Có bỏ ngay được 4 tỷ hóa đơn giấy?

Những vấn đề quan ngại trên đã được đưa ra tại hội thảo “Lấy ý kiến doanh nghiệp (DN) Dự thảo Nghị định quy định về hóa đơn bán hàng, cung ứng dịch vụ” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức sáng ngày 12/9.

Trong khi đó, Bộ Tài chính đang xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 51/2010/NĐ-CP quy định về hóa đơn bán hàng, cung ứng dịch vụ và sẽ trình Chính phủ thông qua trong thời gian tới để kịp thực hiện kể từ ngày 1/1/2018.

Lo kéo dài, chi phí phát sinh

Theo thống kê của cơ quan thuế, hiện nay, mỗi năm cả nước sử dụng khoảng 4 tỷ hóa đơn giấy, mỗi hóa đơn 2 – 3 liên, tức là mỗi năm phải in trên 10 tỷ hóa đơn.

Nếu không áp dụng hóa đơn điện tử, chỉ thời gian ngắn nữa, mỗi năm sẽ sử dụng 7 – 8 tỷ hóa đơn và số lượng hóa đơn phải sử dụng hằng năm tiếp tục tăng cao do số lượng DN gia tăng, hoạt động sản xuất, kinh doanh phát triển… Vì vậy, cần thiết phải chuyển hóa đơn giấy sang hóa đơn điện tử càng sớm càng tốt.

Tuy nhiên, xung quanh đề xuất thay thế hóa đơn giấy bằng hóa đơn điện tử, DN và các chuyên gia đều có những nghi ngờ về tính khả thi và hiệu quả của dự thảo này.

Trước đó, tại hội nghị tổ chức lấy ý kiến cộng đồng DN phía Nam, nhiều kiến nghị đã được nêu ra như cần xem xét lại việc mở rộng đối tượng áp dụng hóa đơn điện tử, lộ trình thực hiện và đặc biệt không nên thu phí dịch vụ trên từng hóa đơn mà nên để DN tự chủ động trong dịch vụ hóa đơn điện tử. Sau đó, nhà kinh doanh sẽ gửi bản kê khai hóa đơn hằng tháng cho cơ quan thuế, như vậy sẽ giảm chi phí và phiền phức cho DN…

Tại hội nghị lần này, các kiến nghị cũng giống như cộng đồng DN phía Nam đã đưa ra. Bà Hoàng Chi Mai, Trưởng phòng Kế toán, Ban Tài chính Kế toán, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, băn khoăn, “theo quy định của Dự thảo Nghị định mới, ký hóa đơn chuyển đổi buộc phải có chữ ký của người bán, vậy đối với tập đoàn có hơn 2.600 cửa hàng trên cả nước không thể đóng dấu từng hóa đơn. Nếu hóa đơn chuyển đổi không cần đóng dấu có được không”?

Đại diện của công ty Rồng Vàng chia sẻ vướng mắc khi chuyển sang hóa đơn điện tử là khi triển khai gặp khó khăn về liên kết thông tin, DN bán lẻ xuất hóa đơn dồn dập trong thời điểm ngắn. Nhưng để lấy dữ liệu trực tiếp từ Tổng cục Thuế về hoàn thiện hóa đơn, nhiều dữ liệu của Tổng cục Thuế không khớp. DN sau đó phải hủy hóa đơn và liên hệ điện thoại với Tổng cục Thuế để làm lại, như vậy rất mất thời gian.

DN lo ngại thời gian và chi phí thực hiện hóa đơn điện tử phiền hà hơn so với hóa đơn giấy

Đó là chưa kể, tốc độ xuất hóa đơn của DN phải 5 phút/lần và phải xong ngay trong 5 phút đó. Liệu với thời gian như vậy, các dữ liệu và đường truyền của các chi cục, cục hoặc Tổng cục Thuế có đủ khả năng để xử lý kỹ thuật hay không?

“Hiện nay, hóa đơn điện tử có xác thực chữ ký số chỉ được cung cấp và xác nhận ở cơ quan thuế của Hà Nội. Nhưng đối với DN hoạt động trên cả nước, có những DN trên toàn quốc cung ứng xuất, nhập khẩu hàng hóa, nếu hàng của Rồng Vàng được mua ở nơi không áp dụng hóa đơn điện tử có chữ ký số, bán tại nơi đòi hỏi hóa đơn điện tử như ở Hà Nội. Bất cập xảy đến là DN vẫn phải xin cả hóa đơn giấy đi kèm”, vị đại diện DN này lo ngại.

Cần lộ trình, chưa làm đại trà

Dưới góc độ chuyên gia, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, cho rằng hiện nay, hóa đơn điện tử muốn thực hiện được phải thống nhất khâu làm hóa đơn với khâu quản lý luồng hàng vào ra.

Có DN xuất hóa đơn trước khi xuất hàng, thậm chí sau khi xuất hàng xong, mấy ngày sau mới làm được hóa đơn. Tiền chưa đi được với luồng hàng, điều đó khiến DN cực kỳ khó khăn và thậm chí phải chờ đợi, xin xỏ.

Bà Cúc cho biết thêm, hiện nay ở các nước như Nhật Bản, họ cũng không nhất thiết bắt DN, cơ quan quản lý thực hiện hóa đơn điện tử, việc bán hàng vẫn dùng hoá đơn giấy. Tuy nhiên, cách quản lý của họ khác, đó là bằng mã số thuế, chữ ký số của DN tại ngân hàng. Thậm chí mua xăng dầu, mã giao dịch tại trạm đổ xăng cũng được chuyển tức thì đến cơ quan thuế.

Bà Cúc cho rằng: “Hóa đơn điện tử là cần thiết nhưng không phải bắt buộc 100% DN, hộ kinh doanh phải thực hiện. Trên thực tế, với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đứng tên là người ở độ tuổi đã cao, phần lớn không biết sử dụng máy vi tính thì quản lý hoá đơn làm sao. Hay ở vùng sâu, vùng xa, không có mạng Internet hoặc mạng rất yếu, chúng ta sẽ xử lý như thế nào”.

Bà Đặng Thị Bình An, công ty TNHH Tư vấn Thuế C&A, đặt ra hàng loạt vấn đề khi áp dụng hóa đơn điện tử, trong đó hệ thống công nghệ thông tin rất quan trọng. “Việc đánh giá của chúng ta về cơ sở vật chất đã tốt chưa. Bên cạnh đó, mã số dữ liệu của cơ quan thuế, cơ quan thuế đã đáp ứng được chưa, hiệu quả cho DN được đánh giá thế nào”, bà An nêu vấn đề.

Bà An khuyến nghị dự thảo mới nên lùi thời gian áp dụng đại trà để DN và người dân có thời gian làm quen với loại chứng từ kế toán này. Cụ thể, nên áp dụng đại trà khi hết năm 2019, không thể đùng một cái, ngày 1/1/2018 đã áp dụng.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Trưởng Phòng Thuế giá trị gia tăng, Vụ Chính sách Thuế, Tổng cục Thuế, giải thích việc sử dụng hóa đơn điện tử sẽ giúp DN tiết kiệm rất nhiều chi phí về in ấn, vận chuyển hóa đơn. Sử dụng hóa đơn điện tử cũng giúp việc lưu trữ thông tin hóa đơn, quản lý hoạt động kinh doanh của các DN có nhiều chi nhánh trở nên dễ dàng, thuận tiện hơn…

Còn với những băn khoăn về chữ ký, chi phí phát sinh, bà Hà khẳng định, ngay từ đầu, các DN đăng ký kinh doanh đã có chữ ký số, cho nên việc triển khai hóa đơn điện tử sẽ không có gì quá tốn kém cho DN, người kinh doanh.

Bà Hà cho biết thêm, hiện nay, khi đã áp dụng hóa đơn điện tử sẽ không có chuyển đổi hóa đơn giấy, không yêu cầu giấy. “Chúng tôi đã có giải pháp hỗ trợ và cam kết hỗ trợ tối đa. Tôi khẳng định không ảnh hưởng sản xuất, kinh doanh của DN”, bà Hà nói.

Đây không phải là lần đầu tiên Bộ Tài chính đưa ra đề xuất chuyển đổi này, được biết vào năm 2015, đã tiến hành thí điểm sử dụng hóa đơn điện tử có mã xác thực của cơ quan thuế. Tuy nhiên, tính đến đầu năm 2017, mới chỉ 843 DN sử dụng loại hóa đơn này với tổng cộng 377 triệu hóa đơn được phát hành.

Lê Thúy