Uỷ ban Giám sát tài chính Quốc gia (NFSC) nhận định cộng đồng startup sẽ là nhân tố quan trọng góp phần chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong bối cảnh năng suất lao động tăng thấp, các chính sách vĩ mô hỗ trợ tổng cầu đã dần hết dư địa.
Sàn giao dịch cho startup?
Theo NFSC, tại Việt Nam, các nhà đầu tư còn e ngại khi rót vốn vào các startup vì chưa tìm thấy địa chỉ tin cậy để đầu tư và chưa có kênh chính thống để thoái vốn.
Do đó, việc hình thành một sàn giao dịch dành riêng cho startup ở Việt Nam sẽ hé mở con đường gọi vốn một cách thông thoáng hơn cho cộng đồng khởi nghiệp.
Trong buổi gặp gỡ giới chuyên gia tài chính trong nước và quốc tế cùng cộng đồng startup tại Tp.HCM ngày 7/6 để nói về “Phát triển thị trường vốn cho DN khởi nghiệp”, Phó thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ nhấn mạnh rằng Chính phủ sẽ đồng hành cùng DN khởi nghiệp, coi mình là một nhà ươm tạo và có vai trò quan trọng trong giai đoạn khởi đầu.
Starup cũng sẽ là động lực để hướng đến mục tiêu 1 triệu DN vào năm 2020.
Phó thủ tướng cũng nói về việc thành lập sàn giao dịch chuyên biệt dành cho các startup. Việt Nam cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế, chẳng hạn như Hàn Quốc, đã thành công nhất định trong việc phát triển sàn giao dịch này, để tạo dựng khuôn khổ pháp lý nhằm nhanh chóng có nguồn vốn lớn cho các startup Việt.
Mô hình sàn giao dịch KONEX của Hàn Quốc dành cho các startup đã thành công sau hơn 2 năm vận hành (từ cuối năm 2013 đến cuối năm 2015 với quy mô vốn hóa tăng hơn 8 lần (xấp xỉ 4,1 tỷ USD) và có 88 DN niêm yết so với 21 DN lúc ban đầu, trong đó có không ít cổ phiếu đã được chuyển lên sàn giao dịch chính thức.
Theo ông Vũ Viết Ngoạn, Chủ tịch NFSC, kinh nghiệm ở các quốc gia khởi nghiệp như Israel, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, Singapore cho thấy, để có hệ sinh thái khởi nghiệp tốt cần hội đủ 4 yếu tố: kiến tạo khuôn khổ pháp lý thuận lợi cho khởi nghiệp; tính năng động, sáng tạo của startup; sự tham gia tích cực của các định chế tài chính, quỹ đầu tư, nhà đầu tư…; các cơ sở cung cấp các dịch vụ hỗ trợ startup.
Tuy nhiên, ông Ngoạn cũng lưu ý rằng một trong những thách thức lớn nhất đối với các startup là huy động vốn cho giai đoạn ươm mầm cũng như tăng tốc.
|
Việt Nam đang tính đến việc thành lập sàn giao dịch chuyên biệt dành cho các startup
Chính phủ cần đầu tư trực tiếp
Ông Warren Cammark, Giám đốc sáng tạo của của Ngân hàng Quốc tế Việt Nam (VIB), cho rằng Việt Nam nên tự đặt ra những câu hỏi là làm thế nào để tăng số lượng các DN có kỹ năng? Làm thế nào để có nhiều hơn các nguồn vốn vào giai đoạn sớm; Và làm thế nào để tăng sự phối hợp giữa các DN khởi nghiệp và các DN khác?
Hầu hết các kết quả khảo sát trên thị trường đều chỉ ra rằng vấn đề lớn nhất các startup gặp phải là gọi vốn. Câu hỏi đầu tiên có lẽ là câu hỏi quan trọng nhất và là mấu chốt của vấn đề mà các startup gặp khó khăn khi huy động vốn. Và đây cũng là yếu tố để phân biệt một DN nhỏ và vừa (SME) với một startup.
Trên thực tế, các SME gọi vốn thường để mở rộng kinh doanh hoặc sớm hơn là để bắt đầu kinh doanh. Vậy chính xác tiền đầu tư sẽ để làm gì?
Thường là các SME sẽ đầu tư mua máy móc thiết bị, nguyên vật liệu hoặc nhập thành phẩm để bán chênh lệch. Đó là những tài sản mà trong trường hợp xấu nhất, các SME có thể bán lại để lấy tiền trả cho nhà đầu tư hoặc ngân hàng.
Còn với các startup, nhất là ở giai đoạn vốn mồi (mới startup), tiền đầu tư thường được sử dụng để xây dựng sản phẩm công nghệ.
Bà Thạch Lê Anh (Giám đốc Đề án Vietnam Silicon Valley, Bộ Khoa học & Công nghệ) cho rằng cái khó cho nhà đầu tư trong việc cấp vốn cho startup nằm ở tính chất sử dụng của nguồn vốn thực chất là chi trả cho chi phí nhân sự, marketing và bán hàng.
Đây chính xác là chi phí và không có khả năng thu hồi nếu startup không phát triển thành công. Do đó, việc kêu gọi tư nhân tự đầu tư vào startup là vô cùng khó khăn, bởi ở Việt Nam chưa quen với việc chấp nhận thất bại. Hay nói chính xác, Việt Nam chưa có văn hoá đầu tư mạo hiểm.
Giới chuyên gia khuyến nghị, nếu Việt Nam muốn tập trung phát triển startup để làm đòn bẩy kinh tế, Chính phủ cần tham gia đầu tư trực tiếp để kích thích tăng trưởng về số lượng và chất lượng startup.
Việc làm này sẽ thu hút không chỉ startup và nhà đầu tư tư nhân ở Việt Nam mà còn trong khu vực và trên thế giới.Hơn nữa, việc tạo hành lang pháp lý và cơ chế chính sách cũng là vấn đề bức thiết để khuyến khích các nhà đầu tư thiên thần.
Nhưng điều mà hiện giờ các startup Việt đang háo hức là Việt Nam nên sớm học hỏi kinh nghiệm quốc tế để sớm xây dựng sàn giao dịch dành cho các startup để người mua và người bán gặp nhau được dễ dàng và tạo khả năng thoái vốn cho các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư thiên thần nhỏ lẻ.
Thế Vinh
