Còn nhớ, chia sẻ hồi đầu năm 2022, Bộ trưởng Bộ Công Thương nhận định tổng cầu thế giới tăng mạnh, sẽ mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Do vậy, ngành Công Thương cần nhìn thẳng vào những mặt hạn chế trong hoạt động xuất khẩu như công tác phổ biến thông tin, kiến thức về hội nhập kinh tế quốc tế chưa thật sâu rộng ở tất cả các cấp từ Trung ương đến địa phương và trong cộng đồng doanh nghiệp để tận dụng được tốt nhất cơ hội.
Kỳ tích thương mại giữa bối cảnh khó khăn
Kết quả cho thấy, hoạt động thương mại tiếp tục lập kỳ tích mới, phá kỷ lục cũ. Năm 2022, xuất nhập khẩu đã lần đầu vượt 700 tỷ USD, đạt 732 tỷ USD đưa Việt Nam vào nhóm các nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế. Trong đó, xuất khẩu đạt khoảng 371,5 tỷ USD, tăng 10,5% so với 2021và tiếp tục duy trì xuất siêu, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế của đất nước.
 |
|
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên. |
Mặc dù vậy, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên thận trọng đánh giá thương mại toàn cầu đang đứng trước nhiều sức ép do những diễn biến phức tạp của căng thẳng địa chính trị và cạnh tranh chiến lược gay gắt giữa các nước lớn; lạm phát gia tăng khiến Chính phủ nhiều nước thắt chặt chính sách tài khoá, tiền tệ; chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy, dẫn tới nhiều hệ luỵ cho hoạt động xuất nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế trong nước do nền kinh tế nước ta có độ mở lớn.
Thực tế, ở thời điểm quý IV năm 2022, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã rơi vào tình cảnh khó khăn trong việc tìm kiếm đơn hàng, rào cản phi thuế quan tăng mạnh, các thị trường lớn như EU, Mỹ… đang tính tới đánh thuế với sản phẩm phát thải nhiều carbon.
Bên cạnh thị trường, thẳng thắn mà nói ngành Công Thương năm 2022 vẫn đang loay hoay với câu chuyện đảm bảo nguồn cung xăng dầu, tình trạng cửa hàng xăng dầu treo biển hết xăng lặp lại nhiều lần trong năm. Đây chắc chắn là những thách thức mà Bộ Công Thương đối mặt để có giải pháp trong năm mới khi mà Việt Nam vẫn đang phụ thuộc nguồn xăng dầu nhập khẩu, trong khi thị trường biến động mạnh vì căng thẳng chính trị, dịch bệnh...
Hết xăng cục bộ và bài học điều hành nguồn cung
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng thừa nhận thực trạng thiếu hụt xăng dầu cục bộ trong năm 2022 là bài học để ngành Công Thương kiểm điểm lại trong việc đáp ứng nguồn cung không chỉ xăng dầu mà còn các mặt hàng hóa khác trong dịp Tết Nguyên đán và cho cả năm 2022.
Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu cần thực hiện dự trữ lưu thông theo quy định, thực hiện nghiêm túc tổng nguồn xăng dầu tối thiểu đã được phân giao, có kế hoạch bảo đảm nguồn cung xăng dầu ổn định phục vụ sản xuất của doanh nghiệp và sinh hoạt của người dân dịp cuối năm và trước, trong, sau Tết Nguyên đán, không để gián đoạn nguồn cung xăng trong hệ thống kinh doanh.
Tiếp đó, đối với bài toán giá điện, sau gần 4 năm giữ ổn định, chắc chắn 2022 sẽ phải điều chỉnh tăng giá điện. Đây sẽ là thách thức với ngành Công Thương, giá điện nên điều chỉnh với mức nào để đảm bảo sức chịu đựng của người dân, doanh nghiệp và đảm bảo cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) phát triển phải là vấn đề cần được giải quyết thấu đáo.
Trong khi đó quay trở lại với bài toán về thị trường trong và ngoài nước suy giảm sức mua do lạm phát tăng cao, thì việc phát triển các sản phẩm xanh lại có ý nghĩa quan trọng trong tiếp cận con đường mới cho hàng Việt ra thế giới, thay vì chỉ làm gia công, xuất thô.
Để phát triển các sản phẩm xanh, Bộ trưởng Công Thương cho biết đòi hỏi sự kết nối, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn giữa các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài để kịp thời cập nhật, chia sẻ nhanh nhất, chính xác nhất về thông tin thị trường, các quy định, chính sách mới của các nước, đặc biệt là các quy định, chính sách liên quan đến kinh tế “xanh”, thương mại “xanh”. Điều này sẽ giúp các ngành, địa phương, doanh nghiệp xây dựng, điều chỉnh chiến lược, kế hoạch, phương thức sản xuất, kinh doanh phù hợp, thích ứng với điều kiện phát triển mới, đáp ứng nhu cầu, tiêu chuẩn ngày càng cao của khách hàng trong việc sử dụng các hàng hóa, dịch vụ thân thiện với môi trường để phát triển thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, tăng trưởng xanh, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn đang trở thành xu hướng trên toàn cầu như một giải pháp tích cực nhằm giảm phát thải nhà kính, nâng cao năng lực chống chịu và tính sáng tạo của nền kinh tế, hướng tới mục tiêu trung hòa carbon và phát triển bền vững. Xu hướng phát triển này đã và đang hình thành nên “luật chơi” mới về thương mại và đầu tư. Các thị trường nhập khẩu quan trọng triển khai áp dụng thuế suất cao đối với các sản phẩm có "dấu chân carbon" lớn; nhiều nền kinh tế phát triển trên thế giới đã đặt ra những quy định liên quan đến môi trường khắt khe hơn đối với hàng hóa nhập khẩu.
“Trong bối cảnh đó, để không bị loại khỏi cuộc chơi bởi các tiêu chuẩn cao về môi trường và xã hội do các thị trường nhập khẩu đặt ra, các nước xuất khẩu, trong đó có Việt Nam cần thay đổi tư duy, quan tâm tới “tính xanh” của chuỗi sản xuất và cung ứng thương mại quốc tế để đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật khắt khe của thị trường”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Lê Thúy
