Xã Dồm Cang có 11 bản, 1.004 hộ, 4.548 nhân khẩu, gồm 3 dân tộc Thái, Mông và Khơ Mú. Cách đây 8 năm, người dân sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, vẫn còn tư tưởng trông chờ ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, tỷ lệ hộ nghèo cao, nên việc huy động nguồn lực trong nhân dân tham gia xây dựng nông thôn mới hạn chế.
Nỗ lực vượt lên
Sau 8 năm, từ khi thực hiện đồng bộ các chính sách của Đảng và Nhà nước cho đồng bào dân tộc thiểu số, bộ mặt của Dồm Cang nay đã thực sự đổi thay. Hệ thống đường giao thông nông thôn được đổ bê tông chạy dài bên những cánh đồng lúa xanh ngát, những ngôi nhà khang trang mọc lên, người dân hăng hái lao động sản xuất.
Gia đình anh Lò Văn Dính (bản Men), một trong 3 hộ được hỗ trợ nguồn vốn chương trình 30a để thực hiện mô hình trồng chanh leo từ năm 2018. Không chỉ được hỗ trợ cây giống, gia đình anh còn được hướng dẫn kỹ thuật, chuyển đổi 5.000 m2 ruộng lúa một vụ sang trồng 200 cây chanh leo. Vụ đầu tiên thu hoạch được 1,7 tấn quả, trị giá trên 30 triệu đồng. Có vốn, anh tiếp tục mua thêm cây giống, làm giàn để mở rộng sản xuất.
Mô hình trồng chanh leo ở Dồm Cang cho hiệu quả kinh tế cao. |
Cũng ở bản Men có anh Vì Văn Hỏm, gia đình anh có 7.000 m² đất ruộng một vụ chuyển sang trồng gần 500 cây cam, nhờ chăm sóc đúng kỹ thuật nên cây phát triển tốt. Chủ động trong sản xuất, tranh thủ lúc cây cam chưa khép tán, gia đình anh trồng xen lạc và đỗ đen, mỗi năm cho thu hoạch hơn 1 tấn lạc và 4 tạ đỗ đen, thu nhập hơn 30 triệu đồng.
Còn gia đình chị Lò Thị Chiến (bản Cang) đã chủ động đi vay vốn từ ngân hàng, đầu tư chuyển đổi hơn 3.000 m2 đất trồng ngô sang trồng xoài Đài Loan. Năm 2020 gia đình chị thu hoạch được trên 3 tấn quả, thu về hơn 40 triệu đồng.
Đứng trước cơ hội thay đổi cây trồng, gia đình anh Lò Văn Thái, ở bản Dồm đã mạnh dạn chuyển đổi toàn bộ 2ha trồng sắn sang trồng các loại cây ăn quả như xoài, bưởi da xanh, quýt, chanh đào… Năm thu hoạch đầu tiên, anh đã thu về khoảng hơn 100 triệu đồng.
Đánh giá về hiệu quả chuyển đổi cây trồng, ông Vì Văn Tâm, Trưởng bản Dồm cho biết, từ năm 2020 đến nay, bản đã chuyển đổi 42 ha đất trồng sắn sang trồng 8 ha xoài, cam, bưởi; hơn 13 ha cây cà phê và 15 ha trồng cỏ làm thức ăn gia súc; hơn 6 ha trồng thông, xoan, dổi... Hiện, cả bản có hơn 20 ha cây ăn quả; hơn 30 ha cà phê; trong đó, hơn 20 ha đang cho thu hoạch, 15 ha cỏ làm thức ăn chăn nuôi. Nhờ đó, bà con đã có thu nhập cao, ổn định, nhiều hộ đã thoát nghèo.
Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh
Dồm Cang hôm nay đã khoác lên mình một diện mạo mới, kinh tế có bước phát triển, đời sống của người dân từng bước được nâng lên. Ông Lò Văn Thái, Chủ tịch UBND xã Dồm Cang cho biết, từ năm 2020 đến nay, xã đã chuyển đổi hơn 200 ha trồng ngô, sắn năng suất thấp sang trồng cà phê, cây có múi, xoài, ổi, mận, dứa nguyên liệu và trồng rừng kinh tế. Hiện, xã có 254 ha cà phê, trong đó, diện tích cho thu hoạch 180ha, với năng suất 10 tấn/ha; 196 ha cây ăn quả, với sản lượng hơn 2.260 tấn và trồng 55 ha cỏ làm thức ăn cho gia súc...
Bên cạnh đó, xã triển khai tốt các chương trình, dự án, như 135, 30a, từ năm 2020 đến nay, xã đã phối hợp với các phòng, ban chuyên môn của huyện hỗ trợ 2.320 cây xoài, bưởi giống và gần 4 tấn phân bón cho 20 hộ nghèo, cận nghèo. Chỉ đạo các đoàn thể nhận ủy thác với các ngân hàng cho người dân vay vốn, với tổng dư nợ trên 20 tỷ đồng.
Nhờ tích cực và chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xã Dồm Cang đã khoác lên mình diện mạo mới. |
Nét nổi bật là xã đã xây dựng mô hình liên kết giữa HTX với người dân trong việc trồng, tiêu thụ chanh leo, cà phê bền vững. Đến nay, thu nhập bình quân đầu người đạt 32,3 triệu đồng/năm, không còn nhà tạm, nhà dột nát, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 8,2%, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 100%, trên 95% số hộ được sử dụng điện lưới quốc gia, hệ thống trường học từ bậc mầm non đến THCS được đầu tư xây dựng khang trang và đạt chuẩn quốc gia. Đồng thời, xã cũng đạt chuẩn quốc gia về y tế.
Trong định hướng phát triển sản xuất, xã tập trung triển khai hỗ trợ bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với từng cụm bản, gắn với khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế của địa phương. Tập huấn cho bà con kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, canh tác các loại cây trồng cho năng suất cao, chất lượng tốt, vận động bà con thành lập các tổ hợp tác, HTX sản xuất. Nhờ vậy, hiện toàn xã có 3 HTX nông nghiệp với gần 84 ha cây ăn quả, đàn gia súc trên 3.000 con.
Theo lãnh đạo xã Dồm Cang, thời gian tới, xã sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân tích cực chuyển đổi diện tích trồng cây lương thực, hoa màu năng suất thấp sang trồng các loại cây ăn quả như xoài, nhãn, chanh leo... trồng cỏ voi nuôi bò sinh sản.
Phối hợp với các ngành chức năng của huyện tư vấn, chuyển giao kỹ thuật nuôi ong ở các bản vùng cao, tạo điều kiện thuận lợi để bà con thay đổi tư duy trong sản xuất, nâng cao thu nhập, góp phần giảm nghèo bền vững.
Phạm Minh
Bài 3: Hiệu quả từ ứng dụng KHKT trong nông nghiệp ở Nậm Lạnh