Sự ra đời và đi vào hoạt động của HTX Quỳnh Côi đã đánh dấu bước ngoặt cho sự phát triển của nghề sản xuất bánh đa truyền thống của địa phương từ nhỏ lẻ, manh mún sang hiện đại, thân thiện môi trường.
Khi công nghệ nhập cuộc
Ban đầu, nghề làm bánh đa chỉ là một nghề phụ của người dân xã Đông Hải, theo thời gian, làm bánh đa dần trở thành nghề chính của nhiều gia đình.
Do chủ yếu làm thủ công nên các công đoạn từ xay bột, tráng bánh, làm khô, cắt sợi đều tốn nhiều sức lao động. Đi cùng với đó là chất lượng bánh bị phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết. Gặp trời mưa, gạo ngâm lâu không xay được sẽ ảnh hưởng đến chất lượng bánh, bột ngâm không tráng được sẽ phải đổ đi, bánh làm ra không có nắng phơi sẽ dễ gãy và có mùi hôi mốc. Cũng có khi đang phơi bánh thì trời mưa, bánh ướt phải thức đêm để sấy khô bằng bếp than củi. Cùng với đó là nguồn chất thải ngày một nhiều nhưng không có hệ thống xử lý chất thải đã gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.
Hình thành từ những người yêu nghề và mong muốn giữ nghề, phát triển nghề bánh đa, các thành viên HTX Quỳnh Côi nhận thấy, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, việc đưa máy móc vào sản xuất thay thế thủ công là điều cần thiết nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cao cho mọi người.
Tráng bánh đa bằng máy giúp nâng cao năng suất và bảo đảm chất lượng sản phẩm. |
Không còn cảnh phải thức khuya, dậy sớm, sức người dần được thay thế bằng máy móc. Các công đoạn từ xay bột, tráng bánh, thái bánh đều được thực hiện bằng máy. Bánh đa gạo được tráng bằng máy có độ kết dẻo, mịn, dai và thơm ngon hơn so với tráng thủ công. Để làm được một tấn bánh đa gạo thành phẩm, HTX phải dùng hết khoảng 1,5 - 1,6 tấn gạo, sau khi trừ chi phí, mỗi kg bánh đa cho HTX thu lãi 500 - 700 đồng.
Nếu như trước, các công đoạn chế biến, người dân phải sử dụng than củi sản xuất vừa làm ô nhiễm môi trường, vừa không bảo đảm năng suất thì nay, máy móc đã giải quyết khó khăn này. Song song đó, các hộ đều đầu tư xây dựng hầm biogas xử lý chất thải từ quá trình làm bánh, đồng thời tận dụng để phát triển chăn nuôi nên tình trạng hôi thối từ nước thải chứa nhiều tinh bột đã không còn. Theo Ban giám đốc, việc chú trọng đầu tư sản xuất theo hướng hiện đại đã giúp môi trường tự nhiên được cải thiện. Cơ sở sản xuất của thành viên cũng được địa phương đánh giá bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, đủ tiêu chuẩn phục vụ sản xuất theo hướng hàng hóa.
Theo đánh giá của ngành chức năng, ô nhiễm môi trường là “căn bệnh” chung của các làng nghề chế biến nông sản như sản xuất đậu phụ, bún, phở, bánh đa, miến. Song, hiện nay mô hình sản xuất sạch của HTX Quỳnh Côi là khởi nguồn cho việc nâng cao ý thức người dân về bảo vệ môi trường.
Điểm tựa cho thành viên
Để thực hiện mục tiêu xây dựng chuỗi phân phối sản phẩm bánh đa của mình, HTX đã xác định khâu sản xuất là cốt lõi quyết định thành bại. Do vậy, toàn bộ sản phẩm đều được sản xuất theo quy trình đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Các khâu của quy trình từ nguyên vật liệu đầu vào (vùng trồng gạo, quy trình sơ chế, bảo quản nguyên liệu) đến khâu đầu ra (kiểm tra chất lượng sản phẩm, sản xuất đóng gói bao bì, quản lý hệ thống phân phối và bán sản phẩm đến tay khách hàng) được giao cho từng thành viên đảm nhiệm, chịu trách nhiệm đối với HTX và người tiêu dùng.
Do vậy, chất lượng sản phẩm ổn định và việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm luôn được bảo đảm. Các sản phẩm của HTX đã và đang được khách hàng đánh giá cao cả về mẫu mã và chất lượng.
Bánh đa do HTX Quỳnh Côi sản xuất là một trong những sản phẩm nông thôn tiêu biểu của tỉnh Thái Bình. |
Hiện, bánh đa được làm 100% từ tinh bột gạo tẻ Q5, không sử dụng hàn the, chất bảo quản, chất tạo màu, chất phụ gia... Sản phẩm “Bánh đa Quỳnh Côi” do HTX làm ra được cấp giấy chứng nhận ATVSTP, được chọn là sản phẩm sạch nông thôn tiêu biểu tham gia dự án OCOP.
Để đáp ứng thị hiếu và nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng, HTX sản xuất đa dạng các loại bánh với các loại sợi khác nhau như: sợi nhỏ, sợi to, bánh đa cuộn tròn… Sản phẩm làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó. Không chỉ tiêu thụ trong tỉnh, sản phẩm của HTX Quỳnh Côi đã có mặt tại một số tỉnh, thành phố lớn như: Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Lào Cai, Yên Bái…
Từ khi tham gia HTX, các hộ thành viên có thêm điểm tựa, tự tin sản xuất. HTX đã nâng cấp và giúp thành viên hoàn thiện xưởng sản xuất, giúp đỡ tìm đầu vào nguyên liệu cũng như tiêu thụ sản phẩm với mức giá cạnh tranh. Nhiều thành viên nay có cơ sở sản xuất khang trang và yên tâm phát triển kinh tế, gắn bó với nghề.
Tùng Lâm