Núi Tây Côn Lĩnh được mệnh danh là "nóc nhà thứ hai của Đông Bắc" - nơi có độ cao hơn 2.427m so với mực nước biển. Những cây chè Shan tuyết sống ở độ cao từ 1.000 - 2.000m và có độ tuổi từ 300 - 1.000 năm. Cây chè sống ở môi trường hoàn toàn tự nhiên hấp thụ các khoáng chất, địa y của cây rừng.
Mở rộng đầu ra
Thiên nhiên vô cùng khắc nghiệt, nhưng bù lại cũng ưu đãi cho vùng đất Vị Xuyên những tinh tuý của núi rừng, sản sinh ra một loại chè mà không vùng nào có được.
Trước năm 2014, mặc dù ở vùng có những sản phẩm quý, nhưng người dân vẫn quanh năm nghèo khó vì đường sá xa xôi trắc trở, có nhiều sản vật nhưng cũng không thể mang ra ngoài bán được.
Với khoảng 5 ha chè Shan tuyết cổ thụ, gia đình anh Đặng Văn Giang và hơn 50 hộ dân có chè ở thôn Xà Phìn, xã Phương Tiến mỗi năm đến vụ thu hoạch rất lo lắng vì không tìm được đầu ra cho sản phẩm.
Tuy nhiên, từ khi tham gia vào HTX Tây Côn Lĩnh, anh Giang cùng bà con trong thôn không chỉ không còn lo lắng đầu ra cho sản phẩm mà còn được hướng dẫn về cách thức thu hái chè để đảm bảo chất lượng, phương pháp chăm sóc, đốn tỉa cây chè sau khi thu hoạch để cây sinh trưởng và phát triển tốt. Sản phẩm chè khi thu hoạch về sẽ được HTX thu mua với giá cả ổn định, thường cao hơn giá cả thị trường. Có nguồn thu nhập, anh Giang cùng bà con trong thôn cũng thêm yên tâm gắn bó hơn với cây chè.
HTX Tây Côn Lĩnh được thành lập năm 2014, với 32 thành viên, kết hợp "4 nhà" (nhà nông - nhà nước - nhà khoa học - nhà doanh nghiệp); ngành nghề chính là sản xuất, chế biến các sản phẩm từ chè Shan tuyết cổ thụ trồng trên dãy núi Tây Côn Lĩnh.
 |
|
HTX Tây Côn Lĩnh có vùng nguyên liệu trà cổ từ 300-1000 năm tuổi (Ảnh: TL) |
HTX Tây Côn Lĩnh đã thực hiện liên kết với với các gia đình có chè Shan tuyết cổ thụ để mở rộng vùng nguyên liệu sản xuất lên hơn 600 ha; đồng thời đứng ra bao tiêu toàn bộ sản phẩm đầu ra cho bà con.
Không chỉ cùng với người dân liên kết trong việc phát triển vùng nguyên liệu, tổ chức sản xuất, chế biến sản phẩm chè Shan tuyết bản địa, HTX Tây Côn Lĩnh còn chú trọng phát triển thương hiệu chè Shan tuyết, sản xuất sạch và tạo ra những sản phẩm chất lượng.
Đến nay, nhiều dòng trà của HTX Tây Côn Lĩnh như Hồng Trà, Trà Trắng, Trà Phổ Nhĩ ngày càng khẳng định thương hiệu trên thị trường, trong đó có những sản phẩm như: trà Bạch Mi Tiên Cô, trà Hồng Shan, trà Lạc Hồng, Lạc Việt. Sản phẩm của HTX Tây Côn Lĩnh được tin dùng, mở rộng tiêu thụ tại nhiều tỉnh, thành trong cả nước và xuất khẩu ra nước ngoài, trong đó có những thị trường khó tính và yêu cầu cao về chất lượng như Nhật Bản, Pháp.
Vươn ra "biển lớn"
Mặc dù là một HTX non trẻ, nhưng do chú trọng phát triển công nghệ trong sản xuất nên sản phẩm trà Shan tuyết của HTX Tây Côn Lĩnh đã thành công trong việc “đem chuông đi đánh xứ người”.
Năm 2018, HTX Tây Côn Lĩnh là một trong 2 đơn vị sản xuất trà của Việt Nam đoạt giải trong Cuộc thi trà quốc tế tổ chức tại Pháp. Sản phẩm đoạt giải của HTX là loại trà Carosa (giải Đồng) và chè đen Latchi (giải Ấn tượng).
Tháng 9/2019, HTX tiếp tục là đơn vị vinh dự có 3/6 sản phẩm trà của Việt Nam đoạt giải tại cuộc thi này với các loại trà: Bạch trà Shan tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh (giải Ấn tượng); Hồng trà Shan tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh (giải Vàng) và Hồng trà Shan tuyết cổ thụ 1 búp Tây Côn Lĩnh (giải Bạc).
Có được những sản phẩm trà đoạt các giải cao thế giới, theo lãnh đạo HTX Tây Côn Lĩnh, là nhờ có vùng nguyên liệu chè Shan tuyết cổ thụ chất lượng và đặc biệt là có sự chung tay đồng lòng của nhiều thành viên tích cực.
 |
|
Các sản phẩm trà Shan tuyết giành được nhiều giải thưởng quốc tế (Ảnh: TL) |
Đơn cử như Công ty TNHH Thành Sơn – doanh nghiệp khoa học và công nghệ chuyên nghiên cứu, chế biến các sản phẩm trà và dược liệu tốt cho sức khỏe. Nghệ nhân trà Nguyễn Cao Sơn giúp quảng bá, truyền tải thông tin, hình ảnh sản phẩm trà Tây Côn Lĩnh tới các cuộc thi đánh giá chất lượng trà trong và ngoài nước. Trong khi đó, Học viện Hoa Lan (Hà Nội) giúp thiết kế thương hiệu cho sản phẩm…
Đại diện HTX Tây Côn Lĩnh chia sẻ, Hồng trà - sản phẩm đoạt giải Vàng là loại trà được nghiên cứu, chế biến với đặc thù để càng lâu uống càng ngon, càng giá trị. Sản phẩm này sử dụng các búp chè thu hái từ những cây chè có tuổi thọ 700 năm trở lên. Sản phẩm khi hoàn thành các khâu chế biến đã được ủ trong các chum sành (nuôi trà) với môi trường thoáng mát, trà sản sinh các loại nấm vi sinh có lợi, tốt cho sức khỏe, vì thế hương vị và chất lượng được đánh giá rất cao tại cuộc thi trà thế giới. Hiện tại, sản phẩm này của HTX có số lượng rất hạn chế, giá từ 300 - 1.000 USD/kg, tùy vào thời gian nuôi trà.
Với Bạch trà, để sản xuất được 1 kg trà thành phẩm cần khoảng 100 kg trà búp tươi nguyên liệu, trong một đêm chỉ sản xuất tối đa 1,5 kg trà. Bằng những công đoạn chế biến công phu với bí quyết riêng, Bạch trà sau khi chế biến vẫn giữ được hương vị của núi rừng Tây Côn Lĩnh và hình dáng trà búp tươi. Hiện, HTX Tây Côn Lĩnh đang có các sản phẩm bán ra thị trường gồm: Cao trà, Hồng trà, Bạch trà và Trà xanh có giá từ 400.000 đồng đến hàng chục triệu đồng, thậm chí trên 20 triệu đồng/kg.
HTX Tây Côn Lĩnh hiện là đơn vị có nhiều sản phẩm trà đoạt các giải quốc tế nhất trên địa bàn tỉnh. Ngoài chế biến trà, HTX Tây Côn Lĩnh bắt đầu mở các tour du lịch tham quan, trải nghiệm rừng chè Shan tuyết cổ thụ trên dãy Tây Côn Lĩnh.
DT
