Bộ GTVT vừa chính thức công bố kết luận thanh tra đối với ACV, công ty cổ phần có 95,4% vốn nhà nước, với vốn điều lệ là 21.771,7 tỷ đồng.
Từ tháng 3/2012 đến tháng 12/2016, theo kết luận thanh tra, ACV đã đầu tư xây dựng 85 dự án với tổng mức đầu tư các dự án là hơn 42.140 tỷ đồng. Trong đó, giá trị đầu tư bằng vốn ngân sách nhà nước là 1.420,8 tỷ đồng, vốn trái phiếu Chính phủ hơn 4.221 tỷ, vốn ODA là 12.443 tỷ, vốn ACV là hơn 24.074 tỷ đồng.
Vừa đá bóng, vừa thổi còi
Qua thanh tra cho thấy việc huy động, quản lý sử dụng các nguồn đầu tư do ACV quản lý còn nhiều bất cập, đơn vị vừa là chủ đầu tư, vừa là cơ quan thực hiện dự án đồng thời là cơ quan quản lý, vận hành nên có tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”.
Cụ thể, theo số liệu đơn vị báo cáo, giai đoạn 2011 - 2016, kế hoạch vốn chưa sát với thực tế, nên một số dự án giá trị giải ngân lớn hơn, nhưng cũng có dự án giải ngân thấp hơn kế hoạch.
Đặc biệt, với dự án mở rộng Nhà ga quốc tế T2 - Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất bố trí vốn đầu tư dự án không đúng theo quyết định đã được phê duyệt. Nguồn vốn đầu tư là từ quỹ đầu tư phát triển của ACV và nguồn vay thương mại, nhưng thực tế là sử dụng 100% vốn từ nguồn quỹ đầu tư của ACV.
Về công tác quản lý đầu tư xây dựng, trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, kết luận thanh tra chỉ rõ, nhiều dự án đầu tư có chất lượng khảo sát, lập, thẩm định, phê duyệt còn nhiều hạn chế, dẫn đến quá trình thực hiện phải điều chỉnh, thay đổi thiết kế cơ sở, bổ sung hạng mục dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư, điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, một số dự án vừa đầu tư xong đã phải nâng cấp, mở rộng…
Trong giai đoạn thực hiện đầu tư, thanh tra cũng chỉ rõ tại một số dự án, chất lượng công tác khảo sát, lập, thẩm tra, thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán chưa cao, chưa sát với thực tế. Do đó, trong quá trình thi công phải điều chỉnh thiết kế, bổ sung hạng mục, khối lượng phát sinh, thay đổi vật liệu, điều chỉnh đơn giá, thiết bị...
Ngoài ra, vấn đề thiết kế kỹ thuật (bước 2) thiếu chi tiết gây khó khăn cho việc kiểm soát khối lượng, chất lượng; thiết kế kỹ thuật thay đổi so với thiết kế cơ sở nhưng chưa tiến hành điều chỉnh thiết kế cơ sở theo quy định; tính sai đơn giá, tính trùng chi phí, biện pháp thi công chưa đúng.
 |
|
Dự án mở rộng Nhà ga quốc tế T2 - Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất |
Nhiều sai sót về quản lý chất lượng
Cho rằng hình thức đấu thầu về cơ bản đã tuân thủ các quy định của Luật Đấu thầu song kết luận cũng chỉ ra nhiều gói thầu đến khi chấm thầu chỉ còn lại một nhà thầu tham gia (như gói 4, gói 5, gói 5a Dự án Nhà ga hành khách Phú Quốc) hoặc có nhiều nhà thầu tham gia dự thầu nhưng chỉ có 1 nhà thầu đạt hồ sơ về đề xuất kỹ thuật (gói 5b Phú Quốc; gói 6, gói 6B, gói 6C Dự án Nhà ga hành khách Vinh).
Việc phân chia gói thầu với các dự án cũng chưa thực sự hợp lý. Gói thầu có giá trị lớn, nhiều hạng mục có tính chất khác nhau như xây lắp kèm với thiết bị (cầu ống lồng), thi công bê tông cốt thép, kết cấu thép, mái, kính nên cơ bản là ít nhà thầu đủ năng lực tham gia, đây là hình thức loại bớt các nhà thầu.
Đối với công tác quản lý chất lượng công trình, ACV đã thuê đơn vị tư vấn giám sát nhưng chất lượng công tác giám sát chưa cao, thể hiện ở những nội dung: Một số công tác chưa tuân thủ theo quy định phải nghiệm thu theo quy trình để kiểm soát khối lượng, chất lượng; một số công tác, thiết bị lắp đặt thực hiện không đúng với hồ sơ thiết kế hoặc điều kiện hợp đồng, yêu cầu kỹ thuật của dự án nhưng vẫn được nghiệm thu, thanh toán; nghiệm thu còn trùng lắp; không đúng khối lượng; nhật ký giám sát chưa ghi chép đầy đủ theo quy định.
Quản lý vật liệu đầu vào còn một số tồn tại như dự án Nhà ga Phú Quốc, thí nghiệm vật liệu đá thiếu cường độ đá gốc; kết cấu thép chỉ thí nghiệm chỉ tiêu cơ lý, không thí nghiệm vật liệu sơn; cầu ống lồng chưa trình chứng chỉ chất lượng nhà cung cấp…
Báo cáo thanh tra cũng chỉ ra, trong giai đoạn 2012 - 2016, trong số 85 dự án ACV thực hiện đầu tư, có 26 dự án đã quyết toán với tổng mức đầu tư 5.150,9 tỷ đồng; tổng giá trị thực hiện 4.639 tỷ đồng; giá trị đã giải ngân 4.634 tỷ đồng; Có 44 dự án đã hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng nhưng chưa quyết toán với tổng mức đầu tư 30.411 tỷ đồng; tổng giá trị thực hiện 25.298 tỷ đồng; giá trị giải ngân 24.940 tỷ đồng; có tới 49 dự án quyết toán chậm tiến độ.
Hồng Quân
