Nhiều thương hiệu của Việt Nam đã khá thành công từ con đường chinh phục thị trường thế giới thông qua các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, trong đó phải kể tới những cái tên như Minh Long, cà phê Trung Nguyên... Đồng thời, ngày càng có nhiều doanh nghiệp nhỏ cũng quan tâm tới kênh xuất khẩu trực tuyến này.
Nhiều doanh nghiệp có doanh thu triệu USD mỗi năm
Theo ông Trịnh Khắc Toàn, Giám đốc khu vực phía Bắc của Amazon Việt Nam, thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ xóa bỏ sự phức tạp của phương thức xuất khẩu truyền thống và tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng toàn cầu. So với năm 2020, năm 2021, số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam có doanh số 100.000 USD trên Amazon tăng 18%; số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam có doanh số 500.000 USD trên Amazon tăng 53%; số sản phẩm được bán bởi doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tăng 34%; Số lượng sản phẩm của các doanh nghiệp Việt Nam được bán trên Amazon là 14 sản phẩm/phút…
Xuất khẩu trực tuyến hàng Việt thông qua các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới đang được nhiều doanh nghiệp lựa chọn. |
Tuy nhiên, ông Toàn cho rằng tiềm năng còn rất lớn, bởi thống kê từ Sách trắng thương mại điện tử năm 2021 cho thấy tới 80% doanh nghiệp Việt Nam chưa tham gia thương mại điện tử.
5 năm là hành trình đưa thương hiệu xà đơn xếp của mình xuất khẩu trực tuyến ra nước ngoài, ông Lê Nguyễn Khánh Trình, Giám đốc Công ty CP Khánh Trình, cho biết hiện nay sản phẩm đã đến được gần 80 quốc gia, đem về doanh thu 3-4 triệu USD mỗi năm. Tuy nhiên, ít ai biết rằng sau thành công này là những khó khăn mà một doanh nghiệp phải đối mặt khi bắt đầu xuất khẩu trực tuyến.
Ông Trình kể giai đoạn đầu doanh nghiệp này không thành công vì đặc thù sản phẩm. Sản phẩm mới mẻ, chưa có thương hiệu, người mua không biết chất lượng nên khó thuyết phục nhà buôn nước ngoài nhập số lượng lớn. Khó nữa, các đơn vị buôn sỉ luôn có tâm lý tìm đơn vị giá rẻ và thường so sánh với đơn vị sản xuất Trung Quốc - điều mà chúng ta không thể so sánh vì họ có quy mô lớn, giá thấp hơn. Vì vậy họ liên hệ hỏi chứ không mua.
Tuy nhiên không bỏ cuộc, ông Trình cho biết đã thử cách tiếp cận khác và thành công. "Trong thời gian ngắn chúng tôi bán nhiều hàng, sau đó tìm cách giảm phí vận chuyển để tăng lợi nhuận. Lúc đầu ship trực tiếp từ Việt Nam mà xà đơn nặng nên phí khá đắt, sau đó chúng tôi tìm các dịch vụ và các kho từ quốc gia khác, kể cả nơi rất xa, đảo quốc toàn cầu. Hiện nay sản phẩm đã gửi đến gần 80 nước", lãnh đạo doanh nghiệp cho hay.
Đại diện một doanh nghiệp khác, bà Trần Thị Yến Phi, Giám đốc Điều hành DSW cho biết: đi lên từ con số không, DSW gặp nhiều khó khăn trong cách vận hành cũng như lựa chọn sản phẩm phù hợp, cách "thổi hồn" cho từng sản phẩm, định hướng gian hàng trên trang thương mại điện tử xuyên biên giới. Tuy nhiên chỉ sau một năm, doanh thu của DSW từ 3.000 USD cho đơn hàng đầu tiên đã đạt được 260.000 USD ngay trong mùa dịch.
Nhìn từ con số doanh thu kiếm được thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới quả là rất "béo bở", song theo những người đi trước, muốn cạnh tranh được thì hàng Việt cần nâng cao chất lượng về bao bì, thương hiệu sản phẩm. Làm sao phải thiết kế bao bì bắt mắt gắn với câu chuyện đằng sau sản phẩm.
"Chúng ta không chỉ bán sản phẩm mà phải quảng bá cả văn hoá, quá trình sản xuất ở bên Việt Nam tới người tiêu dùng. Điều này sẽ giúp sản phẩm Việt Nam hấp dẫn người tiêu dùng nước ngoài", ông Bùi Huy Hoàng, Phó Giám đốc Trung tâm Tin học và Công nghệ số (Bộ Công Thương) khuyến nghị.
Vượt qua cuộc cạnh tranh khốc liệt
Trong khi đó, ông Trịnh Khắc Toàn, Giám đốc khu vực phía Bắc của Amazon Việt Nam, cho rằng quan trọng nhất là hàng Việt phải nắm bắt tốt các quy định về thị trường nhập khẩu, đồng thời xây dựng thương hiệu mới, bằng ngôn ngữ tiếng Anh chẳng hạn.
"Nhiều khi rào cản lớn nhất nằm ở trong đầu chúng ta, nếu không bắt tay vào làm thì sẽ rất khó. Mỗi khó khăn sẽ là cách xây dựng năng lực cạnh tranh", ông Toàn nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, ông An Long Nguyễn, Giám đốc Việt Nam - LogoZen LLC (Mỹ), cho rằng khi tham gia các sàn thương mại điện tử quốc tế, có hàng triệu người bán hàng từ các nơi thế giới, điều này tạo cuộc canh tranh lớn về giá, nhất là khi hàng Việt Nam phần lớn là hàng giá trị thấp, chưa có thương hiệu so với thế giới, nên khi mang hàng ra nước ngoài gặp hiện tượng phổ biến là các doanh nghiệp quốc tế vẫn bán hàng của chúng ta, nên ta cạnh tranh với chính họ.
So với Trung Quốc, doanh nghiệp Việt gặp nhiều vấn đề về logistics - tàu hàng không đi thẳng Mỹ mà phải qua Trung Quốc. Hiện nhà nước đưa nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhưng vẫn gặp khó khăn về thuế, hay khi chuyển tiền về phải qua nhiều khâu, như tỷ giá bất lợi....
Quan trọng hơn, việc buôn bán trên sàn thương mại điện tử xuyên biên giới cũng sẽ rủi ro hơn. Ông Ngô Khắc Lễ, Trọng tài viên, Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) lưu ý tầm quan trọng của việc lưu giữ dữ liệu khi giao dịch thương mại điện tử, đề phòng các trường hợp phát sinh tranh chấp.
Ông Lễ dẫn chứng trường hợp một doanh nghiệp Việt Nam, tham gia điện tử xuyên biên giới, khi giao dịch chỉ dùng thiết bị điện tử không dây là điện thoại di động. Doanh nghiệp này sau đó bị lừa. Các địa chỉ trên hợp đồng đều là địa chỉ ma hoặc là địa chỉ của một đơn vị khác.
Để tránh rủi ro, ông Lễ khuyên khi giao dịch điện tử, đầu tiên phải điều tra đối tác cụ thể, xác định rõ phương thức lưu giữ thông tin. Thực tế nhiều người dùng zalo, viber, lẫn lộn việc chung riêng, đến khi có tranh chấp, không phân tách được. Khi được yêu cầu hồ sơ để giải quyết tranh chấp, không lưu lại được các bản các bên đã sử dụng.
"Thực tế, có những bản trên điện tử có thể tự động xóa khi đối tượng thay đổi. Quan trọng, các doanh nghiệp làm sao phải lưu giữ được các thông tin, văn bản để khi tranh chấp có thể kiểm tra. Thư điện tử cũng được coi là văn bản. Có thể sao lưu những email, đoạn chat ra nhiều nơi, và khi có tranh chấp có thể mang máy tính đến để lấy được văn bản", ông Lễ khuyến nghị.
TS. Võ Trí Thành Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh Tiềm năng của thương mại điện tử xuyên biên giới là rất lớn nhưng không phải doanh nghiệp nào kinh doanh cũng thành công, thất bại cũng có, thách thức không ít, cạnh tranh rất quyết liệt đòi hỏi người tham gia giàu nguồn lực, kiên trì theo đuổi, cũng như thận trọng với những rủi ro pháp lý. Theo đó, doanh nghiệp cần được lắng nghe kinh nghiệm từ những người đi trước, bài học thật trên thị trường để gia nhập cuộc chơi này. Ông Vũ Bá Phú Cục trưởng Cục xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) Trong hai năm qua, dịch COVID-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất, đầu tư và kinh doanh trên toàn thế giới, gây gián đoạn chuỗi cung ứng và thương mại quốc tế. Hoạt động xúc tiến thương mại cũng gặp nhiều khó khăn. Không thể thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại truyền thống cần trao đổi trực tiếp giữa nhà cung cấp, nhà phân phối, người mua, nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu. Theo đó, Bộ Công Thương đang tổ chức các buổi tọa đàm, tập huấn để doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể làm quen với việc xuất khẩu trực tuyến thông qua các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới. Ông Roger Lou Giám đốc quốc gia Alibaba.com Việt Nam Tôi đã chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế và xuất khẩu Việt Nam thông qua sức mạnh kỹ thuật số và thương mại điện tử. Bất chấp những khó khăn và trở ngại lớn, một số ngành công nghiệp của Việt Nam đã đạt được những kỷ lục xuất khẩu đáng chú ý như sản phẩm nông nghiệp và thực phẩm đồ uống. Nhìn vào khía cạnh tích cực, tôi tin rằng thương mại điện tử toàn cầu có thể làm được nhiều việc hơn nữa để giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam nâng tầm quy mô sản xuất, khai phá thị trường quốc tế, tăng sản lượng xuất khẩu, tạo thêm việc làm, đào tạo thêm nhiều lao động hiểu biết về thương mại điện tử và có tác động tích cực đến nền kinh tế đất nước. |
Nhật Linh