Hàng Việt hướng tới chinh phục người Việt

Bộ Công Thương vừa tổng kết 10 năm triển khai Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam". Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết theo báo cáo của các Sở Công Thương, tỷ lệ hàng Việt chiếm tỷ lệ cao trên thị trường nội địa, từ 80 – 90% tại các kênh phân phối hiện đại và từ 60% trở lên tại các kênh bán lẻ truyền thống.

Sức ép cạnh tranh từ hàng ngoại

Ông Đỗ Thắng Hải cũng nhấn mạnh, cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" hiện đang bước sang một giai đoạn mới trong bối cảnh nước ta hội nhập ngày càng sâu rộng hơn vào nền kinh tế thế giới với nhiều hiệp định thương mại song phương, đa phương thế hệ mới. Sức ép cạnh tranh trên thị trường nội địa sẽ ngày càng quyết liệt hơn.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho rằng Việt Nam đang trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế nên áp lực cạnh tranh diễn ra ngay trên thị trường trong nước giữa hàng Việt với hàng nhập khẩu và hàng do doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (DN FDI) sản xuất. Trong khi đó, DN Việt Nam chủ yếu có quy mô nhỏ và vừa nên chưa đủ năng lực cạnh tranh về chất lượng, mẫu mã, bao bì sản phẩm, dịch vụ hậu mãi.

Theo kết quả khảo sát 5 năm thực hiện cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" do Viện Nghiên cứu dư luận xã hội (Ban Tuyên giáo Trung ương), có 92% người tiêu dùng (NTD) được hỏi "quan tâm" và "rất quan tâm" đến cuộc vận động nhưng chỉ có 63% tự xác định khi mua hàng sẽ ưu tiên dùng hàng Việt Nam.

Kết quả điều tra của Câu lạc bộ hàng Việt Nam chất lượng cao được thực hiện gần đây cũng cho thấy tỷ lệ NTD yêu thích hàng Việt chỉ chiếm khoảng 51% và 60% khẳng định thường xuyên dùng hàng Việt Nam.

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội DN hàng Việt Nam chất lượng cao, cho biết tuy các sản phẩm trong nước vẫn chiếm ưu thế trên thị trường, song từ kết quả khảo sát 3 năm gần đây cho thấy tỷ lệ NTD yêu thích sản phẩm ngoại nhập vẫn rất cao.

Với xu thế này, có thể trong tương lai gần, tỷ lệ mua dùng sẽ tiếp tục có sự chuyển dịch sang các sản phẩm ngoại nhập, nhất là hàng của Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan…

Mới đây, Ban Chỉ đạo Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" Tp.HCM cũng cho biết, qua 10 năm thực hiện cuộc vận động, tại thị trường Tp.HCM, nhóm hàng công nghệ, hàng hóa qua chế biến của Việt Nam đã có chỗ đứng.

Tuy nhiên, nhóm hàng nông sản thực phẩm chưa thực sự tạo được niềm tin với NTD, chất lượng cũng chưa đồng đều. Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ nhóm hàng thực phẩm tươi sống của Tp.HCM là rất lớn.

Theo ước tính của các chuyên gia, thị trường của nhóm thực phẩm tươi sống rơi vào khoảng 27 tỷ USD mỗi năm. "Miếng bánh" hấp dẫn này tưởng chừng đang thuộc về các DN trong nước, nhưng DN ngoại hiện đang làm rất tốt để giành thị phần.

DN nước ngoài vào thị trường Việt Nam nghiên cứu rất kỹ để bán được hàng, từ việc trong nước có bao nhiêu hệ thống cửa hàng, bao nhiêu kênh phân phối, các kênh này có thể phân phối đến được những đâu, thị hiếu của người dùng hiện tại và tương lai là gì…?

Mặt khác, ông Vũ Vinh Phú, nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại Hà Nội, cho rằng hiện nay, số sản phẩm sạch thâm nhập kênh thương mại hiện đại chỉ chiếm một vài phần trăm, còn lại ngoài phần xuất khẩu hầu hết đều được bán rải rác ở thị trường như chợ, hàng rong, cửa hàng lẻ… Trong khi đó, tại các kênh phân phối hiện đại, gạo, trái cây, thịt ngoại… xuất hiện ngày một nhiều, đa dạng chủng loại, thu hút đông đảo người dùng.

Các DN Việt cần tìm cách chinh phục người tiêu dùng Việt

Doanh nghiệp phải chủ động

Không chỉ hàng thực phẩm, các mặt hàng tiêu dùng như quần áo, mỹ phẩm, giày dép ngoại… cũng đang khá được lòng NTD Việt Nam. Ngay cả những sản phẩm làng nghề truyền thống như lụa Vạn Phúc, thổ cẩm Mai Châu, gốm Bát Tràng cũng đang phải gồng mình cạnh tranh với hàng Trung Quốc có kiểu cách, hoa văn rất hấp dẫn.

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan Tp.HCM, cho rằng các DN Việt cần phải tính tới chuyện tương lai ngay từ bây giờ, nhất là trong bối cảnh một bộ phận người Việt rất yêu thích thương hiệu ngoại, mặc dù kiểu dáng và chất lượng nhiều khi không hơn sản phẩm Việt Nam.

Muốn cạnh tranh với các hãng thời trang nước ngoài, theo ông Hồng, DN Việt phải đầu tư xây dựng và quảng bá thương hiệu, thiết kế các sản phẩm sao cho phù hợp với nhu cầu của NTD Việt Nam.

Đặc biệt, DN Việt cần phải tính toán giá cả phù hợp mới có thể cạnh tranh lâu dài. Hiện nay, nhiều thương hiệu thời trang có kiểu dáng phù hợp với dân văn phòng, giới trẻ nhưng giá quá cao, thậm chí đắt hơn so với hàng ngoại nên NTD kém mặn mà.

Ông Đỗ Việt Anh, Giám đốc và là người sáng lập thương hiệu thời trang Boo – Bò Sữa, chia sẻ dù DN có thương hiệu hay chưa có, việc cải tiến mẫu mã phải diễn ra thường xuyên. Đồng thời, những thứ mà DN luôn phải cải tiến là dịch vụ, hình ảnh, chất lượng sản phẩm. Đây là điều cực kỳ quan trọng để cạnh tranh với thương hiệu nước ngoài.

Đối với mặt hàng nông sản, ông Vũ Vinh Phú cho rằng tổ chức kết nối và tiêu thụ là một việc cấp bách, một mặt đưa nông sản sạch nhanh chóng tiếp cận với thị trường, mặt khác chủ động cạnh tranh với các nông sản ngoại nhập, giảm bớt những thiệt thòi của người sản xuất trong chuỗi giá trị sản xuất phân phối.

Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, DN Việt Nam đang đứng trước một yêu cầu sống còn là làm sao có thể tiếp tục giữ vững thị trường nội địa và vươn xa ra thị trường thế giới.

Tâm thế của DN Việt Nam cần thay đổi chuyển từ trạng thái bị động sang chủ động. Tức là giờ không còn là lúc dựa vào sự ưu tiên của NTD, mà chính các DN Việt cần phải chinh phục NTD Việt. Đây là con đường duy nhất và ngắn nhất để các thương hiệu của DN Việt Nam có thể phát triển bền vững.

Đại diện Bộ Công Thương nhận định, thị trường nội địa là thị trường nhiều tiềm năng để phát triển nhưng để khai thác tốt, bên cạnh sự hỗ trợ của cơ quan quản lý và địa phương còn đòi hỏi DN nâng cao trình độ, năng lực tổ chức phù hợp, phương pháp quản lý hiện đại, đồng thời đổi mới trình độ thiết bị, công nghệ, qua đó rút ngắn thời gian sản xuất, tăng năng suất lao động, hạ giá thành nhưng vẫn nâng cao chất lượng.

Đồng thời, cần tăng cường khả năng liên kết và hợp tác giữa các DN sản xuất với DN bán lẻ, tạo nguồn hàng sản xuất trong nước với giá cả cạnh tranh, chất lượng tương đương hàng ngoại, từ đó giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu.

Lê Thúy