ở Trà Giang có cơ hội vươn lên đổi đời, nâng cao thu nhập và thoát nghèo. Nhất là khi họ đã khai thác được lợi ích của cây quế so với cây trồng khác là ngoài thu hoạch từ vỏ quế thì tận dụng được cả thân, lá để bán cho HTX và các đơn vị chế biến.
Như chia sẻ của ông Nguyễn Thành Quảng, Giám đốc HTX Quế Trà My Minh Phúc, sứ mệnh của HTX là khẳng định và lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa các giá trị của cây quế bản địa để cải thiện cho người dân địa phương. Để tạo đầu ra ổn định ở thị trường trong nước và nâng cao sức cạnh tranh khi xuất khẩu, HTX chiết xuất phần tinh túy nhất của quế để chế biến với quy trình nghiêm ngặt, hệ thống tiên tiến và đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Cũng theo ông Quảng, hoạt động của HTX cũng đã giúp thay đổi ý thức của người dân vùng cao Trà Giang trong việc khai giá trị bản địa, chuyển từ sản xuất quy mô nhỏ lẻ, tự phát sang sản xuất tập trung theo hướng hàng hóa phù hợp với vận động của thị trường. Có như vậy thì cuộc sống của bà con dân tộc thiểu số nơi đây mới khấm khá được.
Đáng chú ý, đồng hành cùng hai HTX nêu trên nhằm có những bước tiến vững chắc hơn nữa có sự “trợ lực” quan trọng của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Quảng Nam. Cụ thể là tạo mọi điều kiện để những HTX ở Trà Giang khai thác tiềm năng, thế mạnh giá trị bản địa tại địa phương để phát triển sản xuất kinh doanh nhằm mang cuộc sống ấm no cho người dân.
Phát triển du lịch cộng đồng
Bên cạnh đó, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh cũng có các hoạt động hỗ trợ thiết thực cho các HTX này nâng cao nguồn lực, mở rộng vùng nguyên liệu, đẩy mạnh ứng dụng máy móc trong chế biến và tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại để quảng bá sản phẩm đặc trưng của địa phương.
 |
|
Đông đảo du khách đến với làng Mường ở Trà Giang. |
Cùng với “trụ cột” HTX, để mang lại cơ hội "đổi đời" cho bà con Trà Giang thì việc khai thác giá trị bản địa thông qua phát triển du lịch cộng đồng cũng đang được đẩy mạnh. Nhất là khi nơi đây có phong cảnh hữu tình, không gian làng quê xanh mát, cùng vẻ đẹp văn hóa đa sắc màu của đồng bào dân tộc thiểu số.
Điển hình như làng du lịch cộng đồng Mường ở Thôn 2, xã Trà Giang đang là điểm đến của nhiều du khách trong và ngoài nước. Mới đây, đoàn du khách Nhật Bản đã đến tham quan, khám phá và trải nghiệm văn hóa tại ngôi làng và rất thích thú khi trải nghiệm tour xe đạp, “check-in” cầu treo sắt, tham quan cánh đồng lúa và mía.
Các du khách khi đến làng Mường còn được trải nghiệm thu hoạch tại vườn thanh trà, ổi và được thưởng thức nước mía tại nhà truyền thống thôn. Sau khi tham quan khu vực ven làng, du khách lại được xem và nhảy múa sạp với đồng bào Mường địa phương, nghe nhạc cụ truyền thống, trải nghiệm trò chơi ném còn, đánh mảng, được uống rượu cần và thử làm các vật phẩm đan lát.
Để phục vụ khách du lịch, đội cồng chiêng người Mường tại xã Trà Giang cũng được thành lập và đi vào hoạt động thường xuyên với 45 thành viên nam, nữ thuộc nhiều thế hệ. Qua đó góp phần bảo tồn, phát huy điệu múa cồng chiêng cũng như các bản sắc văn hóa đặc trưng của dân tộc Mường.
Chính từ sự hấp dẫn du khách như vậy khi phát triển du lịch cộng đồng đã hứa hẹn mang lại nguồn thu nhập tốt hơn cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Trà Giang. Đặc biệt là ở làng Mường, nơi có có khoảng 125 hộ người Mường từ huyện Lạc Sơn (tỉnh Hòa Bình) vào khai phá đất đai, lập nghiệp từ 30 năm trước và hòa cùng nhịp sống với đồng bào bản địa người Ca Dong, Co…
Tin rằng với việc khai thác tốt giá trị bản địa, từ liên kết nuôi heo đen, trồng và chế biến cây quế, cũng như đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, đời sống của người dân xã miền núi Trà Giang sẽ ngày thêm khởi sắc trong thời gian tới.
Thanh Loan
