Đất đai, khí hậu tại thôn Phiêng Ban, xã Lạng San (Na Rì, Bắc Kạn) khá phù hợp để trồng các loại cây dược liệu, ngoài ra một số cây dược liệu mọc tự nhiên tại địa phương, người dân có thể khai thác một cách hợp lý và nhân giống sẽ mở ra hướng đi mới giúp người dân xóa đói giảm nghèo vì giá trị của cây dược liệu cao gấp nhiều lần so vói cây trồng khác.
Phát huy thế mạnh địa phương
HTX Trồng và sản xuất dược liệu Bảo Châu ở thôn Phiêng Ban gồm 7 thành viên, ngành nghề chính là trồng và chế biến cây dược liệu. Bên cạnh đó, HTX cũng tổ chức khám và điều trị theo phương pháp đông y.
Anh Hoàng Văn Luân - Giám đốc HTX, cho biết ban đầu anh chỉ tập trung vào cây dược liệu Cà gai leo và học hỏi để sản xuất thành trà từ sản phẩm này. Nhưng sau đó, nhận thấy nhiều loại dược liệu cũng mọc tự nhiên ở địa phương, anh đã tìm hiểu nhân giống để trồng mở rộng dần diện tích và chủng loại và đã trồng thành công.
Đến năm 2012, anh Luân vận động thành lập HTX Bảo Châu do anh là Giám đốc "đứng mũi chịu sào", chịu trách nhiệm tìm hiểu để trồng và sản xuất, tìm kiếm đối tác phát triển sản phẩm cho HTX.
Với yếu tố phù hợp về khí hậu, thổ nhưỡng để trồng các loài cây dược liệu có giá trị kinh tế cao, thời gian qua, HTX đã trồng khoảng 20 ha cây dược liệu tại xã Lạng San và xã Lương Thượng để bảo đảm nguồn dược liệu tại chỗ.
Các cây dược liệu này đều là thành phần trong các bài thuốc quý trong y học được sử dụng rộng rãi, như Cà gai leo, Giảo cổ lam, Ba kích, Hà thủ ô…
Cuối năm 2016, HTX đã chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012. Từ đó, HTX đã mạnh dạn đầu tư mở rộng về cơ sở sản xuất, các sản phẩm được in nhãn mác, địa chỉ cụ thể, ghi rõ nguồn gốc xuất xứ đạt tiêu chuẩn sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm), được thị trường biết tới và chấp nhận.
Hiện các sản phẩm từ cây dược liệu của HTX như: Cà gai leo dạng túi lọc có giá 50.000 đồng/ hộp; 1 chiết xuất thành cao riêng có giá 190.000 đồng/lọ và 1 loại cao cà gai kết hợp cà gai, bàn tay ma đỏ (mừng phi) và cây cỏ ngọt có giá 240.000 đồng, trọng lượng 100g.
Các sản phẩm nói trên đã đạt tiêu chuẩn sản phẩm OCOP 3 sao năm 2018. Ngoài ra, HTX còn sản xuất một số sản phẩm dược liệu khác như: Ba kích, Giảo cổ lam, nấm Ngọc cẩu…
![]() |
Cà gai leo của HTX trồng đang phát triển tốt |
Kết hợp phát triển dược liệu kinh tế
Đến nay, HTX cũng đã tự nhân được các loại giống để trồng, không còn phải đi mua như trước đây và đã có nhiều công ty chuyên cung cấp về sản phẩm thiên nhiên đặt vấn đề trồng và tiêu thụ sản phẩm từ cây dược liệu cho HTX.
HTX đã tham gia một số dự án đang triển khai trên địa bàn, như dự án TRAFFIC phối hợp với Chi cục Kiểm lâm tỉnh về tăng cường quản lý và chia sẻ lợi ích công bằng cho các chuỗi sản phẩm dược liệu tự nhiên tại Việt Nam; dự án tiêu chuẩn FairWild 2.0 áp dụng cho các hoạt động thu hái các loài thực vật ngoài tự nhiên với cam kết trong việc thu hái bền vững trách nhiệm nhằm bảo tồn các nguồn thực vật hoang dã, hoàn thiện hồ sơ đăng ký nhãn mác sản phẩm, quy trình sản xuất an toàn rõ nguồn gốc…
Bên cạnh giải pháp nhằm nâng cao chất lượng trong mỗi sản phẩm, HTX đang tập trung mở rộng nhà xưởng, xây dựng kho bãi và các loại máy móc để đáp ứng các quy chuẩn trong sản xuất xây dựng phương án sản xuất, liên kết thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Đây là hướng phát triển kinh tế phù hợp và góp phần giải quyết việc làm, phát triển nông nghiệp bền vững, thúc đẩy kinh tế địa phương. Ngoài ra, HTX còn phối hợp với THT do nhóm thanh niên thôn Nà Diệc phụ trách và thực hiện thành công trồng một số loại dược liệu quý.
Những diện tích trồng dược liệu của người dân ở xã Lạng San đang phát triển tốt, hứa hẹn nhiều thắng lợi, góp phần nâng cao thu nhập cho các thành viên và người dân, giúp ổn định hoạt động sản xuất của HTX.
Mặc dù đã có những thành công bước đầu, nhưng hiện nay HTX Bảo Châu cũng còn gặp những khó khăn nhất định, đó là nhu cầu nguồn vốn đầu tư mở rộng nhà xưởng, diện tích trồng dược liệu còn phân tán, quy mô còn nhỏ, dẫn đến sản lượng dược liệu chưa ổn định.
HTX phải thu mua nguyên liệu bên ngoài với giá rất cao, nên việc mở rộng diện tích vùng nguyên liệu để phát triển là nhu cầu rất lớn.
Hồng Nhung