Trên địa bàn tỉnh Hà Giang có 23 cộng đồng dân tộc cùng sinh sống, mỗi dân tộc đều mang phong tục, tập quán, sắc thái riêng. Việc triển khai các hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ sẽ tạo nên một nền tảng, một đòn bẩy tri thức, công nghệ, văn hóa, xã hội mạnh mẽ, góp phần quan trọng cho sự phát triển bền vững vùng núi cao Hà Giang, đáp ứng nguyện vọng của đồng bào các dân tộc.
Đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật
Ông Phan Đăng Đông, Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Hà Giang nhận định, người sản xuất nói chung, nông dân là người đồng bào DTTS nói riêng có những khó khăn nhất định khi tiếp cận với tiến bộ KHCN, như: chưa cập nhật quy trình công nghệ mới, giống nào mới, giống nào tốt có giá trị kinh tế cao hơn, hoặc không biết mua ở đâu? Hợp tác với ai? Ai bảo đảm chất lượng và thậm chí bao tiêu sản phẩm?… Khi triển khai các mô hình, người dân thường rất khó thay đổi thói quen sản xuất cũ với việc tiếp nhận quy trình công nghệ mới.
Hà Giang đang đẩy nhanh việc ứng dụng các thành tựu KHCN vào sản xuất nông nghiệp. |
Để giải quyết những vấn đề này, theo ông Đông, áp dụng KHCN ở vùng DTTS cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng để tìm ra những công nghệ tiên tiến, phù hợp, xây dựng được những mô hình có tính khả thi cao, hướng đến giải quyết những vấn đề có tầm quan trọng đối với địa phương, như việc nâng cao năng suất, chất lượng và đa dạng hóa các sản phẩm nông nghiệp hàng hóa. Điều đó sẽ thúc đẩy tiềm năng về thị trường và phát huy lợi thế nông nghiệp của từng vùng.
Ngoài ra, tỉnh cũng phải xây dựng các mô hình ứng dụng và chuyển giao KHCN tiên tiến phù hợp vào các khâu sản xuất, chế biến, bảo quản tại địa bàn vùng DTTS nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nông sản hàng hóa trên thị trường trong và ngoài nước.
Đồng thời, từng bước hình thành thị trường công nghệ và dịch vụ ở nông thôn, vùng đồng bào dân tộc khó khăn, tạo đà cho việc ứng dụng nhanh các thành tựu KHCN vào sản xuất và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, miền núi theo hướng hiện đại hóa.
Bên cạnh đó, thông qua việc triển khai các mô hình ứng dụng, chuyển giao KHCN, kết hợp với các hình thức đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn cho cán bộ kỹ thuật cơ sở và đồng bào dân tộc vùng cao, vùng sâu, vùng xa nhằm hình thành mạng lưới cán bộ kỹ thuật có trình độ phù hợp, chủ động tìm kiếm, lựa chọn và thực thi các dự án ứng dụng công nghệ tiên tiến thích hợp với yêu cầu phát triển trên địa bàn.
Tăng niềm tin từ mô hình điểm
Những năm qua, với việc triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dân tộc, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào DTTS tỉnh Hà Giang ngày càng được cải thiện. Đến nay, Hà Giang đã có 90% số hộ có điện lưới quốc gia phục vụ sinh hoạt; trên 80% số hộ gia đình nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh; tỷ lệ hộ nghèo giảm dần qua các năm.
Các dự án KHCN vùng DTTS làm tăng lòng tin của nhân dân đối với chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước |
Anh Lý A Nội, dân tộc Mông, thành viên HTX rau hoa Quyết Tiến, xã Quyết Tiến, huyện Quản Bạ phấn khởi cho biết, bây giờ trồng rau áp dụng khoa học, kỹ thuật mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, nhất là rau trái vụ.
Một năm hai lứa bắp cải, cà chua cho thu nhập khoảng 60 triệu. “Trước đây, trồng ngô, trồng lúa rất vất vả. Bây giờ, trồng rau nhàn, chỉ sáng và chiều tưới, khi thu hoạch thì rất nhanh, một lúc là xong”, anh Nội chia sẻ.
Chị Nguyễn Thị Hòa, Giám đốc HTX rau hoa Quyết Tiến luôn tâm huyết, suy nghĩ hướng đến chuyên nghiệp hóa và thu lợi nhuận cao trong sản xuất nông nghiệp.
Theo đó, HTX đã mạnh dạn đầu tư trồng rau trái vụ, xây dựng nhà màng, nhà lưới và đưa vào trồng những giống mới để thử nghiệm, đặc biệt đi sâu trồng rau su hào, bắp cải trái vụ.
Với đặc điểm khí hậu miền Bắc rất khắc nghiệt, mùa hè nắng nóng, mưa nhiều, mùa Đông lạnh giá nên cây trồng rất khó phát triển khi trồng trái vụ. Tuy nhiên, nhờ ứng dụng những tiến bộ khoa học, kỹ thuật cộng với niềm đam mê và những kinh nghiệm tích lũy được, nên HTX đã gặt hái được thành công.
“Trước đây, mỗi năm bà con chỉ trồng một vụ lúa, chủ yếu chỉ để lấy gạo ăn thì đến nay, mỗi héc ta rau, như bắp cải mỗi lứa cho thu bình quân 36 tấn, nhân với 3 vụ đạt 100 tấn/năm. Chỉ cần bắp cải có giá bình quân 5 nghìn đồng/kg cũng cho giá trị bình quân 500 triệu/ha/năm, trừ chi phí cho thu nhập từ 300-400 triệu đồng/ha”, chị Hòa cho biết.
Có thể nói, các dự án KHCN tại vùng DTTS trên địa bàn nông thôn miền núi đã làm tăng lòng tin của nhân dân đối với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông thôn dựa trên KHCN, tạo nguồn động lực củng cố và phát triển tiềm lực KHCN nông thôn của các địa phương trong những năm qua.
Đoàn Huyền
Bài 2: Thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP