Được Tổ chức quốc tế chống đói nghèo tại Việt Nam (Action Aid) phối hợp Liên minh HTX Nghệ An triển khai Dự án Sinh kế bền vững cho thanh niên dân tộc thiểu số (DTTS) ở miền tây Nghệ An từ năm 2015 đến nay, đã có hàng nghìn thanh niên DTTS miền tây Nghệ An được tạo việc làm, tăng thu nhập, ổn định cuộc sống.
Động lực từ chính sách
Anh Lang Văn Mão, dân tộc Thái, ở bản Tục, xã Ðồng Văn, huyện Quế Phong đã đầu tư nuôi cá lồng trên vùng lòng hồ thủy điện Hủa Na. Những ngày đầu, do chưa có kinh nghiệm cộng với khí hậu, thời tiết bất lợi, một số cá giống bị chết, khiến anh Mão gặp không ít khó khăn. Tuy nhiên, được sự hỗ trợ của dự án cùng với quyết tâm vượt khó, đến nay, 12 lồng cá của anh Mão đã cho thu nhập ổn định từ 5 - 6 triệu đồng/tháng.
Anh Mão chia sẻ: "Ban đầu, nuôi cá chết nhiều cũng nản. Sau đó, được dự án hỗ trợ để chuyển đổi vùng giống, tôi mua cá về thả. Bây giờ, cuộc sống gia đình tôi đã thay đổi rất nhiều".
Theo cán bộ Huyện đoàn Quế Phong Lô Văn Cường, dự án này đã giúp thanh niên có cơ hội làm kinh tế. Các mô hình được xây dựng đến nay phát triển tốt. Ðiều quan trọng nhất là tạo được việc làm cho đoàn viên, thanh niên làm giàu ngay trên quê hương mình.
Mô hình trồng nấm sò trên rơm vừa góp phần bảo vệ môi trường, vừa tăng thu nhập cho đồng bào dân tộc Thái ở huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An. |
Cách đây vài năm, HTX trồng nấm xã Mường Nọc, huyện Quế Phong chỉ hoạt động cầm chừng với 7 thành viên, sản phẩm ít, lợi nhuận thấp. HTX đứng trên bờ phá sản, thành viên, người lao động bỏ việc tìm nghề mới. Khi được tham gia dự án, các thành viên, người lao động được tập huấn về kỹ thuật trồng nấm, kết nối đầu ra tiêu thụ sản phẩm. Nấm thu hoạch đúng thời gian, bảo đảm an toàn, làm ra đến đâu bán hết tới đó.
Giám đốc HTX trồng nấm xã Mường Nọc Lô Thanh Bình cho biết: "Hiện nay, thu nhập bình quân của mỗi lao động HTX đạt từ 35 - 40 triệu đồng/năm. Số thành viên của HTX cũng tăng lên gấp 5 lần, tạo việc làm ổn định cho 100 lao động tại các hộ gia đình. Quan trọng nhất là các thành viên đã thay đổi tư duy, hướng tới sản xuất hàng hóa".
Tương tự, trước đây, anh Lộc Văn Sơn ở bản Cỏ Ngựu, xã Châu Thôn, huyện Quế Phong chỉ trồng cây ngô, cây sắn, cho nên vẫn chưa hết được đói, thoát được nghèo. Năm 2015, qua dự án, anh được tham gia đào tạo, tập huấn kỹ thuật sản xuất nấm rơm. Anh mạnh dạn đầu tư mua giống, gom rơm rạ để sản xuất nấm rơm. Vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, đến nay, gia đình anh đã có hơn 600 bịch nấm, mỗi ngày thu hái được từ 5 - 6 kg, thu nhập từ 250 - 300 nghìn đồng.
Từ mô hình gia đình anh Sơn, 30 hộ dân trong bản cũng tham gia trồng nấm, sản xuất đến đâu bán hết đến đó. Nhờ đó, nhà nào cũng có thêm thu nhập, con cái được học hành. Tại xã Châu Thôn còn có hơn 100 hộ chủ yếu là dân tộc Thái tham gia trồng chanh leo với diện tích hàng chục héc ta. Hiện nay, toàn bộ sản phẩm chanh leo của xã đều được doanh nghiệp thu mua. Trung bình, mỗi hộ trồng chanh leo có thu nhập từ 70 - 80 triệu đồng/năm, có những hộ thu được 200 triệu đồng/năm.
Hỗ trợ để HTX vươn lên
Theo ông Nguyễn Bá Châu, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Nghệ An, Dự án Sinh kế bền vững cho thanh niên DTTS tại các huyện miền tây Nghệ An được bắt đầu triển khai từ năm 2013 tại hai huyện Quế Phong và Quỳ Châu. Kết thúc dự án, hơn 3 nghìn thanh niên người dân tộc Thái và Khơ Mú tại hai huyện đã có việc làm. Trước khi triển khai, Liên minh HTX phối hợp các huyện đoàn phát phiếu lấy ý kiến thanh niên về nhu cầu đào tạo ở các lĩnh vực.
Trong thời gian triển khai dự án, Liên minh HTX Nghệ An, Tổ chức Action Aid và Huyện đoàn Quế Phong, Quỳ Châu tổ chức 16 lớp tập huấn cho hơn 440 lượt cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên, cán bộ tại các xã về kỹ thuật sản xuất nấm, trồng rau, nuôi cá lồng, dưa rẫy và xây dựng kế hoạch sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm thông qua HTX...
Từ sự hỗ trợ của các bộ, ngành và Liên minh HTX Việt Nam cũng như tổ chức quốc tế, nhiều thanh niên dân tộc Thái ở tỉnh Nghệ An đã từng bước vươn lên làm giàu. |
Tất cả các lớp tập huấn được tổ chức với phương châm "cầm tay chỉ việc", học lý thuyết gắn với thực hành tại thực địa. Qua đó, thanh niên địa phương đã thay đổi nhận thức về vai trò của khoa học - kỹ thuật. Từ chỗ chỉ làm theo kinh nghiệm, phương thức, sản xuất cũ, lạc hậu, đến nay hầu hết thanh niên đã chủ động ứng dụng kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất, cho năng suất và chất lượng cao hơn.
Cuối năm 2015, đoàn viên người dân tộc Thái Lương Thị Nga ở bản Hủa Na, xã Châu Hạnh, huyện Quỳ Châu được dự án phối hợp với Huyện đoàn Quỳ Châu tập huấn kiến thức khoa học - kỹ thuật về trồng cây rễ hương. Sau khi được tập huấn, chị Nga đã có thêm kiến thức tự tin mở rộng thêm 1 ha trồng cây rễ hương làm nguyên liệu sản xuất hương trầm thương hiệu Quỳ Châu, tăng thu nhập đáng kể cho gia đình.
Hai giai đoạn thực hiện Dự án Sinh kế bền vững cho thanh niên DTTS ở miền tây Nghệ An đã tạo việc làm tại chỗ cho hàng nghìn thanh niên địa phương. Dự án tạo cơ hội giúp thanh niên nhận thức rõ hơn tầm quan trọng, vai trò của việc ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Từ đó, khẳng định vai trò của thanh niên trong việc xóa đói, giảm nghèo; phòng, chống tệ nạn xã hội, đóng góp quan trọng vào quá trình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới ở các huyện vùng biên giới Nghệ An trong giai đoạn vừa qua và những năm tiếp theo.
“Thời gian tới, chúng tôi mong muốn Chính phủ cùng các bộ, ngành, Liên minh HTX Việt Nam, tỉnh Nghệ An và các tổ chức quốc tế tiếp tục có những chính sách hỗ trợ để tạo điều kiện trợ lực cho các HTX trong vùng đồng bào dân tộc được tiếp cận về vốn, đất đai, khoa học kỹ thuật, công nghệ… để góp phần đưa vùng đồng bào dân tộc các huyện miền núi tỉnh Nghệ An phát triển bền vững”, ông Nguyễn Bá Châu, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Nghệ An nói.
Phương Nam