Cuối năm 2016, Amazon giới thiệu ra thị trường một dịch vụ trực tuyến mới cho phép xác định khuôn mặt và các vật thể trong ảnh, có tên gọi Rekognition, với giá bán rất rẻ thông qua dịch vụ điện toán đám mây Amazon Web Services (AWS).
Nhưng giờ đây, chính nó lại đặt Amazon vào trung tâm của một cuộc tranh luận về vai trò của công nghệ nhận diện khuôn mặt trong quá trình chính quyền thực thi pháp luật. Trong khi nhiều người cho rằng đây là một công cụ hữu hiệu giúp tìm bắt tội phạm, số khác lại lo ngại nó bị biến thành phương tiện giám sát quy mô lớn.
Bị “đánh hội đồng” vì độc chiếm thị trường
Ngày 22/5, Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ (ACLU) đã dẫn đầu hơn hai chục tổ chức dân quyền yêu cầu Amazon ngừng bán Rekognition cho các cơ quan hành pháp. Nhận diện khuôn mặt không phải là công nghệ mới, nhưng Amazon bị “đánh hội đồng” vì sản phẩm của doanh nghiệp này bán quá chạy và thống lĩnh thị trường, song lại ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều khách hàng.
Trong lá thư gửi CEO Jeff Bezos của Amazon, ACLU cho rằng Amazon Rekognition đe dọa nghiêm trọng đến cộng đồng, bao gồm cả những người da màu và người nhập cư, cũng như sự tin tưởng và tôn trọng mà Amazon đã cố gắng xây dựng.
Cùng với bức thư, ACLU đã tung ra hàng loạt các email nội bộ và các tài liệu khác từ các cơ quan thực thi pháp luật ở hạt Washington và Orlando mà họ thu thập được.
Liên lạc thư từ giữa Amazon và các quan chức thực thi pháp luật đã chỉ ra tham vọng của công ty này với các công cụ nhận diện khuôn mặt, đồng thời hé lộ phần nào mối quan hệ giữa hai bên.
Các tài liệu mà ACLU thu được từ Sở cảnh sát Orlando cho thấy các quan chức thành phố này đang xem xét sử dụng các công cụ phân tích video của Amazon để “mổ băng” dữ liệu trong các camera giám sát, camera cá nhân và thiết bị bay không người lái.
Tuy nhiên, phát ngôn viên của Sở cảnh sát Orlando khẳng định thành phố mới chỉ đang thử nghiệm dịch vụ của Amazon và chưa áp dụng nó vào công tác điều tra hay sử dụng ở các địa điểm công cộng.
Hiện tại có nhiều công ty cung cấp công nghệ này, nhưng hầu hết đều ít tiếng tăm. Trong khi đó, Amazon là một trong những công ty công nghệ lớn đầu tiên “nhiệt tình” chào mời sản phẩm này cho các cơ quan thực thi pháp luật; và cũng không nhiều công ty có khả năng như Amazon trong việc lan tỏa ứng dụng các sản phẩm công nghệ.
 |
|
Công nghệ nhận diện khuôn mặt xuất hiện trong đời sống mọi lúc mọi nơi, nhưng vẫn nhận lấy không ít ý kiến trái chiều về hiệu quả của nó trong vai trò công cụ an ninh và tác động của nó đối với quyền riêng tư của người dân. |
Cán cân lợi – hại
Đại diện Amazon Web Services đã lên tiếng nhấn mạnh rằng công ty chỉ cung cấp một công nghệ nhận dạng hình ảnh chung có thể tự động hoá quá trình nhận diện con người, vật thể và các hoạt động.
Một số công viên giải trí đã sử dụng công nghệ này để tìm trẻ lạc và đài truyền hình Sky News cũng áp dụng để nhận diện quan khách tham dự đám cưới hoàng gia Anh cuối tuần qua. Người phát ngôn này còn nói thêm, cũng như với tất cả các dịch vụ khác trên Amazon Web Services, Amazon luôn yêu cầu khách hàng phải tuân thủ pháp luật.
Các cơ quan quân sự và tình báo Mỹ từ lâu đã sử dụng các công cụ nhận dạng khuôn mặt trong các cuộc xung đột ở nước ngoài để xác định các nghi phạm khủng bố. Thời gian gần đây, các cơ quan thực thi pháp luật trong nước cũng tích cực sử dụng công nghệ này nhiều hơn.
Những người mà hệ thống nhận diện khuôn mặt có thể phát hiện ra không chỉ là nhóm đối tượng có tiền án tiền sự, mà theo Trung tâm về Quyền riêng tư & Công nghệ (thuộc Đại học Luật Georgetown), ước tính hơn 130 triệu người Mỹ trưởng thành đang nằm trong cơ sở dữ liệu nhận dạng khuôn mặt.
Công nghệ nhận diện khuôn mặt xuất hiện trong đời sống mọi lúc mọi nơi, nhưng vẫn nhận lấy không ít ý kiến trái chiều về hiệu quả của nó trong vai trò công cụ an ninh và tác động của nó đối với quyền riêng tư của người dân.
Các địa điểm công cộng đang sử dụng công nghệ này để phát hiện những kẻ gây rối đã nằm trong danh sách đen, trong khi Bộ An ninh Nội địa Mỹ sử dụng nó để xác định những du khách nước ngoài quá hạn thị thực tại các sân bay.
Ở Trung Quốc, nhận diện khuôn mặt được sử dụng rộng rãi, nhằm xác định khách hàng trong các cửa hàng hay những người không tuân thủ luật giao thông.
Hải Châu
