Trong tham luận đưa ra tại Diễn đàn Pháp lý Liên Minh HTX quốc tế Châu Á – Thái Bình Dương (TBD), ông Phạm Trí Thức, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội, nhấn mạnh vấn đề trọng tâm trong thời gian tới là cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về HTX một cách đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, minh bạch và khả thi, nhằm tạo hành lang pháp lý bình đẳng giữa HTX với các thành phần kinh tế khác.
"Cần rà soát các quy định hiện hành để bảo đảm tính thống nhất, chặt chẽ không chỉ trong nội tại pháp luật về HTX mà cả với những văn bản luật chuyên ngành khác có liên quan", ông Thức lưu ý.
Học hỏi quốc tế
Theo Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội Phạm Trí Thức, cần tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển HTX, đặc biệt là các chính sách về đào tạo nguồn nhân lực, đất đai, tài chính, tín dụng, khoa học công nghệ và thị trường tiêu thụ, những ưu đãi về thuế, vay vốn tín dụng, xúc tiến công nghệ, hỗ trợ tư vấn pháp lý…
Trong ngày làm việc thứ 2 (18/4) của Diễn đàn, nhiều đại biểu trong nước và quốc tế đã đưa ra các kinh nghiệm quốc tế về khung khổ pháp lý của HTX và khuyến nghị các giải pháp, kế hoạch hành động, lộ trình triển khai cụ thể, thực chất trong những năm tới về khung khổ pháp lý, quản trị và gia tăng địa vị pháp lý của HTX ở cấp quốc gia và khu vực châu Á – TBD.
Dẫn kinh nghiệm về hoạt động của khu vực HTX tại Singapore, ông Deric Soh, Vụ phó Vụ đăng ký HTX, Bộ Văn hoá, Cộng đồng và Thanh niên Singapore, cho biết những thay đổi hiện nay trong pháp luật liên quan đến HTX có tính bao trùm.
Theo ông Deric Soh, luật HTX sửa đổi của Singapore vào tháng 4/2018 đã có những thay đổi nhằm thúc đẩy tính bao trùm. Chẳng hạn như giảm mức thành viên tối thiểu từ 10 xuống 5; hạn chế thành viên đối với các cá nhân bị kết án và phá sản; giảm giới hạn tuổi của Ban quản trị từ 21 xuống 18…
Hà Lan cũng là một điển hình thành công trong hoạt động HTX mà ở đó khung khổ pháp lý đóng vai trò quan trọng. Chia sẻ tại Diễn đàn, ông Ham Havekort, Giám đốc Tổ chức phát triển nông nghiệp Hà Lan, cho biết Hà Lan có 2.500 HTX hoạt động và chiếm 18% GDP cả nước, và đặc biệt là dân số chỉ 17 triệu người nhưng lại có đến 25 triệu thành viên HTX.
Nói về 5 nhân tố thành công chính của phát triển HTX ở Hà Lan, ông Ham Havekort đã đề cao yếu tố pháp luật thuận lợi, kiểm soát thành viên hiệu quả, tính không đồng nhất thành viên thấp, hợp tác giữa các HTX và chiến lược chuỗi giá trị tập trung.
 |
|
Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Mạnh Cường phát biểu tại Diễn đàn |
Hướng tới hoàn thiện
Theo ông Ham Havekort, qua thời gian, đã có những thay đổi trong luật HTX, nhưng điều không thay đổi là tính chất can thiệp của chính phủ cấp quốc gia thấp. Hơn nữa, trong luật còn thể hiện tính linh hoạt cao trong thành lập và cơ cấu HTX, có ít quy tắc và yêu cầu, luật cho phép tính linh hoạt cao trong xây dựng điều lệ, được áp dụng cho từng HTX.
Dưới góc độ của chuyên gia điều phối chiến lược và tổng hợp số liệu của Liên minh HTX quốc tế (ICA), ông Hyungsik Eum cho biết qua nghiên cứu khảo sát 38 loại hình HTX trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ ở 12 quốc gia khu vực châu Á – TBD (trong đó có Việt Nam), tuy chưa có bản báo cáo cuối cùng, nhưng cũng thấy vấn đề chính sách cần khuyến nghị là nên giới thiệu khung khổ pháp lý thích hợp có định nghĩa rõ ràng đến các HTX.
Đặc biệt, như đề xuất của ông Hyungsik Eum, nên cụ thể hoá tư cách của người lao động – thành viên HTX, để đảm bảo nguyên tắc việc làm bền vững và tự chủ của HTX.
Mặt khác, chính sách nên chú trọng việc giám sát chặt chẽ, tránh các sai phạm trong khu vực HTX. Đồng thời, hướng tới việc ít quản lý trực tiếp hơn và tự chủ nhiều hơn, có số lượng sáng lập viên HTX tối thiểu hợp lý.
Giới chuyên gia cho rằng khuyến nghị HTX của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) năm 2002 vẫn là cơ sở chính cho việc hoạch định chính sách và pháp luật về HTX.
Nói về quy mô quốc tế của HTX, Tổng Giám đốc Liên minh HTX quốc tế (ICA), ông Bruno Roelants cho biết hiện nay trên thế giới đã có hơn 1,2 tỷ thành viên và gần 3 triệu tập đoàn đa quốc gia hoạt động trong khung khổ pháp lý HTX.
Các HTX trên toàn cầu cũng tạo ra 280 triệu công việc và hoạt động kinh tế, chiếm khoảng 10% số người lao động trên thế giới. Thu nhập bình quân đầu người của 10 nền kinh tế lớn trong HTX ngang bằng với chỉ số của nước Ý.
Hướng tới sự phát triển bền vững của HTX, ông Bruno Roelants nhấn mạnh việc xây dựng những chính sách pháp lý để thúc đẩy sự phát triển của HTX trên toàn cầu trong thế kỷ 21. Để các HTX hiện thực hoá mục tiêu phát triển bền vững, rất cần sự chia sẻ từ phía các chính phủ, Liên Hợp quốc nhằm hoạch định chính sách thuận lợi nhất cho các HTX.
Ghi nhận nhiều ý kiến tâm huyết nhằm tạo dựng khung khổ pháp lý thuận lợi nhất cho khu vực HTX, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo khẳng định ngay sau Diễn đàn quan trọng này, Liên minh HTX Việt Nam sẽ cùng với Ban điều hành ICA, Liên minh HTX quốc tế khu vực châu Á – TBD tổng hợp đầy đủ nhất các vấn đề được thảo luận để báo cáo với cơ quan chức năng của Đảng, Nhà nước cũng như các địa phương.
Đồng thời, thông qua Diễn đàn lần này, sẽ đề xuất để hoàn thiện những chủ trương chính sách cũng như khung khổ pháp lý cho khu vực HTX phát triển.
Thanh Loan
