Cơ hội từ TPP: Từ lợi thế thành... thách thức

Tại Hội thảo: “Hỗ trợ doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong hội nhập TPP”, vấn đề được nhiều người quan tâm nhất đó là Việt Nam cần ứng xử như thế nào để phát huy lợi thế và giảm bớt những bất lợi của Hiệp định TPP như các_hàng rào phi thuế quan của Việt Nam chưa đủ vững mạnh để tạo lợi thế cho các doanh nghiệp tận dụng, phát huy khi_gia nhập TPP.

Thách thức từ phi thuế quan

Theo Viện Kinh tế Việt Nam, tham gia Hiệp định TPP, tăng trưởng kinh tế Việt Nam có thể lên tới 8,1% tương đương 41 tỷ USD. Đối với tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa, Việt Nam có cơ hội nhận xét về giá trị tương đối, tăng trên 30% và tăng 107 tỷ USD so với việc không gia nhập TPP vào năm 2030.

Thực tế, kim ngạch xuất nhập khẩu thời gian qua luôn tăng trưởng cao. 5 tháng đầu năm 2016, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu ước tính đạt 67,7 tỷ USD, tăng 6,6% so với cùng kỳ năm 2015, trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 19,4 tỷ USD, tăng 3,9%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 48,3 tỷ USD, tăng 7,7%.

Kim ngạch hàng hoá nhập khẩu ước đạt 66,3 tỷ USD, giảm 0,9% so với cùng kỳ năm trước, trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 27,2 tỷ USD, tăng 0,7%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 39,1 tỷ USD, giảm 1,9%.

Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội TPP và phát huy được đà tăng trưởng hiện nay, theo các chuyên gia kinh tế, Việt Nam phải đối mặt với nhiều thử thách, như thay đổi và cải cách các chính sách nhà nước theo quy định của TPP. Việc dỡ bỏ các rào cản thuế quan sẽ tạo nên xu hướng áp dụng rào cản phi thuế quan tại thị trường các quốc gia thành viên.

Ông Lê Xuân Sang – Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho biết nhiều mặt hàng xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam như nông sản, dệt may, giày dép, thủy sản, đồ gỗ… sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu khi vào các thị trường Nhật Bản, Canada và Mỹ.

Song, để tận dụng được những ưu thế đó, thông tin quan trọng đầu tiên đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu là về_xuất xứ hàng hóa, rồi tiếp đó là thông tin thị trường, tình hình cắt giảm thuế quan.

Theo ông Sang, để xuất khẩu được vào một thị trường nào đó, bên cạnh việc doanh nghiệp có một tư duy cũng như đầu óc nhạy bén, vẫn cần hiểu biết những thông tin về địa phương để có thể cạnh tranh cả thị trường trong nước và thị trường quốc tế.

Hàng rào thuế quan sẽ là rào cản cho doanh nghiệp Việt

Doanh nghiệp còn mơ hồ

Thực tế, đối với mặt hàng thực phẩm bảo vệ sức khỏe mỗi nước lại có những tiêu chuẩn khác nhau, trong khi một doanh nghiệp xuất hàng sang nhiều nước khác nhau. Điều này đã gây cho doanh nghiệp không ít khó khăn vì phải mất thời gian mày mò tìm hiểu mới có được những chứng nhận vào một thị trường mới.

Do vậy, “doanh nghiệp chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng cũng như Chính phủ có những hỗ trợ cụ thể và nhanh để sớm đưa sản phẩm ra thị trường”, ông Sang kiến nghị._

Theo phân tích của một số doanh nghiệp, việc cam kết cắt bỏ thuế quan, các doanh nghiệp xuất khẩu sang các thị trường trong khối TPP sẽ có cơ hội cắt giảm chi phí, gia tăng lợi nhuận.

Chẳng hạn, với doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ, các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu sang thị trường này được xóa bỏ ngay hơn 55% số dòng thuế và hơn 97% dòng thuế vào năm thứ 10. Với các sản phẩm công nghiệp, xóa bỏ ngay 85,6% số dòng thuế và xóa bỏ hoàn toàn vào năm thứ 10.

Theo Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương, doanh nghiệp cần nắm rõ quy tắc xuất xứ để được hưởng lợi thế về cắt giảm thuế quan, như “quy tắc từ sợi trở đi” đối với mặt hàng dệt may hoặc quy tắc riêng cho ô tô và phụ tùng ô tô.

Thế nhưng, việc nắm bắt cơ hội lại không hề dễ dàng với doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp chưa xác định phải làm gì để tăng thị phần, tăng doanh thu, đặc biệt là thiếu thông tin, hướng dẫn cụ thể từ chính sách.

Bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Giám đốc công ty cổ phần công nghệ Nhật Hải, cho biết, doanh nghiệp đã xuất khẩu sản phẩm sang thị trường châu Âu và cũng định hướng mở rộng xuất khẩu sang thị trường trong khối TPP.

Tuy nhiên, bà Ánh cho rằng do chưa có những hướng dẫn cụ thể hơn về những tiêu chuẩn, cách thức tham gia thị trường nên doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận thông tin thị trường.

Các chuyên gia khuyến cáo, để hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ Hiệp định TPP, cần có thông tin kịp thời giúp định hướng xuất khẩu phù hợp với các chuẩn mực Hiệp định TPP nhằm hưởng ưu đãi thuế suất 0%; Đẩy mạnh và nâng cao hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư, tăng khả năng tiếp cận, tiếp thị hàng hóa Việt Nam tới các nước trong khối TPP.

Theo Cục Xúc tiến thương mại, thời gian tới, Cục sẽ soạn thảo them nhiều văn bản nhằm giúp các doanh nghiệp nắm bắt thông tin về hiệp định, thông tin thị trường, đơn vị cũng sẽ tổ chức kết nối giữa các doanh nghiệp và đối tác, chuyên gia để tìm hiểu thị trường xuất khẩu.

Thanh Hoa