Từ nền tảng sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị, diện mạo nông thôn mới tại nhiều địa phương tỉnh An Giang không chỉ đổi thay về hạ tầng, cảnh quan, mà quan trọng hơn là sự dịch chuyển căn bản trong tư duy sản xuất, phương thức tổ chức kinh tế và năng lực làm giàu của người dân.
Ấn tượng từ HTX
Toàn tỉnh An Giang sau sáp nhập có 849 HTX hoạt động trên 6 lĩnh vực, trong đó khu vực nông nghiệp giữ vai trò chủ đạo. Đáng chú ý, nhiều HTX đã vượt qua mô hình sản xuất nhỏ, manh mún để trở thành những “đầu mối” tổ chức sản xuất quy mô lớn, gắn kết chặt chẽ giữa nông dân với doanh nghiệp, mở cửa thị trường trong nước và xuất khẩu.
Theo Liên minh HTX tỉnh An Giang, trong 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu bình quân của mỗi HTX đạt khoảng 6,4 tỷ đồng/năm, lợi nhuận bình quân 1,2 tỷ đồng/năm, con số cho thấy hiệu quả kinh tế ngày càng rõ nét của mô hình HTX kiểu mới.
 |
|
Các HTX đang thúc đẩy tái cơ cấu nông nghiệp theo chuỗi liên kết ở An Giang. |
Sự đóng góp của khu vực HTX đối với xây dựng nông thôn mới ở An Giang không chỉ thể hiện ở chỉ tiêu thu nhập, mà còn ở chất lượng tăng trưởng. Toàn tỉnh đã có 46 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, 20 HTX triển khai chuyển đổi số trong quản lý và sản xuất, 8 HTX có sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên.
Những thành công trên của khu vực kinh tế hợp tác, HTX là lực đẩy quan trọng giúp An Giang nâng cao các tiêu chí nông thôn mới về tổ chức sản xuất, thu nhập, lao động và môi trường, đồng thời tạo nền tảng cho xây dựng nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu.
Thực tiễn ở vùng chuyên canh xoài xã Cù Lao Giêng cho thấy rõ vai trò “hạt nhân” của HTX trong tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới. Từ những hộ trồng xoài nhỏ lẻ, nông dân nơi đây đã chủ động liên kết hình thành Câu lạc bộ 10k, rồi phát triển thành Hội quán GAP Cù Lao Giêng, và đến năm 2020 chính thức nâng cấp thành HTX GAP Cù Lao Giêng.
Quá trình đi lên từ tự phát đến tổ chức bài bản phản ánh một sự chuyển biến sâu sắc về nhận thức rằng muốn làm nông nghiệp hiệu quả, thúc đẩy xây dựng nông thôn mới bền vững thì không thể không liên kết để hình thành chuỗi giá trị.
“Nhạc trưởng” dẫn dắt sản xuất
Hiện, HTX GAP Cù Lao Giêng có 51 thành viên chính thức, 243 thành viên liên kết, với tổng diện tích vùng nguyên liệu 300ha đạt chứng nhận VietGAP và 50ha GlobalGAP.
HTX đã trở thành “nhạc trưởng” tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, đồng thời là đầu mối ký kết hợp đồng tiêu thụ với nhiều doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước. Chỉ trong những tháng đầu năm 2025, HTX đã ký hợp đồng ghi nhớ và tiêu thụ hơn 9.000 tấn xoài với các doanh nghiệp, xuất khẩu gần 1.600 tấn sang các thị trường khó tính như Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Úc, New Zealand, Trung Quốc.
Kết quả, doanh thu 6 tháng đầu năm của HTX đạt hơn 4 tỷ đồng, góp phần ổn định thu nhập cho hàng trăm hộ nông dân, qua đó nâng cao chất lượng tiêu chí thu nhập trong xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
Không dừng lại ở tổ chức sản xuất và tiêu thụ, các HTX ở An Giang còn mở rộng cung ứng dịch vụ đầu vào, hỗ trợ vốn không tính lãi ngắn hạn, dịch vụ chăm sóc vườn, tạo ra hệ sinh thái dịch vụ nông nghiệp khép kín ngay tại nông thôn. Đây chính là yếu tố giúp nông dân giảm chi phí, tăng lợi nhuận, từng bước thoát khỏi vòng luẩn quẩn “được mùa mất giá”, góp phần xây dựng nông thôn mới thực chất, bền vững.
 |
|
Thành công trong tái cơ cấu nông nghiệp là đòn bẩy cho nông thôn mới ở An Giang (trong ảnh là bức tranh nông thôn mới khởi sắc ở xã Vĩnh Nhuận cũ, nay là xã Vĩnh Hanh). |
Bên cạnh các HTX đơn lẻ, mô hình liên hiệp HTX ở An Giang đang chứng minh hiệu quả rõ rệt trong việc tổ chức sản xuất hàng hóa quy mô lớn.
Điển hình là Liên hiệp HTX Tri Tôn với 8 HTX thành viên, diện tích hơn 15.700ha, đã hình thành vùng sản xuất lúa tập trung, hỗ trợ các HTX thành viên từ khâu sản xuất đến tiêu thụ.
Hay như Liên hiệp HTX Thoại Sơn với 6 HTX thành viên, diện tích 7.500ha, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị từ làm đất, gieo sạ, thu hoạch đến chế biến và bao tiêu sản phẩm, tạo điều kiện để nông dân tiếp cận cơ giới hóa đồng bộ và công nghệ hiện đại.
Việc được doanh nghiệp đồng hành, trang bị hàng chục bộ máy cày, máy gặt, máy cuộn rơm, chẹt sắt và dịch vụ drone đã giúp các HTX thành viên giảm mạnh chi phí lao động, nâng cao năng suất và lợi nhuận. Đây không chỉ là câu chuyện hiệu quả kinh tế, mà còn là bước tiến quan trọng trong thực hiện các tiêu chí nông thôn mới về ứng dụng khoa học công nghệ, tổ chức sản xuất hiện đại và bảo vệ môi trường.
Đột phá kinh tế nông thôn
Cũng cần phải nói thêm, khu vực HTX của tỉnh Kiên Giang (cũ) cũng cho thấy vai trò rõ nét trong xây dựng nông thôn mới thông qua liên kết chuỗi giá trị. Hơn 126 HTX đã thực hiện đồng bộ các khâu từ cung ứng đầu vào, tổ chức sản xuất, thu gom đến tiêu thụ, giúp nông dân giảm chi phí từ 1 đến 2,5 triệu đồng/ha/vụ.
Những mô hình thuê chung, mua chung, bán chung thông qua đấu thầu không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn hình thành thói quen hợp tác, kỷ luật sản xuất và tư duy thị trường cho nông dân – những yếu tố cốt lõi của nông thôn mới hiện đại.
Với những đóng góp trong quá khứ, đến nay, toàn tỉnh An Giang sau khi hợp nhất đã có 581 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 14 sản phẩm 5 sao và 52 sản phẩm 4 sao. Kết quả này phản ánh năng lực tổ chức sản xuất ngày càng chuyên nghiệp của các HTX và tổ hợp tác, đồng thời khẳng định vai trò trung tâm của kinh tế hợp tác trong phát triển kinh tế nông thôn, xây dựng thương hiệu nông sản địa phương.
Đằng sau những kết quả tích cực của khu vực HTX là sự đồng hành bền bỉ, bài bản của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh An Giang. Thông qua các chương trình hỗ trợ vốn, đào tạo nghề, tập huấn quản trị, tư vấn xây dựng chuỗi liên kết, xúc tiến thương mại và hỗ trợ xây dựng thương hiệu, hệ thống Liên minh HTX đã giúp nhiều HTX chuyển đổi mô hình hoạt động, nâng cao năng lực cạnh tranh và từng bước hội nhập thị trường trong nước, quốc tế.
Các trung tâm hỗ trợ phát triển HTX, quỹ hỗ trợ thành viên và các chương trình tư vấn chuyên sâu của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh An Giang đang trở thành “bệ đỡ” quan trọng để HTX An Giang phát triển đúng bản chất, đúng hướng.
Những nỗ lực của khu vực kinh tế hợp tác, HTX đã đóng góp trực tiếp vào kết quả xây dựng nông thôn mới của tỉnh. Đến giữa năm 2025, An Giang có 79,3% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, tiệm cận mục tiêu 80% của cả năm; tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao đạt 42,4%, vượt chỉ tiêu đề ra trước thời hạn.
Hướng tới năm 2030, An Giang đặt mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất lúa gạo, thủy sản và dược liệu của vùng đồng bằng, gắn sản xuất với chế biến sâu, công nghệ sinh học, năng lượng sạch và du lịch nông nghiệp.
Trong lộ trình đó, HTX tiếp tục giữ vai trò then chốt trong tổ chức sản xuất, liên kết thị trường và lan tỏa các giá trị của nông thôn mới. Khi kinh tế hợp tác được củng cố, nông thôn mới An Giang sẽ không chỉ đạt chuẩn trên giấy tờ, mà thực sự trở thành không gian sống đáng tin cậy, nơi người nông dân có thể làm giàu bền vững ngay trên chính mảnh đất quê hương.
Nhật Minh
