Hiện, HTX Trúc Phượng đang thành công với mô hình nuôi trồng và chế biến nấm với quy mô 5.000m2, khu vực nhà xưởng chế biến rộng 100m2. HTX tập trung trồng đa dạng các loại nấm như: Mộc nhĩ, kim châm, nấm mỡ, linh chi... và đăng ký chứng nhận VietGAP để rộng đầu ra.
Ứng dụng công nghệ xanh
Để hoàn thiện quy trình sản xuất theo hướng công nghệ cao, HTX đầu tư dây chuyền đóng bịch nguyên liệu tự động công suất 2000 bịch/giờ, dây chuyền khử trùng, đóng gói sản phẩm, nhà cấy giống, nhà ươm, nhà nuôi trồng nấm theo quy trình GMP (Good Manufacturing Practices: là tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt áp dụng trong sản xuất nhằm đảm bảo chất lượng ổn định, đạt tiêu chuẩn đã đăng ký và điều kiện vệ sinh an toàn trong quá trình sản xuất).
Do được ứng dụng theo công nghệ trồng nấm của Nhật Bản từ quy trình phối trộn nguyên vật liệu đến các công đoạn sản xuất tự động và điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng theo quá trình phát triển tự nhiên nên năng suất nấm cao hơn trước 40-50%.
Trước đây, trồng nấm bằng phương pháp thủ công thường không kịp thời vụ bởi tiến độ chậm. Hiện nay, bằng việc đưa lò hấp khử trùng phôi nấm, máy ủ, đảo tơi nguyên liệu vào quá trình sản xuất đã giúp HTX nâng cao năng suất lao động đồng thời bảo đảm an toàn thực phẩm.
Theo ông Lê Đình Trúc, Giám đốc HTX, một mẻ nấm 5.000 bịch hiện chỉ mất 24 tiếng từ công đoạn ủ đến cấy giống. Trước kia, công việc này có khi mất cả tuần vì hoàn toàn làm thủ công như vậy không đảm bảo cho lứa nấm chất lượng lại mất thêm tiền chi phí nhân công.
Bên cạnh đó, máy móc hiện đại giúp HTX chủ động điều chỉnh nhiệt độ, ánh sáng phù hợp, từ đó kích thích nấm phát triển, thời gian thu hoạch được rút ngắn hơn 1/3 so với bình thường.
Nấm là loài thực vật có vòng đời ngắn, vậy nên chăm sóc để có hàm lượng dinh dưỡng đạt tiêu chuẩn và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cần tuân thủ chặt chẽ công tác vệ sinh nguồn nước, môi trường và kể cả các dụng cụ lao động.
Khu vực sản xuất nấm mộc nhĩ của HTX Trúc Phượng. |
Riêng nước tưới nấm là nguồn nước ngầm được kiểm tra nhiều lần xem có bảo đảm độ pH hay có bị nhiễm phèn, nhiễm sắt hay không sau đó lọc qua các lớp than hoạt tính để bảo đảm nấm không bị nhiễm khuẩn do nguồn nước. Đối với các dụng cụ như khuôn, thau đựng meo, màng phủ, bao bố… đều phải được ngâm vôi từ 1-2 ngày trước khi sử dụng.
“Vì cây nấm luôn ở dạng mầm nên rất lý tưởng cho các loại vi khuẩn gây bệnh phát triển nên tất cả các khâu đều phải thận trọng. Ngay cả khu vực nhà sản xuất cũng phải xây dựng kiên cố, thoáng mát, dễ điều chỉnh nguồn ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm”, Giám đốc Lê Đình Trúc cho biết.
Nhờ sản xuất khoa học, bình quân mỗi năm, HTX đưa ra thị trường từ 60 tấn nấm các loại. Sản phẩm được cung cấp cho hệ thống các cửa hàng thực phẩm sạch, siêu thị tại Thanh Hóa, Hà Nội... Riêng nấm linh chi, mộc nhĩ, bào ngư xám được chứng nhận OCOP 3 sao năm 2020. Đây là động lực để HTX tiến tới xuất khẩu nấm trong thời gian tới.
Tái sử dụng nguyên liệu đầu vào
Với số lượng sản xuất hàng chục nghìn bịch nấm và được trồng theo phương thức gối đầu, hầu như ngày nào HTX cũng có nấm cung cấp ra thị trường.
Trước đây, sau mỗi đợt sản xuất nấm phải bỏ đi một lượng lớn mùn cưa đã qua sử dụng trong khi chi phí nhập nguyên liệu giá cao. Từ đó, các thành viên đã mày mò tìm cách tái sử dụng lại nguyên liệu mùn cưa đã qua sử dụng.
“Vì sản xuất theo công nghệ tiên tiến nên từ phôi nấm đến nấm thành phẩm đều bảo đảm không nhiễm dịch bệnh. Đây là lý do HTX tự tin tái sử dụng các bịch phôi sau khi thu hoạch”, ông Lê Đình Trúc cho biết.
Việc phối trộn, đóng bịch nấm cũng được máy móc hỗ trợ (Ảnh:TL) |
Các bịch phôi sau khi đưa vào sản xuất và thu hoạch sẽ được trộn với mùn mới với tỷ lệ phù hợp và bổ sung dinh dưỡng để tái sản xuất. Tùy vào việc sử dụng phôi đã trồng loại nấm nào mà HTX có cách phối trộn khác nhau.
Với cách làm này, HTX giảm được 50% nguyên liệu đầu vào, tái chế được khoảng 70-80% phế phẩm thải ra. Việc phá bịch nấm cũng được thực hiện bởi máy móc nên ngoài hiệu quả kinh tế, cách làm này còn góp phần bảo vệ môi trường, tránh lãng phí nguồn tài nguyên.
Trong thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất thêm nhiều loại nấm và tận dụng các nguồn phế phẩm nông nghiệp để phục vụ sản xuất… Người lao động, nông dân tại địa phương sẽ có thêm nguồn thu nhập từ việc bán phế phẩm nông nghiệp, hạn chế ô nhiễm môi trường do việc đốt bỏ phế phẩm nông nghiệp.
Huyền Trang