Đòn bẩy nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất nông nghiệp ở M’Đrắk

Mô hình trồng cây ăn trái theo hướng VietGAP, hữu cơ đang là một trong những điểm nhấn nổi bật của M’Đrắk. Chỉ trong 5 năm qua, trên địa bàn huyện đã có hàng chục mô hình trồng cây ăn trái tập trung, với sự chủ động, tích cực của các HTX, tổ hợp tác và sự đồng hành của địa phương.

Hiệu quả nhờ nghĩ khác, làm khác

Cách đây vài năm, không ai nghĩ ở vùng đất bạc màu của xã Ea Riêng, huyện M’Đrắk có thể trở thành một vùng sản xuất chuối công nghệ cao và xuất khẩu.

Thế nhưng, kể từ năm 2020, khi công ty Banana Brothers Farm triển khai trồng gần 150 ha giống chuối già Nam Mỹ bằng phương pháp cấy mô công nghệ cao, cho ra sản phẩm đạt chất lượng cao thì điều đó đã trở thành hiện thực. Năm 2022, hơn 6.500 tấn chuối ở Ea Riêng được xuất khẩu chính ngạch sang các nước Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản.

Nông nghiệp huyện M'Đrắk đang thúc đẩy thành công nhiều loại cây trồng thế mạnh.

Để sản phẩm chuối già Nam Mỹ đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, ngay từ khâu chọn giống đến trồng, chăm sóc, thu hoạch, các hộ sản xuất trên địa bàn xã đều tuân thủ chặt chẽ quy trình kỹ thuật, sản xuất tuần hoàn. Trong khi đó, phía doanh nghiệp đã đầu tư trang thiết bị máy móc hiện đại từ công đoạn chăm sóc đến chế biến.

Đến nay, nhờ chất lượng vượt trội, sản phẩm chuối (cả quả tươi và sản phẩm chế biến) trên địa bàn huyện M’Đrắk đang được thị trường Trung Quốc và các nước đánh giá rất cao. Nhờ sản xuất và tiêu thụ thuận lợi, giá trị trồng chuối đạt trên 200 triệu đồng/ha/năm, từ đó thu nhập của các hộ sản xuất cũng được nâng lên đáng kể.

Cùng với chuối, trồng cây ăn trái theo hướng VietGAP, hữu cơ đang là một trong những điểm nhấn nổi bật trong nông nghiệp huyện M’Đrắk. Chỉ trong 5 năm qua, trên địa bàn huyện đã có hàng chục mô hình trồng cây ăn trái tập trung, với sự chủ động, tích cực của các HTX, tổ hợp tác và sự đồng hành của địa phương.

Điển hình, trước năm 2017, gia đình ông Huỳnh Tiến Thạch (xã Ea Pil) triển khai mô hình trồng mía truyền thống và các loại hoa màu trên diện tích gần 1,7 ha, tuy nhiên do đất đai bạc màu, giá cả thị trường bấp bênh khiến giá trị kinh tế mang lại không cao, đời sống gia đình gặp nhiều khó khăn.

Để gia tăng giá trị, ông Thạch đã chủ động liên kết với một số hộ dân địa phương thành lập Tổ hợp tác nông nghiệp Ea Pil, chuyển đổi mô hình cũ sang trồng cây ăn trái theo hướng chất lượng cao.

Phát triển bền vững nhờ liên kết

Với nền tảng vững vàng từ Tổ hợp tác, gia đình ông Thạch thay mới toàn bộ diện tích canh tác mía và hoa màu sang trồng trên 1.000 cây ăn trái các loại, với cây chủ lực là nhãn Hương Chi. Năm 2019, vùng trồng nhãn 200 cây của gia đình ông Thạch bắt đầu cho thu hoạch, đến nay đã trải qua 3 vụ bội thu.

Theo ông Thạch, cái mới rõ nhất khi Tổ hợp tác được thành lập là ý thức của các hộ trong quá trình canh tác. Nếu trước đây, tình trạng lạm dụng hóa chất khiến đất đai bạc màu, cây trồng rất khó sống, thì nay các hộ đã chủ động dùng phân hữu cơ, vi sinh để tái tạo nguồn đất, hạn chế ô nhiễm, đảm bảo điều kiện sinh trưởng cho cây trồng.

Liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị là chìa khóa giúp nông dân huyện M'Đrắk nâng cao giá trị kinh tế.

“Ngay cả khi sử dụng phân hữu cơ, vi sinh, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, chúng tôi cũng tuân thủ tuyệt đối quy tắc “đúng và đủ”, tuyệt đối không lạm dụng, qua đó vừa tránh gây thất thoát, lãng phí phân bón, vừa góp phần bảo vệ môi trường. Đây cũng là chìa khóa để chúng tôi gia tăng năng suất, chất lượng cây trồng, nâng giá trị canh tác lên trên 120 triệu đồng/ha/năm”, ông Thạch chia sẻ.

Cũng “đổi đời” nhờ mạnh dạn chuyển đổi mô hình cũ sang trồng cây ăn trái theo hướng an toàn sinh thái, gia đình ông Nguyễn Hữu Hòa (xã Cư Prao) hiện đang có khoảng 1.000 gốc nhãn Hương Chi, sản lượng khoảng 25 tấn/năm, thu nhập ổn định hàng trăm triệu đồng mỗi năm sau khi đã trừ chi phí.

Ông Hòa chia sẻ: “Nhờ nắm rõ đặc tính thổ nhưỡng, khí hậu, cũng như kinh nghiệm sản xuất qua từng năm nên tôi đã biết cách cho cây ra quả trái vụ với chất lượng ngon, ngọt, thơm. Nhờ thế nên việc tiêu thụ sản phẩm thuận lợi, có uy tín trên thị trường”.

Có thể thấy, “cuộc cách mạng xanh” trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trồng cây ăn trái đang giúp đời sống sản xuất của người dân huyện M’Đrắk ngày càng khởi sắc. Theo thống kê của Phòng NN&PTNT huyện, đến nay toàn huyện có trên 1.188 ha cây ăn trái các loại (tăng 961 ha so với năm 2015).

Bước đầu trên địa bàn huyện M’Đrắk đã hình thành các vùng trồng cây ăn trái tập trung tại các xã như Ea Pil có 443 ha nhãn và 115 ha vải, Cư Prao có 104 ha nhãn, 45 ha vải, các xã Ea Riêng, Ea Lai, Ea H’Mlay có khoảng 130 ha trồng sầu riêng, bơ…

Thêm các điểm tựa phát triển

Để có được những thành công tích cực trên, thời gian qua, thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi và Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, UBND huyện M’Đrắk đã chỉ đạo Phòng NN&PTNT phối hợp với các ngành, địa phương hỗ trợ, định hướng xây dựng nhiều mô hình trồng trọt nhằm từng bước xác định giống cây trồng hiệu quả kinh tế cao giúp nông dân chuyển đổi phù hợp, bền vững.

Điển hình như Ea Pil là xã có tiềm năng về đất sản xuất nông nghiệp với trên 6.000 ha nên được UBND huyện M’Đrắk chọn triển khai dự án xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp theo hướng công nghệ cao và đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi.

Theo đề án hỗ trợ, ngành nông nghiệp huyện đã hỗ trợ nghiên cứu, công nhận cây đầu dòng đối với hộ ông Nguyễn Văn Tâm (thôn 10) đủ điều kiện sản xuất cây nhãn giống và truy xuất nguồn gốc; hỗ trợ giống, phân bón, kỹ thuật, mô hình tưới nước tiết kiệm cho các hộ trồng vải, nhãn.

Bên cạnh đó, nhiều nông hộ đã chủ động tìm hiểu, đầu tư chuyển đổi từ cây mía, hoa màu sang trồng cây ăn quả. Trước đây, toàn xã chỉ có khoảng 10 ha cây ăn quả, đến nay đã có trên 900 ha.

Chính những thành công trong chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp đang giúp huyện M’Đrắk đẩy nhanh tốc độ xóa đói giảm nghèo. Năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo của huyện giảm 6,67% (kế hoạch giảm 3 – 3,5%). Kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và dân sinh trên địa bàn các xã, thôn/buôn thuộc chương trình được đầu tư xây dựng phù hợp với quy hoạch, bảo đảm phục vụ có hiệu quả đời sống và phát triển sản xuất của người dân.

Để tiếp tục thực hiện hiệu quả tái cơ cấu ngành nông nghiệp, thời gian tới, huyện M’Đrắk tập trung tổ chức sản xuất, tăng cường liên kết theo chuỗi giá trị, thành lập các vùng sản xuất tập trung: cây nhãn, vải ở các xã Ea Pil, Cư Prao, Ea Lai; chanh dây tím ở các xã Cư Prao, Ea Lai, Ea Riêng, Krông Á; sầu riêng, bơ ở các xã Ea H’Mlay, Ea Riêng, Ea Lai; bưởi da xanh, mãng cầu, mít ở các xã Ea Pil, Cư Króa, Cư San, Ea Trang.

Bên cạnh đó, huyện cũng khuyến khích liên kết giữa hộ sản xuất với các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp, đơn vị khoa học và công nghệ, hỗ trợ thành lập mới và củng cố nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ hợp tác, HTX.

Lệ Chi