Từ câu chuyện đối tác Apple "bỏ" Việt Nam chọn Indonesia để làm nơi sản xuất, tại nghị trường Quốc hội, nhiều đại biểu tỏ ra lo lắng: Liệu Việt Nam có đón được làn sóng thịnh vượng đang dịch chuyển từ Trung Quốc?
 |
|
Việt Nam sẽ tập trung thu hút vào những dự án có công nghệ với giá trị gia tăng cao, thân thiện môi trường, nguyên liệu đầu vào ít… (Nguồn: Internet) |
FDI chuyển dịch mạnh vào Việt Nam
Số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong 5 tháng đầu năm nay đã thiết lập kỷ lục mới với tổng vốn đầu tư đăng ký cấp mới và tăng vốn đạt tới 16,74 tỷ USD, tăng gần 70% so với cùng kỳ năm ngoái.
Chia sẻ bên hành lang Quốc hội, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, kỷ lục cao bất thường về thu hút FDI này một mặt thể hiện môi trường kinh doanh trong nước đã có nhiều cải thiện tích cực. Nhưng mặt khác cho thấy, một làn sóng đầu tư đổ vào Việt Nam để tránh những biến động phức tạp của thương mại toàn cầu. Trong đó, ảnh hưởng lớn nhất đến từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, nên nhiều nhà đầu tư bắt đầu chuyển hướng để tránh sự trừng phạt của Mỹ.
Thống kê cho thấy, hiện Trung Quốc vượt qua Hàn Quốc, Singapore và Nhật Bản để trở thành nhà đầu tư có số vốn FDI được cấp mới lớn nhất tại Việt Nam với hơn 1,56 tỷ USD, chiếm gần 1/4 tổng số vốn đăng ký cấp mới.
Nhiều công ty đa quốc gia như LG Electronics, Compal Electronics, Toshiba… cũng thay đổi chuỗi sản xuất cung ứng, chuyển sang áp dụng chiến lược "Trung Quốc +1" với việc dịch chuyển dần nhà máy sang Việt Nam hay các nước khác trong ASEAN.
Tại nghị trường Quốc hội, nhiều đại biểu có tỏ ra lo lắng về con số chuyển dịch vốn đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam có thể sẽ đem đến thuận lợi, nhưng cũng là áp lực không nhỏ cho Việt Nam.
Ông Dũng cho biết, hiện nay dòng vốn này chủ yếu chảy vào mảng chế biến, chế tạo. Tuy nhiên, Bộ trưởng nhấn mạnh, cần phải hết sức chú ý đến con số 7 tỷ USD, trong 7 tỷ USD đó thì có 3,8 tỷ USD là của SABECO, đây là doanh nghiệp Thái Lan mua bia SABECO của Việt Nam, bây giờ họ lại lập doanh nghiệp tại Hồng Kông. Do đó, vốn từ Hồng Kông – Trung Quốc tăng vọt là vì như vậy.
"Số tiền này bản chất không phải từ Hồng Kông đầu tư vào Việt Nam, mà số tiền này đến từ Thái Lan mua doanh nghiệp Việt Nam và đầu tư vào Việt Nam. Do đó, lấy theo tên nước đăng ký doanh nghiệp thì đúng là Trung Quốc, nhưng bản chất không phải vốn từ Trung Quốc mà đã Thái Lan chiếm tới 3,8 tỷ USD trong tổng số 7 tỷ USD này", Bộ trưởng lý giải.
Chọn lọc trước làn sóng chuyển dịch DFI
Theo dự báo FDI vào Việt Nam sẽ vẫn tăng mạnh trong thời gian tới. Tuy nhiên, nó cũng tạo thách thức về khả năng hấp thụ các dòng vốn FDI, chất lượng đầu tư, bảo vệ môi trường và đặc biệt là nguy cơ bị các nước áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại... Điều này cho thấy, đã đến lúc Việt Nam cần phải tính đến việc không phải đón nhận làn sóng FDI bằng mọi giá.
Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư cho biết, thời gian tới đây sẽ có định hướng mới, là thu hút FDI có chọn lọc. Ví dụ, sẽ tập trung vào những dự án có công nghệ với giá trị gia tăng cao, thân thiện môi trường, nguyên liệu đầu vào ít…
"Đây là những định hướng để đưa ra thông điệp với thế giới, từ nay trở đi Việt Nam sẽ thu hút có chọn lọc", ông Dũng khẳng định.
Tuy nhiên, theo đánh giá, chuyển dịch làn sóng đầu tư FDI cũng kéo theo những sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các nước trong khu vực Đông Nam Á. Điều này dễ dàng nhận thấy từ vụ Pegatron - đối tác lắp ráp của Apple đã không chọn Việt Nam, mà chọn Indonesia để làm nơi sản xuất mới.
Đánh giá về vụ việc này, ông Dũng cho rằng, Indonesia là nước cạnh tranh với Việt Nam về môi trường đầu tư. Do đó, nhà đầu tư chọn Việt Nam, Indonesia hay Thái Lan là do cách nhìn của họ. Nếu tính toán thấy môi trường kinh doanh ở Việt Nam tốt hơn và có lợi hơn thì họ sẽ đầu tư. Và trong trường hợp này, Indonesia có lợi thế hơn nên đã được chọn.
Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng khẳng định, sau sự việc này Bộ sẽ có sự rà soát lại môi trường đầu tư, vì Apple là một tập đoàn công nghệ lớn, đi theo Apple sẽ có rất nhiều doanh nghiệp “vệ tinh” đi theo. Điều này rất có lợi cho phát triển công nghệ và doanh nghiệp hỗ trợ nếu được "ông lớn" này chọn đặt nhà máy sản xuất.
Dẫu vậy, ông Dũng cũng trấn an: "hiện nay vẫn có những tập đoàn lớn trên thế giới tiếp tục tìm đến Việt Nam, việc này tùy vào chiến lược của từng tập đoàn và mục tiêu khác nhau".
Thanh Hoa
