Tại hội thảo Triển vọng thị trường ngành nông nghiệp Việt Nam tổ chức sáng nay (24.5) tại Hà Nội. Ts. Nguyễn Trung Kiên, Trưởng Bộ Môn nghiên cứu thị trường và ngành hàng của Viện Chiến lược chính sách và phát triển nông nghiệp nông thôn cho biết, Việt Nam chỉ chiếm một phần nhỏ bé 1% trên thị trường xuất khẩu rau quả thế giới không tính các loại hạt trị giá hơn 140 tỷ của thế giới, chỉ chiếm thị phần đáng kể nhất tại Trung Quốc nhưng có khuynh hướng giảm từ 2009 đến nay.
Theo ông Lê Văn Bình – Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế Văn phòng Quốc hội, Kim ngạch XK ngành rau quả năm 2016 đạt 2,46 tỷ USD, tăng mạnh 33,6% so với năm 2015. Đây là mặt hàng tăng trưởng nổi bật trong nhóm ngành nông sản và cũng là mặt hàng mà Việt Nam gặt hái được nhiều thành công trong công tác mở rộng thị trường”.
Tuy vậy, ngành rau quả Việt Nam vẫn còn phân tán, chưa được tổ chức hiệu quả và còn non nớt trên các thị trường quốc tế, xét đến sự gia tăng chính sách bảo hộ trong nền kinh tế thế giới, các rào cản phi thuế trong thương mại rau quả và đặc tính thời hạn sử dụng ngắn của rau quả hàng hóa thô. Mặt khác, sự đầu tư mạnh mẽ của khu vực tư nhân, đặc biệt là đầu tư công nghệ cao, và nhu cầu lớn, đa dạng của thị trường nội địa là một thuận lợi đáng kể của ngành rau quả so với các tiểu ngành nông nghiệp khác hiện nay.
Bên cạnh rau quả, hai ngành hàng chủ lực của Việt Nam là lúa gạo và thủy sản đang bị cạnh tranh gay gắt, đặt ra các thách thức cho ngành thủy sản Việt Nam trong cả ngắn và dài hạn, đòi hỏi hai ngành này cần xác định lại thị trường, nâng cao năng lực quản lý chuỗi giá trị và xây dựng thương hiệu.
Đồng thời, theo đánh giá của Viện chính sách và phát triển nông nghiệp nông thôn (Ipsard), năm 2017 ngành nông nghiệp Việt Nam tiếp tục đứng trước những khó khăn thách thức được dự báo vẫn chưa giảm hơn so với năm 2016. Về phía cầu, xuất khẩu (XK) nông sản phải đối mặt với các rào cản thương mại ngày càng phức tạp và khắt khe, cạnh tranh gay gắt với các nước đang đẩy mạnh sản xuất và XK nông sản trên các thị trường XK, giá cả nhiều mặt hàng nông sản vẫn chưa phục hồi, trong khi các thị trường phát triển dần bão hòa và tăng bảo hộ.
Về phía cung, tình trạng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường biển được dự báo tiếp tục ảnh hưởng tới sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, năng lực sản xuất dư thừa của một số ngành hàng như chăn nuôi khiến những ngành này gặp nhiều rủi ro từ thị trường XK. Trong khi đó, tăng trưởng kinh tế nội địa, thay đổi nhân khẩu học và đô thị hóa đang chuyển dịch bản chất cân bằng cung – cầu hàng hóa nông sản và thực phẩm nội địa từ lượng sang chất, đặt ra rủi ro chênh lệch cơ cấu cung – cơ cấu cầu, thay vì lượng cung – lượng cầu.
Về dự báo thị trường nông sản quốc tế, Ipsard nhận định năm 2017 tiêu dùng nông sản toàn cầu tiếp tục mở rộng và phát triển theo hướng hàng hóa có giá trị cao hơn; Tăng trưởng tiêu dùng sẽ chậm lại so với thập kỷ trước; Trung Quốc, Ấn Độ và Châu Phi thúc đẩy tăng trưởng toàn cầu; Giá nông sản thực tế có xu hướng giảm nhẹ trong dài hạn; Tăng trưởng năng suất sẽ là động lực chính cho sản xuất cây lương thực và thức ăn chăn nuôi; Tăng trưởng đa dạng theo hướng phát triển chăn nuôi và thủy sản.
Lê Thuý
