Sau khi chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012, HTX Thạch Sơn đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Đến nay, HTX thu hút 197 thành viên tham gia, hoạt động trên 9 lĩnh vực: Dịch vụ giống; thủy lợi; bảo vệ sản xuất; phun thuốc bảo vệ thực vật cộng đồng; dịch vụ cơ giới hóa; điện nông thôn; vệ sinh môi trường... Đặc biệt, năm 2020, HTX Thạch Sơn đã thành công trong sản xuất lúa chất lượng cao trên diện tích 12 ha, với quy trình an toàn, đạt tiêu chuẩn VietGAP.
Nâng "chất" hạt gạo
Trước đây, việc sản xuất lúa của bà con xã Thạch Sơn thường có lợi nhuận thấp vì chi phí đầu tư lớn trong khi năng suất thu được không cao. Thêm vào đó, giá lúa gạo bấp bênh, thường bị thương lái ép giá...
Việc đẩy mạnh ứng dụng cơ giới hóa góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp của địa phương |
Vì vậy, có thể nói Đề án nâng cao năng suất lúa của Trung tâm Khuyến nông tỉnh Phú Thọ theo hướng VietGAP chính là hướng mở để bà con khắc phục những nhược điểm trên.
Ông Hoàng Công Trúc, Giám đốc HTX Thạch Sơn gọi liên kết sản xuất lúa gạo VietGAP là "một cuộc cách mạng trên cánh đồng quê hương". Đây là tiền đề làm thay đổi diện mạo của xã Thạch Sơn, vừa tận dụng được diện tích đất nông nghiệp bỏ hoang, vừa tạo nguồn lợi kinh tế cho bà con nông dân.
Qua những vụ xuân, vụ mùa, những người nông dân ở HTX Thạch Sơn đúc kết, tham gia mô hình liên kết sản xuất lúa VietGAP đạt được nhiều lợi ích rõ rệt: Lợi ích về sức khỏe, ít bệnh tật hơn, không phải tiếp xúc với hóa chất, bảo vệ môi trường đất và nước, lợi nhuận cao hơn…
Ông Trần Duy Hậu (khu 2, xã Thạch Sơn), thành viên HTX chia sẻ: “Vụ lúa vừa rồi, gia đình tôi có 1ha nằm trong vùng quy hoạch sản xuất lúa VietGAP. Mặc dù vụ sản xuất gặp nhiều khó khăn về thời tiết và sâu bệnh, nhưng được tiếp cận làm lúa theo quy trình VietGAP nên lúa của gia đình phát triển tốt, năng suất đạt 6,7 tấn/ha”.
Tương tự, ông Nguyễn Văn Hồng (khu 5, xã Thạch Sơn), thành viên của HTX cho biết, trước đây bà con trồng lúa theo cách truyền thống, phun thuốc trừ sâu bệnh, bón phân hoá học khiến cá tự nhiên không sống nổi, thu hoạch xong phơi khô mới bán được, lại bị thương lái ép giá. Nhưng từ khi trồng lúa VietGAP, năng suất cao, bán lúa tươi, nhận tiền tươi tại ruộng mà giá cao gấp 2-3 lần so với trồng lúa truyền thống.
Đánh giá về tính hiệu quả của mô hình, Giám đốc HTX Hoàng Công Trúc khẳng định, sản xuất lúa theo hướng VietGAP mang lại cho bà con những hiểu biết về cách quản lý quá trình lao động sản xuất của mình. Khi đó, các thành viên có thể hạch toán được chi phí, biết lời lãi trong từng vụ thông qua việc ghi chép sản xuất hàng ngày, làm cơ sở cho những năm tiếp theo sản xuất được hiệu quả hơn.
Mặc dù dịch Covid-19 diễn ra phức tạp nhưng nhờ sự chủ động, linh hoạt, HTX Thạch Sơn mở rộng thêm khâu dịch vụ xây dựng công trình, nên đã đạt được kết quả đáng mừng. Cụ thể, doanh thu của HTX năm 2020 đạt hơn 16 tỷ đồng, tăng 25% so với năm 2019.
Cần nhân rộng mô hình
Mô hình trồng lúa VietGAP của HTX Thạch Sơn hoàn toàn không sử dụng yếu tố hoá học trong quá trình sản xuất nhưng vẫn cho năng suất ngang và cao hơn phương thức truyền thống. Đặc biệt, đối với các vùng đất sản xuất liên tục, năng suất ngày càng cao dù lượng phân bón vụ sau giảm 100kg/ha so với vụ trước. Mô hình sản xuất lúa VietGAP đạt hiệu quả trên 3 mặt kinh tế, xã hội và môi trường.
Sản xuất lúa hữu cơ theo hướng VietGAP của HTX Thạch Sơn đang mở ra hướng đi bền vững |
Hơn nữa, sản phẩm của HTX được doanh nghiệp bao tiêu toàn bộ lúa tươi và trả tiền ngay tại ruộng với năng suất bình quân 60 tạ/ha, nơi cao đạt 80 tạ/ha, cho thu nhập trung bình 36 triệu đồng/ha, nơi cao đạt 48 triệu đồng/ha. Sau khi trừ chi phí, diện tích lúa chất lượng cao cho lợi nhuận từ 26-38 triệu đồng/ha, cao hơn sản xuất đại trà theo cách truyền thống từ 8-20 triệu đồng/ha.
Như vậy, với 2 vụ/năm, mỗi ha trồng lúa VietGAP, nông dân lãi 52-76 triệu đồng, cao hơn 1,5-2 lần so với trồng lúa đại trà.
Năm 2022, HTX Thạch Sơn tiếp tục nhân rộng diện tích sản xuất lúa chất lượng cao VietGAP, dự kiến mở cửa hàng nông sản sạch giới thiệu bày bán và cung cấp sản phẩm OCOP của tỉnh Phú Thọ giúp người dân từng bước tiếp cận với nông sản an toàn, vừa là điều kiện “đủ” trong chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Mô hình của HTX Thạch Sơn đã tạo ra phong trào sản xuất sâu rộng cho các địa phương trong tỉnh như: vùng sản xuất rau an toàn, hữu cơ tập trung với quy mô 375 ha; vùng bưởi đặc sản Đoan Hùng và bưởi Diễn với quy mô gần 4.500 ha, với sản lượng 32,6 nghìn tấn; diện tích chè toàn tỉnh đạt 16.000 ha, sản lượng 185,5 nghìn tấn, với tỷ lệ giống chè mới đạt trên 75%,…
Để đạt mục tiêu đó, Phú Thọ sẽ đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp, khuyến khích, thu hút đầu tư vào nông nghiệp hữu cơ, công nghệ cao.
Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh Phú Thọ, vụ Đông Xuân năm 2020 - 2021, diện tích gieo trồng lúa, ngô, rau màu của tỉnh đều vượt kế hoạch đề ra. Diện tích lúa gieo cấy đạt trên 36,1 nghìn ha, trong đó lúa thuần chất lượng cao chiếm 51,7%; năng suất ước đạt 61,06 tạ/ha.
Thực hiện chủ trương tái cơ cấu toàn ngành, thời gian qua, ngành nông nghiệp đã tham mưu với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Phú Thọ ban hành 3 Nghị quyết chuyên đề, 5 quy hoạch, 4 chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn và 22 kế hoạch chuyên ngành; tham mưu để UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương tập trung tranh thủ tốt các nguồn lực đầu tư, lồng ghép các chương trình mục tiêu, dự án để hoàn thiện kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp như: Nâng cấp hệ thống các công trình thủy lợi (trạm bơm, hồ đập, kiên cố hóa kênh mương...); đồng thời đẩy mạnh việc tích tụ ruộng đất, quy hoạch vùng sản xuất tập trung từ đó có điều kiện áp dụng khoa học công nghệ, nhất là công nghệ sinh học và áp dụng các quy trình sản xuất an toàn.
Tô Thương